Nga Nora Malaj:
Nora Malaj
Te trembur, të emocionuar dhe të pasigurtë!
( Si të menaxhojmë situatën post traumatike, pasi çdo minut që kalon duke ndenjur në pasivitet, janë një dëm i pariparueshem për popullsinë )
Te trembur, të pasigurtë , të frikësuar dhe të stresuar.Këto janë siptomat që ka lënë pas tërmeti ,me të cilën tashmë duhet të përballemi të gjithë si shoqëri, qeveri dhe institucione.
Momenti i parë kur ra tërmeti , askush nuk ishte në gjendje të bënte bilacin se çdo të linte pas.
30 sekonda dhe askush nuk pati luksin të shihte ç’po ndodhte me jetën e tij dhe ata që kish përreth. Situata ishte traumatike. Pastaj filluan orët e ankthit , për të parë shkatërrimet rreth e qark, rrënojat dhe jetën që tashmë ishin kapur si në çark. Të gjithë ishin si të ngrirë. Njerëzit të terrorizuar, gazetarët që mundoheshin të pasqyronin gjithçka , qytetarët qe nuk i besonin syve tek shihnin shtëpitë, hotelet, dyqanet që po ktheheshin në gërmadha, njerëzit tē traumatizuar, që kërkonin ndihmë dhe policia , zjarrfikësit, pa mjete të specializuara, që ishin të papërgatitur për kete situatë, pa mjete, pa pajisje , po me lopata e duar , me shpirt dhe me vetmohim , mundoheshin të shpëtonin dhe të ndihmonin qytetarët që u gjenden nen rrenoja.
Pas valës së parë, frika si rezultat i trembjes dhe vijimësisë së goditjeve që vazhduan pas valës se parë të tërmetit fatal, tashmë ka zënë vend te qytetarët dhe banorët e zonave të prekura nga tërmeti. Frika vjen nga pasiguria
pasi qytetarët:
1.Janë të lodhur me dalje pa kriter dhe me shfaqe të shemtuara nga përfaqësuesit e qeverisë, të cilët po e kalojnë masën me daljet e tyre shou. Një thenie latine thotë: “Çdo gjë që e kalon masën kthehet në të kundërtën e saj”. Sot qytetarët e Durrësit, Thumanës, Krujës, Fushë-Krujës, Laçit, Lezhës, Mamurrasit, Manzës gjenden të pasigurtë dhe të paqartë se cfarë do të bëhet me jetën e tyre dhe të fëmijëve të tyre.
2. Ata duan trasparencë dhe garanci nga qeveria e tyre për të ditur sesi do të venë fatet dhe jetët e tyre në ditet në vijim.
3.Një pjesë e mirë e tyre kanë dalë nga shtepia me rrobat e trupit dhe asgjë tjetër. As dokumenta, as para, asnje gje . Tere jeta e tyre në 30 sekonda është berë shkrum e hi dhe për ta fillon “viti zero”, kjo atyre ju krijon një stres të madh , që duhet menaxhuar 😥😥
4. Nje pjese e tyre kanë fëmijë të vegjël dhe e kanë të pamundur të qendrojnë në mjedise që nuk iu realizojnë dot kushtet minimale, për të kryer sherbimet për foshnjat e vogla dhe kanë nevojë për sherbime te dedikuara dhe kujdes parësor per bebet e vogla , si në zonat urbane , po edhe në ato rurale.
Por pasiguria “post tërmet” po i kalon qytetarët dhe shoqërinë në ankthin dhe në frikërat se ata nuk e dinë se cfarë do t’ju ndodhi me të nesërmen.
5. Kemi një situatë postraumatike , që po nuk u menaxhua si duhet, tani që është momenti, më pas pasoja do të jenë shume të renda për shoqërinë e brezat që do vijnë . Kjo është përgjegjësi direkte e qeverisë ,institucioneve dhe e gjithe specialistëve e shoqërisë.
6. Sot ,prinderit dhe mësuesit , janë targeti më i prekur dhe traumatizuar nga termeti, se jo vetëm që janë qenie humane , që edhe ato kanë frikërat e tyre, po njëkohësisht duhet tē bejnë edhe prindërimin, duke u qendruar pranë fëmijeve të tyre, po njëkohësisht duhet edhe të rregullojnë mbi jetesën në këto kushte tejet të vështira .
7. Prindërit , duhet të garantohen, nëpermjet një raportimi të rregullt dhe të nenshkruar nga specialistët për mjediset shkollore apo kopshtet e çerdhet ku fëmijët do të vijojnë procesin e edukimit , të arsimimit dhe vijimësinë e jetës .Ndaj e rëndësishme është që institucionet e arsimit dhe kopshtet e cerdhet të jenë të pajisur me ekspertizën dhe raportin e shkruar nga grupi i inspektimit , për cdo mjedis arsimorë dhe edukimi , si dhe me garancinë inxhenierike që këto mjedise bëjnë për fëmijët e tyre, që prindërit dhe mësuesit të qetë në sigurinë e garancisë së jetës së femijeve dhe nxenësve.
8.Domosdoshmërisht duhet një plan kombëtarë post traumës , pasi prindërit, mësuesit dhe fëmijët , sidomos të zonave të prekura nga tërmeti e kanë dosmosdoshmëri ngritjen e një qendre post traumës në Universitetin e Durresit dhe se bashku me institucionet dhe departametet e të gjitha univesiteteve publike dhe jo publike te shkencave sociale , të krijojnë qendrat e terapive për t’u dhënë asistencë në fillim mësuesve, prindërve dhe pastaj fëmijëve per te menaxhuar frikërat dhe stresin post traumës.
9. Ministria e Arsimit dhe Ministria e Shendetesise të mbeshtesin kete plan mbarë kombëtarë per t’ju kthyer buzëqeshjen , normalitetin dhe qetësinë fëmijëve.
10 . Të krijohen emisione të dedikuara në media që të flasin sa më shumë specialistët , për të ndihmuar prindërit, fëmijët dhe mësuesit.
Sot nuk ka kohë për show , por për punë të mira që bëhen me dashuri për të kaluar situatën past traumatike nga të gjithë!
Çdo fëmijë duhet trajtuar me përparësi dhe me investim të dedikur!
11. Këshilli kombëtarë i prindërve duhet të thërrasi mbledhjen e jashtëzakonshme për të hartuar dhe menaxhuar situatën pastraumatike , në sistemin arsimorë.
Godinat ndërtohen, muret pasi shemben ngrihen, por jeta e fëmijëve dhe adoleshentëve , po nuk zhbëhet nese nuk po të investojmë të gjithë së bashku tani,sa nuk është vonë!
Të parët janë fëmijët!
Nderi i kombit fillon te fëmijet dhe përfundon te të moshuarit!
