Presidenti amerikan Donald Trump beson se Rusia është e gatshme për një zgjidhje të luftës në Ukrainë. Ai deklaron: “Unë mendoj se kemi një marrëveshje me Rusinë.” Sipas presidentit amerikan, Kremlini është gati për një zgjidhje në negociatat për t’i dhënë fund luftës.
Plani i Trump për Ukrainën
Mediat amerikane kanë raportuar mbi një propozim të qeverisë amerikane për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, i cili do të përmbushte shumë nga kërkesat e Rusisë. Në reagimet fillestare, propozimi u refuzua nga udhëheqja në Kiev.
Sipas informacioneve nga portali i lajmeve Axios dhe gazeta Ëashington Post, propozimi përfshin pikat e mëposhtme:
Ukraina heq dorë nga territoret:
Njohja zyrtare e aneksimit rus të gadishullit ukrainas të Krimesë nga SHBA-të në vitin 2014.
Njohje “de facto” nga SHBA-të e pushtimit rus të rajoneve ukrainase të Donetskut, Luhanskut, Khersonit dhe Zaporizhies. Zëvendëspresidenti amerikan Vance foli për një “ngrirje” të vijave kufitare aktuale.
Ukraina nuk mund të anëtarësohet në NATO.
Qeveria amerikane garanton se Ukraina nuk do të anëtarësohet në NATO.
Anëtarësimi i Ukrainës në BE nuk përjashtohet
Fundi i sanksioneve kundër Rusisë
Fundi i sanksioneve të SHBA-së kundër Rusisë, i cili do të vendoset në një marrëveshje të ardhshme.
Marrëveshja për lëndët e para, centrali bërthamor i Zaporizhie-s, rindërtimi.
Nënshkrimi i një marrëveshjeje midis SHBA-së dhe Ukrainës për nxjerrjen e përbashkët të lëndëve të para dhe metaleve të rralla në territorin e Ukrainës.
Kontrolli amerikan i centralit bërthamor Zaporizhias
Mbështetje për rindërtimin e Ukrainës pa qartësi mbi financimin.
Garanci sigurie për Ukrainën:
“Garanci e fortë sigurie” për Ukrainën nga vendet evropiane dhe ndoshta jo-evropiane pa qartësi mbi përfshirjen e SHBA-së.
Rusia mund të përdorë pauzën në luftimet për armatim shtesë dhe më vonë të vazhdojë agresionin, veçanërisht nëse marrëveshja parashikon një moratorium të plotë për ndihmën ushtarake perëndimore për Ukrainën.
Kremlini pranon planin e Trumpit dhe kërkon të njihen teritoret nën kontrollin e saj.
Rusia është e gatshme të bjerë dakord për një armëpushim dhe paqe me Ukrainën vetëm nëse Kievi heq dorë plotësisht nga territoret e aneksuara nga Moska. Kjo ka të bëjë me rajonet e Luhanskut, Donetskut, Zaporizhias dhe Khersonit, të cilat janë pjesërisht të pushtuara nga Rusia. “Të katër këto rajone janë të sanksionuara në Kushtetutën tonë si pjesë integrale e Rusisë”,- tha Peskov. Këto pretendime nuk njihen ndërkombëtarisht. Donbasi dhe Novorossiya u bënë pjesë e Rusisë përmes një referendumi, i cili u përfshi në Kushtetutën e Federatës Ruse. Nga këndvështrimi rus, kjo është situata si de jure ashtu edhe de fakto, theksoi zëdhënësi. Ushtria ukrainase duhet të dorëzojë armët dhe të tërhiqet. Nëse e bën këtë, operacionet ushtarake do të ndërpriten menjëherë”,- tha zëdhënësi i Kremlinit, Dmitry Peskov në një intervistë me revistën franceze “Le Point”.
Qëndrimi i zëdhënësit të Kremlinit bie ndesh me raportet për një ofertë ruse për të ngrirë vijën e frontit në luftën e agresionit kundër Ukrainës pa fituar Rusia kontroll të plotë mbi katër rajonet.
Pas aneksimit të gadishullit të Krimesë në Detin e Zi në vitin 2014, Rusia shpalli gjithashtu rajonet ukrainase të Luhanskut, Donetskut, Khersonit dhe Zaporizhias si rajone të saj në vitin 2022, pas referendumeve që u kritikuan ashpër ndërkombëtarisht. Përveç Krimesë, Rusia nuk kontrollon plotësisht asnjë nga territoret. “Në këto rajone ka ende zona që, sipas mendimit tonë, janë të pushtuara nga regjimi aktual i Kievit”,- tha Peskov.
Ukraina kundërshton:
Ukraina ka përjashtuar kategorikisht çdo lëshim territorial, përfshirë Krimenë. “Nuk ka asgjë për të diskutuar. Kjo është jashtë kushtetutës sonë”, tha Presidenti Volodymyr Zelensky në Kiev të mërkurën. Sipas kushtetutës, ndryshimet territoriale lejohen vetëm pas një referendumi mbarëkombëtar. Prandaj, ai nuk mund të pranojë planin e paqes.
Rusia “e gatshme” për marrëveshjen me Ukrainën:
Presidenti Vladimir Putin deklaroi javën e kaluar se është i gatshëm të takohet me Presidenti Volodymyr Zelenskyy. Ministri i Jashtëm rus i sheh negociatat me SHBA-në për një marrëveshje paqeje në luftën e Ukrainës në rrugën e duhur. “Lavrov nuk sheh vend për BE-në në bisedimet për Ukrainën”. Sipas Lavrov, disa pjesë të një marrëveshjeje të mundshme midis Rusisë dhe SHBA-së për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë ende duhen përmirësuar. “Ne jemi të angazhuar pikërisht në këtë proces”,- tha ai në një intervistë me transmetuesin amerikan CBS. Lavrov i sheh negociatat në rrugën e duhur. “Ka disa shenja që po lëvizim në drejtimin e duhur”, tha kryediplomati.
Ndërkohë, Rusia vazhdon të sulmojë Ukrainën pa pushim. Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, gjithashtu e kritikoi këtë qasje. “Vladimir, NDALO!” Trump shkroi, pjesërisht me shkronja kapitale, në platformën e tij Truth Social, duke iu drejtuar Presidentit rus Vladimir Putin. Sulmet ishin të panevojshme dhe ndodhën në një kohë shumë të keqe. SHBA-të kishin kërcënuar vazhdimisht se do të tërhiqeshin nga negociatat nëse nuk arrihej një marrëveshje së shpejti.
Paqja e diktuar nga Trump zemëron Evropën:
Propozimet e Uashingtonit për armëpushim janë përballur me kritika të ashpra në Evropë. Plani i Trumpit përbën kapitullim, paralajmërojnë evropianët. Në Bruksel ka një zemërim të madh. Thuhet se SHBA-të janë të gatshme ta ndihmojnë Rusinë të arrijë qëllimet e saj të luftës. Një zëdhënëse e Presidentes së Komisionit, Ursula von der Leyen, theksoi se një marrëveshje paqeje mund të pranohet vetëm nëse respektohet “sovraniteti territorial i Ukrainës dhe kufijve të saj”.
Bashkë me BE edhe qeveria e Britanisë së Madhe është e zhgënjyer nga një “paqe” e tillë e Trumpit dhe po planifikojnë të krijojë një “aleancë mbrojtëse”. Kremlini reagoi menjëherë ndaj kundërshtimit të Evropës dhe prapë kërcënoi me armë bërthamore në rast të “agresionit” të aleatëve perëndimorë në favor të Ukrainës.
Megjithatë, BE-ja ende nuk ka ndërmarrë ndonjë iniciativë të vetën për të kundërshtuar planin e SHBA-së. Një diplomat i BE-së bëri një deklaratë tronditëse për Handelsblatt: “Kujt i intereson se çfarë ka për të thënë Evropa?” BE-ja nuk mund të ndërhyjë dhe ta mbështesë e vetme Ukrainën. Një rritje masive e mbështetjes ishte “jorealiste”,- tha ai, duke iu referuar samitit të fundit të krerëve të qeverive të BE-së, të cilët nuk ishin në gjendje të bien dakord as për një paketë të re municionesh për Ukrainën.
Jo të gjithë zërat janë kaq pesimistë. Sigurisht që ka një lodhje në rritje në Evropë me mbështetjen më të fortë dhe afatgjatë të Ukrainës, por anësia e dukshme e Trump për Rusinë dhe miratimi i narrativave qendrore të Putinit kanë më shumë gjasa të çojnë në një konsolidim të mbështetjes për Ukrainën në qendrën politike të Gjermanisë dhe Evropës.
Bisedimet në Uashington vazhdojnë të zhvillohen pa pjesëmarrjen e Evropës. I dërguari i Trump, Steve Witkoff, po negocion me Putinin për herë të katërt. Një takim midis Trump dhe Putin nuk është planifikuar ende, por mesa duket është në përgatitje e sipër. Ndërkohë, Zelenskyy po përpiqet të ndikojë në qëndrimet e Trump.
