Nga Frank Shkreli* Ish-Drejtor i VOA-s për Euro-Azinë
Të dielën që kaloi, në Mal të Zi u mbajtën zgjedhjet për parlament të atij vendi, të cilat përfunduan një rezultat tepër të ngushtë midis partive politike. Gara kryesore ishte midis Partisë Demokratike Socialiste të Milo Gjukanoviçit, njërit prej kleptokratëve të Ballkanit që ka qeverisur për 30-vjet, dhe partive të koalicionit të opozitës serbe. Por sipas lajmeve, asnjëra pale nuk ka shumicën e nevojshme për të formuar qeverinë e ardhshme, pa ndonjë koalicion të dy- tre partish më të vogla, siç është ajo e “E Zeza në të bardhë”, që udhëhiqet nga politikani me origjinë shqiptare, Dritan Abazoviç. Varësisht si shkojnë punët, ka mundësi që edhe tre muaj të mos dihet se kush dhe cilat koalicione do të formojnë qeverinë e Podgoricës, duke mos përjashtuar as mbajtjen e zgjedhjeve të reja, si mundësi për të dalë nga qorrsokaku i kësaj situate, nëqoftëse asnjë nga koalicionet që merren me mend tani, të mos jenë të afta të formojnë qeverinë e ardhshme, duke detyruar kështu mbajtjen e zgjedhjeve të reja.
Prandaj, dua që modestisht, të paralajmëroj të gjithë ata, sidomos disa medie dhe analistë shqiptarë në Ulqin, në Shqipëri dhe në Kosovë, të cilët me eufori kanë shpallur tanimë “shqiptarin” Dritan Abazoviç, si “kryeministrin” e ri të Malit të Zi. Se si një kandidat i një partie që ka fituar katër vende në parlament mund të bëhet kryeministër i një vendi, unë nuk e di, por natyrisht në këtë rast Abazoviç duket se mund t’I bashkangjitet koalicionit të partive serbe, koalicionit të mbështetur nga kasha ortodokse serbe.
Unë nuk dua ta paragjykojë se kush është Dritan Abazoviç, pasi të gjithë ne,si të drejtë të parë, kemi të drejtën e identifikimit, kush jemi, përkatësisë kombëtare e tjera. Dritanin, dashtë e pa dashtë, ndoshta e përcakton emri i tij si një person me origjinë shqiptare, por kam lexuar në disa raste se ai e konsideron veten thjesht si një “qytetar”, duke mos theksuar ndonjë identitet të veçantë kombëtar. Natyrisht, se është e drejtë e tij të identifikohet kombëtarisht si të dojë vetë, ose aspak dhe vetëm si qytetar, siç ka theksuar,vazhdimisht.
Por, ajo që nuk më pëlqen mua është fakti se Abazoviçi, në të vërtetë ka kaluar përtej kufijve të mohimit të identitetit të vet kombëtar si shqiptar, megjithëse flet shqip mire dhe është me origjinë I tillë, është hedhur në sulm kundër simboleve dhe personaliteteve më të dalluar të histories së Kombit shqiptar, përfshirë heroin Kombëtar të shqiptarëve, Gjergj Kastriotin Skënderbe. Me qëndrimet e tij kundër personaliteteve të tilla historike shqiptare, Dritan Abazoviçi u bashkohet krijesave të tjera shqiptare, të “njeriut të ri” të komunizmit, brezit të humbur post-komunist, pa ide, pa kulturë, pa histori dhe pa identitet kombëtar. Megjithëse kjo ideologji ka dhënë shpirt në pjesën më të madhe të botës, por jo ndër shqiptarë, anë e mbanë trojeve shqiptare duke filluar nga Tirana e Prishtina, deri në Ulqin, Shkup e në Manastir. Sulmet kundër historisë, cultures dhe personaliteteve të mëdha historike të shqiptarëve nga qendra jo miqësore shqiptare, kalojnë në heshtje dhe pa u kundërshtuar nga askush zyrtarisht, megjithëse shpesh vijnë nga kryeqytetet me synime, historikisht, jo miqësore ndaj shqiptarëve. Mohimi dhe shpifjet ndaj figurave historike të Kombit shqiptar, nga vetë shqiptarët, është e pa precedence në historinë e kombeve. Duke filluar nga Skënderbeu e Nënë Tereza, mohimi I tyre si shqiptarë dhe paraqitja e tyre sikur të ishin me prejardhje sllave, ishte për një kohë të gjatë dhe vazhdon të jetë një rast,si zbavitje e ditës në te(leh)vizionet shqiptare anë e mbanë trojeve, e deri tek kohët e fundit, përfshirë debatin dhe baltosjen e shkrimtarëve Ernest Koliqi dhe Martin Camaj nga disa individë të caktuar të këtij brezi të humbur, e krijesave “të njeriut të ri” të komunizmit.
Duket se në këtë grup të brezit të humbur politikanësh shqiptarë post-komunistë që heshtin përballë këtyre baltosjeve,ose që marrin vetë pjesë në debate të tilla kundër identitteit të shqiptarëve,i përket edhe politikani i ri me emër “shqiptar” nga Ulqini në Mal të Zi, Dritan Abazoviçi. Këta, në të vërtetë, janë më të rrezikshëm se komunistët dikur, sepse ky lloj njerëzish sot na paraqiten si mbështetës të lirisë dhe të demokracisë(me këmishë të bardhë e kravate në qafë, thonte dikur Ronald Reagan),ndërsa me komunistët dihej se ku qëndronin. Por,në të vërtetë, këta të sotmit janë të kundërt, bëjnë punën si komunistët, por në paraqiten si demokratë dhe mbështetës të fjalës së lirë. Uroj që Dritan Abazoviçi, në qoftse merr ndonjë rol udhëheqës në qeverinë e re të Malit të Zi, të mos përdoret kundër interesave të shqiptarëve në Mal të Zi dhe të mos shërbejë si “kalë Troje” për interest serbo-ruse në atë vend dhe më gjerë. Historia shqiptare e shekullit të kalua rdhe e 500-vjetëve mëparë është plot shembuj të tillë, fatkeqësisht. Shitja e interesave kombëtare të shqiptarëve po shiten çdo ditë, ditën për diell, ndërkohë që për sulmet e brendshme dhe të jashtme kundër identitetit kombëtar askush nuk i jep pesë pare.
Në një intervistë para nja një vit e gjysëm,Dritani “shqiptar”, në rolin e historianit, me këmbëngulje e shpall babain dhe nënën e Gjergj Kastriotit Skenderbe, si serbë. Dhe thotë se përmendorja e Kastriotit nuk ka vend në Ulqin. Është më mirë, deklaron ai në intervistën me një television serb,t’i ngrihet një përmendore Sevantesit, (shkrimtarit spanjoll që thuhet se ka banuar në Ulqin për një kohë të shkurtër), ose detarëve të atij qyteti, sipas Abazoviçit, pasi Ulqini është I njohur për detarët e tij. Në të vërtetë, Abazoviçi këmbguli aq shumë, gjatë asaj interviste me gazetarin serb, se prejardhja e Skenderbeut është sllave,dhe se e ama e tij ishte serbe,saqë edhe intervistuesi serb e ndjeu veten të turpëruar, se “shqiptari” Dritan Abazoviçi po e tepronte me historinë e tij shpifëse ndaj Heroit Kombëtar të shqiptarëve, sa I thotë, mjaft me historinë e Skenderbeut dhe ndërron subjektin e bisedës.Mirë që dikush nuk ka propozuar ndërtimin e ndonjë statuje të NënëTerezës në Ulqin, se do ishte tmerruar Dritani me shokë. Sepse përmendoren e Gjergj Kastriotit Skënderbe në Ulqin, Dritan Abazoviçi e ka kundërshtuar bazuar, thjeshtë, në qëndrimet e tij parimore dhe jo për arsye financiare, sepse diaspora e madhe e atyre anëve ka premtuar fondet, për një përmendore të tillë.
Dihej se ndërhyrja e Tiranës dhe Prishtinës zyrtare para zgjedhjeve në Mal të Zi, në mbështjetje të njërës ose tjetrës parti ose koalicion të shqiptarëve në Mal të Zi, vetëm dëm do të bënte. Ja ashtu edhe ndodhi, fatkeqësisht. Por jo vetëm dëm për shqiptarët në rajon, por kam drojë se ndërhyrjet pa kurrfarë ideje e strategjie nga Tirana dhe Prishtina, varësisht se cila qeveri do të formohet në Podgoricë, ka mundësi të ketë pasoja të mëdha gjeostrategjike, jo vetëm për shqiptarët në Mal të Zi,por edhe për gjithë rajonin dhe më gjerë.
Dritan Abazoviçi deklaroi mbrëmë se Mali i Zi nuk do të bëhet “Sparta serbe” dhe as një “Krahinë e Shqipërisë e së Madhe”. Mos ki merak, Z. Abazoviç se për Serbinë e madhe ose Spartën serbe në Mal të Zi, siç po e quan ti, ka kush lufton se është Kisha Ortodokse Serbe, Beogradi zyrtar, përfshirë Akademinë e Shkencave të Serbisë, të gjitha këto në bashkërendim me interesat e Rusisë në Ballkan, siç ka ndodhur gjithmonë, historikisht. Fatkeqësisht, për interest dhe për identitetin e asaj që ti, siç duket me përbuzje e cilëson si “krahina e Shqipërisë së Madhe”, nuk ka kush kujdeset, as në Ulqin e Podgoricë, as në Tiranë e Prishtinë. Nën periudhën e “artë” të komunizmit, shqiptarët preferonin të ishin “proletarë ndërkombëtarë” , “në anën e duhur të historisë”, sipas disave. E sot,politikanët shqiptarë të brezit post komunist, që unë po e quaj me këtë rast, brezi i humbur shqiptarë, pasi të tillë duken me fjalë dhe me vepra, preferojnë të identifikohen thjeshtë, si “qytetarë” të Ballkanit dhe të botës, pa identitet, pa heronjë kombëtarë dhe pa figura historike. Sipas këtij brezi politikanësh “shqiptarë”, është më mire që, ashtu si edhe në trojet e tjera shqiptare ku janë ndërtuar përmendore për të huajt, turq, slave, e grekë, në vend të Gjergj Kastriotit Skënderbe, edhe në Ulqin, të kujtohen detarët e Ulqinit dhe shkrimtari spanjoll Servantesit, i cili mos qofsha gabim e ka një statujë në Ulqin.
Shkrimtari malazes Andrej Nikolaidis, i cili thotë se nuk simpatizon as bllokun politik të Gjukanoviçit as koalicionin e opozitës pjesë e të cilës është Dritan Abazoviçi, për “Indeksinkroat”, shprehet shumë pesimist nga përfundimi i zgjedhjeve të fundit në Mal të Zi. Ai madje thotë se Mali i Zi ka mbaruar. Unë nuk besoj se Mali i Zi ka mbaruar, por jam shumë i shqetësuar për ato që mund të ndodhin si përfundim i këtyre zgjedhjeve në atë vend. Jam i shqetësuar se një Mal i Zi pa stabilitet politik dhe pa paqë, i influencuar, ose Zot ruajna I qeverisur nga një koalicion politik I mbështetur nga Kisha Ortodokse serbe me përkrahje të Rusisë, do të ishte një zhvillim tragjik jo vetëm për shqiptarët në Mal të Zi, por edhe për Shqipërinë dhe Kosovën, si dhe një goditje fatale ndaj përpjekjeve për integrimet eventuale europiane të vendeve të Ballkanit Perëndimor në përgjithësi.
Sidoqoftë, si një shqiptar, që për një gjysëm shekulli jetoj në Amerikë, por që kam lindur në rrethin e Ulqinit, uroj që paqa dhe stabiliteti të mbretërojnë në ato troje tona, sot më shumë se kurrë, sidomos për bashkëvëllezërit tanë shqiptarë të atyre viseve, të cilët siç duket, as sot 30-vjet post-komunizëm nuk po gjejnë paqën e sigurinë për të kaluar një jetë normale. Por që vazhdojnë të largohen nga trojet autoktone shqiptare, kryesisht, për shkak të mohimit të drejtave të tyre bazë të njeriut, përfshirë të drejtën e identifikimit kombëtar dhe të njohjes së simboleve dhe të heronjve kombëtarë, siç është Gjergj Kastrioti Skenderbeu. Nga udhëheqësit e rinj politik shqiptarë, kudo qofshin ata, nuk pritet asgjë më pak as më shumë, se mbrojtja pa kompromis e vlerave dhe e identitetit historic të Kombit shqiptar, përfshirë figurat më të njohura të histories së tij.
