Salla e gjyqit ishte e mbushur plot me njerëz. Disa gra në radhën e parë mbanin shami në duar, gati për t’ia plasur vajit, kurse burrat dhe djemtë qëndronin të menduar e hijerëndë. Dikush psherëtinte… ndërsa e qeshura e një studenteje, andej nga fundi i sallës sikur vinte nga larg. Ajo tallej me shoqet e shokët. – Zhuljeni, duket, do të jetë ende në dhomën e tualetit. Ndërsa ne..hëm, presim! Po a pritet kështu, me buzë të varura? Mirëpo, fjalët e të qeshurat i bezdisnin njerëzit, që prisnin me padurim hyrjen e kriminelit në sallë. E, sapo heshtnin ata, fatmirësisht dëgjoheshin fjalët e belbëta të një fëmije, në krahët e të ëmës, që e ndryshonin mjedisin e trisht. Së fundi, erdhi çasti i shumëpritur. Bisedat dhe pëshpërimat i mbuloi pasthirrma e lemerishme e disa njerëzve te dera anësore, kur policët e armatosur po sillnin, midis tyre, një djalë të pashëm e krenar, me duart e lidhura grusht, mbi të cilat rëndonin hekurat e rëndë. E çuan përbri vendit ku rrinte trupi gjykues. E urdhëruan të ulej, por ai i vështroi me mospërfillje ata që e urdhëruan. Ngriti kokën lart për të parë krejt pamjen e sallës. U ul disi i shpenguar. – Biiir! U dëgjua prapa kurrizit zëri i nënës. Ai ktheu kokën dhe trupi iu rrëqeth. – Biiir i nënës. Unë… .Unë… . Fliste ajo duke surbitur lotët që i binin buzëve. Ai u mallëngjye. Vështroi nga xhamllëku i dritares, ku në qiellin e kaltër, një bashkë reje e bardhë, dukej sikur ishte në ikje. Sa keq! Zërat në sallë, si zhaurimë valësh, ia deformonin fjalët e ngrohta të nënës. I vini copa-copa, me ngashërime të dhimbshme, si pika helmi, si ëndërrat e trembura e të ankthshme në qelinë e ftohtë.- Ktheje kokën nga unë, xhan!… Vdiqa nga malli… M’u dogj shpirti… Oh! Neli i nënës! I lutej ajo. Por ai s’donte të shihtte fytyrat e njerëzve në sallë, që e urrenin dhe e përbuznin për krimin që kishte bërë. Biiir! Përpiqej ajo të mbulonte pëshpërimat e njerëzve… “Ah, kjo nëna… s’më le rehat të vdes si burrat!” Kam kaq kohë… .o shpirt! Ktheje kokën, xhan!… Ktheje, o trimi i nënës… Këtë herë atij iu mbushën sytë me lot, zemra i gufoi dhe vdekja iu duk e dashur, e bukur… Donte t’i dëgjonte edhe një herë fjalët e fundit… ” O, trimi i nënës!” E ktheu kokën nga ajo dhe buzëqeshi. – Ashtu, të keqen nëna: të të shoh, të ngopem dhe të vdes edhe unë me ty… .Nënë e bir e përpinë njeri-tjetrin. Policët e urdhëruan djaloshin të mos shikonte më nga salla, por ai vazhdoi t’i buzëqeshte nënës, të çmallej me fytyrën e saj të vogël, të fishkur para kohe. I pandehur, kthehu përpara! – bërtiti polici me zë të fortë. Ai donte të dëgjonte edhe një herë fjalët: “… Trim i nënës”, që ishin baras me vdekjen, me Gjithësinë, me Dashurinë, për të cilën po flijohej. Folmë, Neli… të dëgjoj nëna zërin tënd, folmë! Shoqe qytetare, rregulli në sallën e gjyqit, ju detyron të heshtni!- Foli ashpër polici. I flas tim biri, shoku polic. Është djali im që… s’do ta shoh më. Nënë! Pusho maskara! Oh, zëri yt i bukur!… O shpirt i nënës!… I vetmi nënës. Në sallë ra qetësi varri. Djaloshi, në këmbë, përpiqej të përballonte policët, që donin t’ia mbyllnin gojën, ndërsa nëna zuri fytyrën me duar dhe u shkreh në vaj. Mos qaj, nënë! – bërtiti ai. Ajo zbuloi fytyrën. – Nuk qaj, bir, më fal! Ai u ul më në fund dhe hodhi sytë nga dritarja, me zemrën mal. Nëna e vlerësonte… “Por unë s’dua të vijë ajo me mua. Luiza nuk e donte. Edhe në atë jetë do ta urrejë… S’dua të vijë… na shqetëson… – Çohu! E urdhëroi polici, ngaqë në sallë hyri trupi gjykues. Djaloshi u ngrit në këmbë paksa i hutuar, kur pa dy burra dhe një grua duke zënë vendet në podium. Njëri prej tyre vuri buzën në gaz dhe urdhëroi policët t’ia lironin duart të pandehurit, nga hekurat.
U shuan edhe zhurmat e fundit, andej, nga qoshja e sallës. Nisën formalitetet. Sekretarja, grua e re, shënonte me shpejtësi, pyetje – përgjigjet. Djaloshi fliste saktësisht dhe serioz. Menjëherë pasi mbaruan formalitetet, prokurori, një burrë i shkurtër dhe i vrazhdë në fytyrë, u derdh mbi të pandehurin egërsisht e me urrejtje. Zoti Kryetar, tha ai, kriminelët në vendin tonë socialistë, janë shëmtirë, kancer, plagë e keqe e shoqërisë. Përpara nesh, fatkeqësisht, ndodhet një nga këta gjakatarë, që këputi jetën e një luleje të bukur, filiz të shëndetshëm të shoqërisë sonë. Ndaj më dridhet zemra e më paket fryma, teksa shoh ende gjallë, para nesh, këtë katil, përbindësh dhe varrmihësi i vajzës sonë të shtrenjtë, motrës së virtytshme, shoqes dhe anëtares së devotshme të organizatës së rinisë, Luiza Koçinit… Djaloshit i drithëroi shpirti nga permendja e emrit të viktimës, që ai e kishte vrarë me duart e tij. Emri i saj e përcolli dhunshëm jashtë sallës së gjyqit, në bregdet, ditë vere, ku valët e shkumbëzuara, si shqerra të bardha, ndiqnin njëra-tjetrën dhe përplaseshin në këmbët e zbathura të Luizës së vetmuar. Ç’ishte ajo vajzë, që ecte e menduar, e brengosur, bregut e bregut? Mos e kishte fyer ndonjë djalë? Skënderi e vuri re i pari, kur ajo u nda nga shoqet, pa përfillur vështrimet e djemve lakmiqarë e të grave kureshtare, dhe mori bregut e bregut… Me një fustan të hollë, që i varej nga dy rrypa të ngushtë në supe, në shoqëri me vetveten… Një copë herë e shoqëruan vështrimet e njerëzve të çuditur teksa ajo largohej mospërfillëse, por pastaj nuk u interesua njeri për siluetën e brishtë, që humbiste e zvogëlohej vazhdimisht… Skënderit iu qep prapa. Emrin ia mësoi nga shoqet, kur ajo luante volejboll me to, në rërë. Luiza! Sa emër i bukur, vërtet si një tingull femëror!… E çuditshme edhe kur luante volejboll ajo se si ulej e merrte topin… Ngrihej ngadalë, duke bashkuar gjunjët. E mbërthente atë sikur të ishte diçka që do të thyhej dhe e lëshonte fltuturimth me majat e gishtave, si të ishte një zogth për fluturim… Mirëpo, nuk lozte me qejf, nuk ishte hiç sportiste. Trupi i hollë sa s’i këputej në vrapim. Skënderi e kishte parë gjithë kohën pa ia ndarë sytë… Iku autobusi i fundit për në qytet dhe ai s’e kishte vënë re fare. Vajza që luante volejboll, pa qejf, ia kishte rrëmbyer zemrën. Luiza ndaloi dikur dhe, u ul në rërën e vakët, sapo dielli i afrohej sipërfaqes së detit, i madh, i kuq, si shandan i varur në qiell. Atë vështronte Luiza, kurse rërën e vakët e shpërndante me grushte nëpër pulpat e zbuluara. S’e ndjeu fare djalin e magjepsur, që iu afrua tinëz dhe e vështronte nga pas qafën e hollë, ngjyrë alle, flokët e zinj të prerë dhe krejt trupin e hajthëm, të mbështetur në njërin krahë, e tretur në mendime. Flladi i lehtë ia valëviste balluket mbi ballin e lartë e të rrumbullakët. Ai vendosi t’i fliste. Por si ta fillonte bisedën? Qëndroi një copë herë në mëdyshje, i përqendruar tek ajo, që s’jetonte fare në këtë botë… Zhaurima e valëve vinte si bisedë vajzash të shqetësuara… “Po sikur ajo të ishte duke pritur një tjetër? ” Megjithatë, ai iu afrua edhe pak dhe i tha: – Pse rri vetëm, Luiza? Vetëm buzët lëvizi, sepse zëri nuk i doli. Kjo i dha më tepër zemër. – Pse je larguar nga plazhi? … Më fal, po pse rri e mërzitur? A pret njeri tjetër? … Ajo s’iu përgjigjej, as sytë nuk i shkëputi nga horizonti i kuqërremtë. Ai priti me shpresë që ajo do kujtohej, të paktën për kofshët e zbuluara, ngaqë pranë saj ndodhej një njeri i panjohur. Apo kujtonte se rëra e shpërndarë ia mbulonte lakuriqësinë në sytë e tij? Ç’ishte kjo vajzë e çuditshme, që s’ donte t’ia dinte as nga prania e një të panjohuri? Së fundmi, ai u shfaq para saj dhe busti i tij i madh, ia bllokoi horizontin. Ajo pa një copë herë gjoksin muskuloz, pastaj fytyrën. Iu duk i pashëm e burrëror, por idiot dhe i egër. I kaluan të dridhura në trup. Kokën e vari në gjoks. – Më lini vetëm, ju lutem! – i tha e bezdisur. – Unë… unë… Dua vetëm, vetëm ju thashë! Ai e pa atë drejt e në bebëza.“Oh, ç’ fytyrë e bukur! Sytë e perënduar, si dy yje të mekur, me faqet e zbehta e flokët e zinj të gafrruar nga ujë i detit, tregonin se vashëza kishte rënë në mjerim.. Ai mbeti si i ngrirë. Ajo shtriu fustanin deri tek gjunjët, mbuloi gjoksin e vogël përpëlitës, me parakrahët dhe e ktheu trupin anash. Atij i fluturoi mendja nga padurimi për t’u marrë vesh me të. – Luiza! – thirri dhe ra në gjunjë para saj. E bezdisur, ajo ktheu kokën në anën tjetër, kurse ai ia kapi dorën dhe e shtrëngoi në gjoks. Më quajnë Skënder… Dua vetëm shoqëri me ty.- Posi!… Edhe Eshersti kështu i thoshte Migenit.(personazh në librin “Lulet e mollës”)- Luiza… Ah, Migen e shkretë! Pse u dashurove me një djalë të keq, e budalla? Pse? Unë s’jam i keq, Luiza… .- Aaaa!Ja ktheu ajo me qesëndi – Më vjen keq, të betohem… .Përse je mërzitur? – Haj!… Ja bëri me përbuzje për keqardhjen e tij. Ai mezi u përtyp. Ju djemtë jeni shpirtvegjël e të djallëzuar… Shëtisni nëpër botë me gjuhën e bilbilit dhe grabisni e robëroni zemrat e vajzave te mjera… .Unë s’ jam i djallëzuar, Liza… S’ta dua të keqen, asnjëherë… Luiza më thuaj… E di!… Po përse, atëherë, më ndoqe nga prapa? A nuk të ndjek njeriu i djallëzuar kështu? Pyeti ajo si një vajzë e vogël dhe u treb nga fjalët e veta. Kurse ai uli kokën, tërhoqi rripat e kanotierës, që ia shtrëngonin gjoksin e fryrë dhe heshti. Edhe Luiza bëri si ai.Pastaj Skenderi pyeti: Kush janë Migeni… Esheresti? – Ua, nuk e di? !… S’e paske lexuar “Lulet e Mollës”? – Lulet e mollës!? … ..- Po. Të Gollsuorthit.Jo, s’e kam lexuar… Bile, sot e marr vesh se qenka një libër i tillë në Botë… .i Gollusorthit- Gollsuorthit, ndreqi ajo.- Po, Gosullorthi.- Goll-su-or thi.- Goll-su-or-thi.- Bravo! Tani e the mirë… Jo, Esheresti, por Eshersti.- Eshresti- E-sher-sti.- E-sher-sti. – Ha, ha, ha! Qeshi, ngaqë vërtet iu duk idiot, por i çiltër… . ”Zemrën e paska të pastër”, mendoi.Nuk lexoj shumë libra, Luiza. Punoj mekanik. Kam lexuar vetëm “Lulja e Kujtimit”, “Sikur të isha djalë” …e ndonjë tjetër. Çfarë të tjerë? Romane. Po cilët romane? Ajo shikonte ballin e rrudhosur të djaloshit, që s’i kujtoheshin titujt e romaneve… “Zonja Bovari” e ke lexuar? Jo. – Po “Evgjeni Grande”? … .Ah, e shkreta Evgjeni! Ajo prapë u bë e trishtuar dhe ia qepi sytë detit. Buzët që i lëpiu iu bënë shumë të bukura. Ai ia rrëmbeu duart dhe e tërhoqi me kujdes që të ngriheshin së bashku në këmbë. Luiza shkundi fustanin dhe u nis para tij . Skënderi ecte prapa, i dëshiruar për trupin e hollë e të gjatë dhe, i çuditur, thoshte me vete: “Më se vallë ushqehet kjo vajzë? Duket sikur është e ndërtuar vetëm me eshtra zogjsh? Dridhet si tel milimetrik… ..Dhe ecën kaq lehtë e bukur!… Ku ka qenë më parë që s’e kam njohur? Ajo u kthye pa pritur nga ai dhe bërtiti: – Pse më ndjek prapa si hije? Ai uli kokën i turpëruar dhe donte të fliste. Por ajo s’e la. E shikon këtë hapësirë, detin? Thuaj, a ka në botë, vallë, ndonjë djalë që e ka zemrën kaq të madhe? E ktheu me forcë nga deti. Ai veç e shikonte i habitur – Ah, e zeza unë… sa dëshirë kam në këto çaste, të jem në krahët e fuqishëm të atij djali!… Të më ngrinte lart, lart dhe të më çonte mu në mes të detit… Më thuaj, a ka? Ai vështroi krahët e tij. – Ja, atje… E sheh atë dritëzën… atë që ndriçon? – Po. E shoh… Është fanari. A më çon dot atje? Atje? Por atje mund të shkosh vetëm me barkë. Edhe me not… A di not? – Di.
– A shkojmë? – Është larg, Luiza dhe… dhe… Skënder, të lutem, më shoqëro! Sonte, kam qejf të shkoj deri atje larg, larg nga toka… Mirë, ku të duash ti… por, mos vonohesh për në shtëpi? Mos të flasin? Mua? !… .Pse, si kujton ti, vetëm ata duan të jetojnë? Është larg, Luiza… Ndoshta.. Ajo e mbërtheu nga krahët dhe e shkundi, duke thirrur: Dua të shkoj atje… duaaaa! E sheh që s’je ti ai djalë në botë të më dojë me gjithë shpirt… .Ouf, e zeza unë… ëndrrat e mia! Sa shumë e dua atë djalë që më ndjek deri në fund të botës!- Luiza, unë të dua… Posi!… Si më do mua? … . Sa më do? Shumë. Shumë? Dhe e puthi. Atij i ngecën fjalët në grykë. Kaq shumë? – i tha ajo. Ai donte ta pushtonte mes krahëve, por ajo i rrëshqiti… iku. Ndiqmë, pra!- thirri. Luiza. Nëse më dashuron “shumë” eja, pra! Dhe u hodh në det. – Skënder, eja!… .Po më kape, puthmë Ai u lëshua si i hasdisur drejt saj, duke notuar më tërë forcën e krahëve…
Ajo po largohej me shpejtësi. Më në fund e arriti… Tani, puthmë, Skënder! U fundosën të dy të përqafuar. Shkuan deri në fund të detit. Ai u dha këmbëve dhe trupit me forcë për t’u ngjitur lart, ajo e tërhoqi poshtë. Shkuan përsëri në fund. Këtë herë ai i përplasi këmbët shumë, shumë që të arrinin në sipërfaqe. Ua,… për pak u mbytëm! – i tha ajo duke qeshur. Dhe ia shtrëngoi kokën në gjoks me dashuri. Notonin pranë e pranë. Gjithmonë duke u larguar nga bregu. Ti notuake shumë mirë, Skënder. Më ty shkoj edhe përmatanë detit… U lëshua përpara me vrull. Ai pas. Dallgët e mëdha i mbanin një copë herë lart, si dy gogla. Ngaqë dielli ishte fundosur qyshkur, deti kishte marrë pamje të zymtë e kërcënuese. Megjithatë, horizonti përflakej ende si një buqetë me trëndafila të kuq, aqsa edhe retë e bardha dukeshin me ngjyra… Djali lutej të ktheheshin, por ajo s’pranonte. Mos u bë frikacak… S’të dua kështu!… Lidhte krahët në qafën e tij, e puthte, pastaj çante përpara me gëzim… Luiza, kthehemi! – i bërtiti ai kur pa që ajo notonte si e marrë drejt valëve të errta e të medha… Atëherë, i pandehur, na thuaj cilat qenë shkaqet që e vrave atë? – pyeti kryetari. Në sallë mbretëroi qetësi e zymtë. Siç tregova edhe më lart, zoti kryetar, unë e dashurova Luizën, prandaj s’e lash të mbytej… Por ajo kishte dëshirë të vdiste, prandaj më nxiste të shkonim aq larg bregut. Por, të vdisnim të dy. Më godiste me grushte kur unë përpiqesha ta hidhja në kurriz për ta nxjerr në breg… I kam ende fjalët e saj në vesh, kur përpiqesha për ta tërhequr në breg: Lëshomë, s’dua të jetoj… Jo s’dua!… .Pse të jetoj? – bërtiste. Ai më tradhtoi… i ligu!.. Edhe Migeni vdiq… .vdiq. Mirë bëri! Pse të jetonte? Edhe unë dua të vdes… Lëshomë të mbytem! Kur dolëm në breg, vazhdoi prapë të më thoshte: Eja, Skënder, të lutem, eja të shkojmë të dy në jetën e përtejme!..Të betohem, që do të jem gruaja jote besnike, përjetësisht … Hajde! Isha lodhur sa mezi qëndroja në këmbë. Fal zotit, ajo më hodhi krahun në bel dhe, ashtu, të përqafuar, ecëm zvarrë-zvarrë drejt plazhit… Po herë tjetër, i pandehur, a ju kishte kërkuar viktima të vdisnit së bashku? – pyeti njëri nga anëtarët e trupit gjykues. Po. Por unë e kisha kuptuar, tashmë, qëllimin e saj. Ndonëse ishte vajzë me shpirt të pastër, gjithsesi mua nuk më dashuronte, edhe pse e kuptonte që e doja shumë. Ajo dashuronte një tjetër. Pikërisht, atë që e kishte braktisur. Një student në artin dramatik. Arsyen pse ishin ndarë s’e di, nuk e mora vesh kurrë. Por e vërteta është që Luiza dashuronte marrëzisht, prandaj ndarja me aktorin e kishte tronditur shumë. Ndërsa, mua, më shprehte dashuri vetëm për të arritur qëllimin e vet. Edhe kur më dhuronte ndonjë të puthur, e ndjeja, nuk putheshin dy zemra. Unë puthja vetëm mishin e saj të ftohtë… I pandehur, ndërhyri kryetari, përgjigjuni pyetjes që ju është bërë: A ju ka kërkuar viktima herë tjetër për të vdekur së bashku? Prokurori u ngrit me rrëmbim. Kjo mënyrë djallëzore e të pandehurit, përpiqet të na i paraqesë viktimën si vajzë të dëshpëruar, të tronditur… sikur qenka zhgënjyer në dashuri dhe për këtë arsye paska dashur t’i jap fund jetës. Përralla! S’është aspak e vërtetë. Aspak!… Djalin, të cilin ajo e dashuronte, e kemi këtu. Ai qan me lot për vdekjen e saj. S’ka dyshim që kjo është mënyrë e zakonshme e kriminelëve të romaneve të verdha, si ç’është i pandehuri që kemi përpara … Fol, i pandehur, përgjigju drejtësisë, trego të vërtetën! Djali u zverdh kur dëgjoi se i dashuri i Luizës ndodhej aty, në sallë, por s’e humbi toruan. Dua të shtoj, zoti kryetar, vazhdoi ai, nëse Luiza hoqi dorë nga dëshira për t’u mbytur atë natë, në det, e bëri ngaqë i dhashë fjalën se do t’i jepja fund jetës tokësore edhe unë, për të shkuar me të, i lumtur, në botën e përtejme. Prandaj iu luta të më priste edhe pak kohë sa të mbaroja, me gjase, disa punë të lëna përgjysmë. Nuk e di sa më besoi, por për një gjë jam i sigurt: Jeta për Luizën s’kishte më kuptim! “Fati im”, thoshte, ajo “është si fat i zi i Migenit”. “Lulet e Mollës” e mbante gjithmonë me vete. Dhe, me që donte të vdiste, e lidhi shpresën te fjala ime… Më vonë e kuptova pse s’donte të vdiste vetëm. E mësova në takimin që do të tregoj tani… Por ama, të kuptohemi! Liuza s’e kishte shpirtin e keq. Jo! Ajo s’kërkonte shpagim, as të hakmerrej me djalin që e kishte tradhtuar. Arsyeja pse nuk dontet ë vdiste vetëm ishte fare e thjeshtë… Luiza kishte frikë të vdiste vetëm… Në sallë krisi zhurma. Filluan diskutimet e njerëzve me njeri-tjetrin. Ndërsa prokurori, i skuqur si speci, duke u dridhur nga inati, u çua në këmbë. Ky është mashtrues, gënjeshtar, tmerrësisht gënjen, shoku kryetar… Me paturpësi i pandehuri thurë një dramë, të cilën e ka sajuar me fantazi në qeli. Asgjë s’është e vërtetë. Sepse Luiza s’ka qenë e tradhtuar. E vërtetojnë këtë më së miri thëniet e dëshmitarit, i cili pohon se e dashuronte dhe ka pasur takime të rregullta me vajzën, deri ditën e fundit. Por, duket sheshit, i pandehuri s’ka talent për të ndërtuar drama. Fakti që s’i përgjigjet pyetjes së anëtarit të trupit gjykues, në mënyrë të dukshme tregon se, melodrama është e sajuar… Hajt, i pandehur, lëri përrallat dhe përgjigjuni drejtësisë! Unë s’po gënjej zoti kryetar, po them të vërtetën dhe vetëm të vërtetën. Dy muaj pasi ishim njohur, lamë takim jashtë qytetit. Atë ditë ajo erdhi shumë e gëzuar. S’e dija nga i buronte gëzimi. Por, për çudinë time, mbante përdore edhe një biçikletë “Diamant”. Sepse nuk e niste dot vetë. Sot, do të ngjitemi në Qafë të Koshovicës, më tha. Kam shumë qejf të udhëtoj me biçikletë, jashtë qytetit… . Po ti s’di ta nisësh, i thashë, kot, për ta ngacmuar. S’ka gjë… Më mbajnë krahët e tu të fuqishëm… .S’të kam zgjedhur kot të jeshë burri im, për në atë jetë…Dhe m’u kthye e mërzitur. Skënder, të lutem, më thuaj të vërtetën, a i mbarove punët, që i kishe të pambaruara? Kur do ta bëjmë dasmën tonë? E dija për cilën dasmë e kishte fjalën, ndaj u dëshpërova. Jo se do të vdisja. Një ditë e kemi të caktuar atë. Por u dëshpërova, ngaqë ajo e kërkonte “martesën” ende me këmbëngulje dhe seriozisht. – Mos u mërzit, i thashë i vendosur, edhe pak ditë e do të martohemi. Por, tani më thuaj, pse kërkon të ngjitemi me biçikletë në Qafë të Koshovicës dhe jo me këmbë? Ti e di sa e vështirë është ngjitja atje me dy vetë… Oh, sa budalla bëhesh! – ulëriti. Në këmbë kemi kaq vite që shëtisim. Pse të mos bëhemi një herë me krahë dhe të shkëputemi nga toka? … Të fluturojmë si dy engjëj… Ja, kështu!
Hapi krahët dhe erdhi përqark meje si zogu në fluturim – A nuk fluturonte kështu Demoni, kur shkonte te Tamara? Bëri dy- tri rrotullime rreth e qark, më puthi, pastaj thirri: Hajde, Demoni im, më merr në gjirin tënd të zi! U ngjit në biçikletë gjithë hare. Hajde, shpejt, shpejt!..Bërtiste duke më tërhequr nga krahët. Ai ndaloi një çast, sepse në sallë filluan zhurmat. Vuri re se vështrimet e njerëzve ishin drejtuar vetëm tek ai, jo me urrejtje e përbuzje, si më parë. Disa vështronin seriozë e të menduar, të tjerë me habi. Të rinj e të reja diskutonin dhe përpiqeshin për t’u afruar në rreshtat e parë. E ëma e tij shterngohej, e shkreta, t’i buzëqeshte, por ishte e lodhur dhe e dërrmuar. Dukej sikur ngërdheshej, ndërsa psherëtinte… Kryetari i ra ziles dhe mezi vendosi qetësinë. Prokurori, i cili çoç zhgaraviste me nervozizëm në letër, sapo krimineli filloi përsëri të fliste, lëshoi lapsin dhe po dëgjonte me vëmendje. Me të dalë nga qyteti, e ngava biçikletën shpejtë. Sepse donte ajo të ecnim shpejt. Ashtu lumturohej… Shikonte përpara, vetëm në një pikë, me sytë e mbyllur si në ëndërrime, sikur fluturonte… .Ndërsa unë e shihja botën nëpërmjet rrjetës së imtë të flokëve të saj, të fryrë e të shpërndarë mbi fytyrën time. Në ato çaste thosha:” Bah, çfarë mendime të kobshme ka në kokë kjo vajzë! Mendime që unë, vetë, po ia përkëdhelë me frymën time! E dija, e kisha të qartë ç’endej në kokën e saj. Edhe, pse e deshironte vdekjen me aq gëzim. Mund të gjente tjetër njeri për të vdekur, por… ngaqë e kuptonte se e doja shumë Liuzën, kjo ishte edhe arsyeja pse e mbështeste dëshirën e madhe për të vdekur me mua. Domosdo, i marrosur nga dashuria, unë mund të bëhesha kollaj xhebrahil i shpirtrave tanë. S’kisha lexuar libra, madje as nuk dija që ekzistonin librat të tillë si “Demoni”, “Evgjeni Grande”, “Një jetë”, “Lulet e Mollës”. Ajo m’i jepte me kusht që t’i lexoja e t’ia komentoja. Megjithatë, nga ç’kuptoja, mendimet e mia ishin komplet kundra me të sajat. Vdekja, për mua në ato libra, s’ishte meritë aspak e personazheve, as bukuri artistike e gjetur nga autorët. I thosha Luizës se personazhet e këtyre librave ishin të paaftë për të gjetur lumturinë në tokë. Jeta për ta është me pasione, sepse ata e ndjejnë dhe e vuajnë më shumë të keqen. Kjo i mbyt, i çon drejt përfundimit… Ajo tërbohej dhe zemërohej nga konkluzionet e mia. Më quante budalla. E dinte, s’isha unë ai, që mund ta bëja të lumtur. Ajo vuante për atë tjetrin, ndërsa unë vuaja natë e ditë për të. Nëna më qortonte vazhdimisht, ngase për shkak të Luizës kisha braktisur cdo gjë, isha dobësuar dhe kisha lënë pas dore problemet e shtëpisë. Isha i vetmi fëmijë në shtëpi. Babai më kishte vdekur. Ndërsa unë përpiqesha, me tëra mundësitë e mia, për të argëtuar Luizën, si e si t’i hyja, sado pak, në zemër. Por ishte e pamundur. Mbeta vetëm një argëtues i thjeshtë i dashurisë. Dhe, po të kisha pasur mundësi ta njihja djalin, për të cilin ajo vuante, me siguri do t’i kisha dhënë një dru të mirë… Nejse, mos ta zgjasim… Prokurori ndërhyri përnjëherë. – Mirë që e pranon vetë, i pandehur. Mos ta zgjasim më! Sepse trillimet e tua e kaluan durimin tonë …
Dhe u kthye nga trupi gjykues. – Shoku kryetar, kërkoj të dalin dëshmitarët… Nga të dhënat hetimore e pohimet e tyre, e vërteta është krejt ndryshe. Procesi gjyqësor, siç po flet i pandehuri, po merr rrugë pa krye, sepse ky po tregon gjëra të sajuara… Por Kryetari shënoi diçka në letër, pastaj ia bëri me dorë prokurorit të ishte i duruar, ndërsa djalit , me kokë, që të vazhdonte. – Pasi u ngjitëm në Qafë të Koshovicës, zotërinj të nderuar të trupit gjykues, pushuam një copë herë nën ullirin mu në majë të kodrës. Liuza s’pushonte së foluri. U bë llafazane madhe. Çfarë nuk fliste. U mërzita nga marrëzitë që thoshte. E përqafova dhe e mbajta ashtu me forcë, deri sa filloi të qante. Nuk e duroja dot kur lotonte dhe ofshante për atë tjetrin. Ngaqë dashuroja tani vetë, më dhimbsej vajzë e gjorë. Prandaj, kur më tha të zbrisnim me shpejtësi nga Qafa e Koshovicës… Ju e kuptoni zoti kryetar, sa e vështirë është vetë i dytë me biçikletë… Unë prapë s’e kundërshtova… Ah, sa frikë kam të shkoj pa ty në atë jetë! – më tha kur e kisha pushtuar midis krahëve dhe e shtrëngoja për të mos folur marrëzira. S’e di, nëse e kishte më tërë mend, apo e tha për të fshehur qëllimin e zi, kur më pëshpëriti në vesh: “Sepse kam filluar të të dua edhe ty pak, o idioti im i pashëm!” Dhe, para se të lëshoheshim me shpejtësi nga ajo tatëpjetë e frikëshme, më kërkoi një puthje zemre. Më puthi pa afsh, por jo pa dhembshuri. Gjoksi i dridhej nga hovet e frikës. Pastaj më futi në gisht një unazë. E kuptova qëllimin e unazës, sepse s’ishte e parë herë që e kërkonte vdekjen. Përse ma vë këtë? E pyeta, për të parë se ku do të dilte. – Kam dy, më tha, një ia kisha taksur atij që do më donte më shumë. Përfundimisht, ai je ti Skënder… Më vjen keq… më fal… Unë s’të dua aq sa më do ti… I tha këto fjalë më zë të dridhur. E para herë që fliste ashtu me mua. E përqafova. Më la të lirë…
Pastaj u nisëm. Biçikleta ishte kondrapedal. I lëshova ngadalë frenat. Me shumë frikë. Kisha zbritur disa herë me biçikletë në rrugën nacionale, përmes asaj kodre, por, ama, jo vetë i dytë. Jo me Luizën që kërkonte orë e çast të vdisnim bashkë! Lëshoje të fluturojmë!
Bërtiste, pse unë përpiqesha të ngadalësoja shpejtësinë. C’ është e vërteta, e zotërova një farë kohe. Lëshoje, Skënder! Ulëriti dhe filloi të godiste me grushte duart e mia të “salduara” në timon. Lëshoje, lëshoje, o , i lig! Gulçonte nga inati… . Ah, e mjera unë! Thërriste, ngaqë s’ishte e kënaqur me vrullin e biçikletës. Mirëpo, gjithsesi, erdhi edhe çasti kur unë s’munda të isha më zot i shpejtësisë. As frenat nuk pinin më ujë. Pak të frenoja, me siguri do të rrezikoja më shumë. Tani, ajo dhe unë bashkë me të, po fluturonim vërtet siç donte ajo. Era po na merrte frymën. Vetëm timoni mbeti pika e sigurisë, ku mund të mbështesja shpresën e fundit. U përqendrova i tëri tek ai… Luiza filloi të këndonte. Ndërsa unë u pushtova nga tmerri. Nga çasti në çast u ndjeva i pasigurt. Provova një herë të ngadalësoja vrullin me anë të kontrapedalit, por ishte e pamundur. Edhe ai, si frenat, ishte jashtë përdorimit. Qortova veten, por ishte tepër vonë. Fluturimi ynë kishte kapur kulmin e marrëzisë. Atë kulm, për të cilin ajo më dërdëlliste përditë. Tani këndonte, qeshte, klithte nga hareja, ndërsa unë kulloja ujë prej djersëve të vdekjes. Ajo rrinte me tërë peshën e trupit mbi krahët e mi… Tronditjen e parë e ndjeva papritur, kur njëra dorë më mbeti në ajër, ndërsa tjetra mbante timonin me zor. Një çast Luiza e ktheu atë me forcë. U lëkundëm andej-këndej, por nuk u rrëzuam. Instinktivisht, isha bërë përkohësisht zot i timonit. Por vetëm përkohësisht. Sepse lëkundja e madhe e bëri të vetën: shpëtuam pa u përplasur në shkëmb, ngaqë ”Fluturimi i Vdekjes” përfundoi në kanal, m’u atje ku trupat tanë u gjendën larg njeri-tjetrit dhe me plagë shumë të rënda… . Biiiir! Thirri e ëma si e mbytur nga lemza. Kurse njerëzit në sallë, kaluan nga makthi, në psherëtima të lehta. Kryetari mblodhi anëtarët pranë vetes dhe pas pak urdhëroi futjen e dëshmitarëve. E para hyri një vajzë, shoqja e Luizës. E njihnit viktimën? – pyeti Kryetari. Po. E kam pasur shoqe të ngushtë. Ç’dini të na thoni për fatkeqësinë e saj? Ajo filloi të qante. Luiza da… dashuronte Sandërin. S’e di kur ishin prishur, por ajo kishte disa muaj pa marrë letra nga ai. S’ma kishte thënë këtë, e kuptova vetë… .Sepse ai edhe kur erdhi me pushimet dimerore, nuk e takoi Luizën. E gjeta një ditë të mërzitur në shtëpi… Lexonte një libër dhe qante. E ftova në kinema, s’pranoi. “Jo, nuk vij, më tha, kam qejf të lexoj, vetëm të lexoj”. E pyeta pse ishte aq e mërzitur. “Hiç! S’kam gjë, më ka prekur kjo novelë që po lexoj… Sa e bukur është!”Si titullohej novela? -“Lulet e Mollës”. Atë e lexonte hera-herës. Ndërsa Aleksandërin s’e përmendte si më parë. E kuptova që ishin ndarë. Arsyen s’e di, nuk ma tha. Por ngaqë nuk donte ta kujtonte më, as unë s’e ngacmova … Ndërsa për Skënderin më thoshte se e kishte kushëri të largët dhe e mburrte për djalë të mirë. Nuk dyshova asnjëherë për marrëdhëniet që kishte me Skënderin. Për mua ajo ishte e ndershme… E dija që ajo donte vetëm Aleksandërin. A ju kishte thënë ndonjëherë Luiza për jetën, që s’vlente, që s’kishte më kuptim… për botën ku jetojmë, me gjasë se është e mërzitshme, e padurueshme dhe pallavrat të kësaj natyre? – pyeti prokurori. Kështu nuk fliste… s’e kam dëgjuar. Ajo ëndërronte si poeteshë, dashurinë me Sandërin e përjetonte shumë. E ndërtonte të ardhmen si asnjëra nga ne, shoqet. Gjithmonë kishte qarë Luiza kur lexonte libra, apo vetëm tani, kohët e fundit? -pyeti Kryetari. Ç’është e vërteta, kur ishim më të reja, thoshte vazhdimisht se i ndjente vuajtjet apo gëzimet e personazheve në libra, sikur të ishte vetë njëra prej tyre … Ndërsa, kohët e fundit, kishte filluar të qante. Kutjoja se tani është më e rritur, kupton e ndjen më shumë… është e dashuruar. Ishte e ndjeshme… Kryetari kërkoi edhe mendimin e anëtarëve. Dëshmitarja u largua.
Pastaj hyri një djalë i pashëm, gati i bukur, por i zbehtë në fytyrë. Ai qëndroi i shpenguar para trupit gjykues, me pamje artistike. Sapo e pyeti Kryetari, ai vendosi gishtin tregues në xhilën e xhaketës dhe aty e mbajti deri në fund. Kryetari: E njihnit viktimën? Dëshmitari: – Po. E kam në zemër. Kryetari: – Po ajo ka vdekur… Dëshmitari: – Për mua është e pavdekshme. Kryetari: – Ç’marrëdhënie keni pasur me Luizën? Dëshmitari: – Luiza ishte e zonja të ma ripërtërinte jetën, në çdo takim… Kryetari: – Herën e fundit si u ndatë? Dëshmitari: – Në marrëdhënie të shkëlqyera… në mirëkuptim të… Kryetari: Korrespondencën kur e keni ndërprerë? Dëshmitari:- Asnjëherë. Kryetari: – Vërtet? Dëshmitari: Më se e vërtetë.Kryetari: Drejtësia disponon të gjitha letrat tuaja. E fundit ka datën e muajit dhjetor. Si e shpjegoni këtë fakt Dëshmitari: Po. Në takimin e fundit që bëmë… kërkova që letrat e mia t’i digjte pasi t’i lexonte. Kryetari: – Përse? Dëshmitari: – Për të mos pasur konsekuenca nga i vëllai, i cili kohët e fundit e përgjonte. Kryetari: – Ç’mendoni për vdekjen e Luizës? Dëshmitari: – Ajo Vdiq nga dora e një krimineli… . Në sallë pati ilaritet. U ndezën diskutime me zë. Dëshmitari i hutuar, i habitur… shikonte njerëzit në Sallë, pastaj , nga i pandehuri. Ky me zor e mbajti një të sharë vençe, por pështymën ia hodhi në fytyrë. Aleksandëri u shmang. Ndërsa Kryetari ndërhyri dhe e ndihmoi të largohej nga Salla, e cila po e ilarizonte nga të katër anët. Duke u kthyer nga i pandehuri, i tha: Po pse, mor djalë, e vrave atë vajzë? Në sallë u vendos qetësi absolute. Djaloshi kaloi dorën mbi ballin e djersitur dhe vazhdoi – Dolëm të shëruar nga spitali, zoti kryetar, por asaj nuk i thashë gjë për aksidentin. E, ç’t’i thosha? A s’isha vetë fajtor, përderisa e dija që ajo donte të vdiste me patjetër, me mua? Por, nga ajo ditë, zoti Kryetar, para meje Luiza s’pati më guxim të zinte me gojë qëllimin e “martesës tonë”. U largua nga unë pa më thënë asnjë fjalë. Jo vetëm kaq, por as sytë nuk m’i hidhte, kur gjendeshim përballë njer-tjetrit. E shihja hera – herës, që ajo lëviste me një djalë tjetër. Fatkeqësisht, unë e dashuroja ende. Prandaj, kur e shikoja me një tjetë, tërbohesha. Djalin, të cilin ajo po e mashtronte, si dikur mua, e njihja, e kisha pasur shokë në shkollë. Kisha muhabet. Ishte djalë i mirë, i urtë, i sjellshëm. Për ta pirë në kupë, siç i thonë fjalës. E kisha takuar disa herë për t’i shpjeguar të vërtetën e Luizës, por ai ishte marrosur me keq për të. Ndaj arsyetova, zoti Kryetar,: “A duhet ta lë shokun tim të shkollës të vdiste bashkë me Luizën? Në këtë rast a nuk do të isha edhe unë bashkëpunëtor në këtë krim? Dhe ndaloi. U mbush thellë me frymë. E takova shokun e shkollës. Ai ishte i vendosur për t’u martuar me të. Por s’e kishte venë ende “unazën” në gisht. Më tha që e patën lënë për të dielën, në manastirin e Ardenicës. Do të ngjiteshin në majë të kambanores, atje ku nuk do të kishte mundësi t’i shihtte njeri, kur të ndërronin unazat. Kuptohet, do të fluturonin të dy nga ajo lartësi, ashtu sic dë shironte ajo. Sic ndodhi me mua, në Qafë të Koshovicës…
Ai uli kokën i menduar. -Ç”të bëja, zoti Kryetar? – vazhdoi i revoltuar. A ta lija moshatarin tim të ngjitej në majë të kambanores për të “fluturuar” prej andej? … Prandaj vendosa, më mirë të shkonte e vetme ajo, në jetën e përtejme… Ai u lëshua në karrige, sikur të binte nga një lartësi e madhe. Pushtoi kokën me duar dhe u dënes. Në sallë filluan diskutimet, pro dhe kundra tij. Ndërkohë, trupi gjykues, doli nga salla, për të marrë vendimin për djaloshin kriminel. Vendimi u dha me vdekje – pushkatim. E ëma e tij klithi dhe u rrëzua pandjenja. Ndërsa psherëtimat e dhimbshme të burrave dhe ngashërimet e grave e të vajzave të reja, vazhduan edhe kur ai mori fjalën e fundit. Luiza, tha ai, paska pasur të drejtë! Sepse edhe unë besoj tani se, drejtësia dhe e vërteta qenkan vetëm atje, në jetën e përtejme… .Lamtumirë, o Nënë! Lamtumirë, o njerëz të mirë! Ju lutem, mos e lini nënën time të na prish lumturinë edhe atje, në jetën e përtejme … Lamtumirë!
