Me akses të pakufizuar në teknologji dhe internet, dhuna është zhvendosur në mjedisin online dhe gratë po bëhen gjithnjë e më shumë viktima të saj. Prestigji dhe dinjiteti i tyre njolloset në një çast me ndarjen e një fotoje, videoje, bisede/bisede private apo thjesht një thashethem. Pandemia e COVID-19 ka shumëfishuar jo vetëm rastet e dhunës në familje, por edhe të dhunës online. Dhe të dyja mbeten të lidhura pazgjidhshmërisht, sepse ndonjëherë dhuna në internet kthehet në dhunë fizike brenda pak minutash.
Dhuna me bazë gjinore në internet mund të marrë shumë forma – imitimi, hakerimi, dërgimi i mesazheve të bezdisshme, gjurmimi, monitorimi dhe zbulimi me qëllim të keq të bisedave private, fotove dhe videove, etj. Është jashtëzakonisht e rëndësishme të jesh mjaftueshëm e informuar dhe familjarizuar me to për të qenë në gjendje t’i njohësh dhe të dish se kujt t’i drejtohesh. Duhen bërë projekte me qëllime të qarta: “Duhet t’i themi JO dhunës kibernetike ndaj grave dhe fëmijëve”.
Dhuna dhe Krimi Kibernetik
Krimi kibernetik përkufizohet si sjellje kriminale në internet që, në mënyrë kriminale, sulmon ose mund të rezultojë në një sulm ndaj mirëqenies fizike, psikologjike ose emocionale ndaj një personi. Shfrytëzimi në internet merr shumë forma të tilla si: Me shkrim ose verbal – përmes telefonatave, mesazheve me tekst, emaileve, bisedave, blogjeve, mediave sociale, etj. Vizuale – postimi, dërgimi ose shpërndarja e fotove dhe videove komprometuese nëpërmjet telefonit celular ose në internet
Ndalimi – dhe përjashtimi i qëllimshëm i dikujt nga një grup në internet Imitimi – vjedhja dhe zbulimi i informacionit dhe të dhënave personale, duke përdorur emrin ose llogarinë e një personi tjetër.
Vizuale – postimi, dërgimi ose shpërndarja e fotove dhe videove komprometuese nëpërmjet telefonit celular ose në internet. Ndalimi – përjashtimi i qëllimshëm i dikujt nga një grup në internet Imitimi – vjedhja dhe zbulimi i informacionit personal, duke përdorur emrin ose llogarinë e një personi tjetër
Përndjekja kibernetike
Përndjekja kibernetike përfshin incidente të përsëritura që mund të jenë individualisht ose jo, veprime të padëmshme, por të kombinuara, minojnë ndjenjën e sigurisë së viktimës dhe shkaktojnë shqetësim, frikë ose ankth. Si funksionon ndjekja në internet? Dërgimi i emaileve, mesazheve me tekst (SMS) ose mesazheve të menjëhershme që janë fyese ose kërcënuese. Postimi i komenteve fyese për viktimën në internet, shpërndarja e fotove ose videove intime të viktimës pa pëlqimin e saj në internet ose nëpërmjet telefonit celular, përkufizohet si rastet kur veprimet kryhen në mënyrë të përsëritur nga i njëjti person dhe të padëshiruara prej femrës..
Shpërndarja e mediave pa pëlqim
Në këtë rast bullizmi kibernetik, imazhet/videot seksuale të një personi ndahen ose kapen pa pëlqimin e tyre. Këto veprime zakonisht drejtohen nga një sërë motivesh dhe abuzuesit përdorin metoda të ndryshme: Postimi ose shpërndarja e imazheve ose videove seksualisht grafike në internet pa pëlqimin e personit të shtyrë nga ndonjë arsye. Por egziston edhe pornografia hakmarrëse ( e ashtuquajtura revenge . porn) ku njerëzit (zakonisht burra) postojnë foto nudo të ish-partnerëve të tyre (zakonisht femra) në faqe të caktuara pornografike si hakmarrje për ndarjen. Zakonisht, së bashku me materialet, ata publikojnë edhe të dhënat e kontaktit të viktimës, duke përfshirë numrin e telefonit, adresën e emailit, profilin e Facebook-ut dhe adresën e shtëpisë, me qëllim poshtërimin dhe hakmarrjen, duke rezultuar në bombardimin dhe mbytjen e grave me mesazhe ngacmimi, poshtërimi dhe kërcënuese nga të huajt. Imazhe/video seksuale të marra pa pëlqim (të ashtuquajturat shkrepje zvarritëse ose ngritje). Imazhe, video ose regjistrime audio të personit duke thënë gjëra ose duke bërë veprime që ajo kurrë nuk i ka thënë ose bërë në jetën reale – të ashtuquajturat. i deepfake,. Fakti që personi nuk i ka kryer aktet në të vërtetë nuk e dëmton më pak reputacionin e saj, sepse kasetat ose fotot e qarkulluara duhet të jenë plotësisht të besueshme. Poshtërimi i vërtetë, presjoni i rëndë, shantazhi i rënduar. Imazhe seksuale/video seksuale (sexting) që, nëse shpërndahen pa pëlqimin e personit, bëhen pornografi hakmarrëse, akte seksuale pa konsensus (p.sh. përdhunim) – të regjistruara dhe të shpërndara/
Shfrytëzim, shtrëngim dhe kërcënime në internet – të ashtuquajturat grooming dhe sextortion
Në këtë lloj abuzimi në internet, personi kërcënohet seksualisht, detyrohet të përfshihet në sjellje seksuale në internet ose shantazhohet me përmbajtje seksuale. Ngacmimi në internet ose presioni ndaj dikujt për të ndarë imazhe seksuale ose për t’u përfshirë në aktivitet seksual në internet ose jashtë linje Përdorimi i kërcënimit për të publikuar përmbajtje seksuale (imazhe, video ose thashetheme) si një mjet kërcënimi, shtrëngimi ose zhvatjeje (i ashtuquajturi sextortion). Kërcënimet online të natyrës seksuale (për shembull, kërcënimet për përdhunim) Nxitja në internet e të tjerëve për të kryer dhunë seksuale Nxitja e dikujt për t’u përfshirë në aktivitet seksual dhe më pas ndarja e dëshmive për të.
Seksualizmi i Padëshëruar
Ky lloj bullizmi kibernetik ndodh kur viktima merr kërkesa, komente dhe përmbajtje të padëshiruara seksuale. Kjo përfshin një sërë sjelljesh të tilla si: Fushata seksuale virale që u bëjnë presion viktimave të marrin pjesë në to Dërgimi i përmbajtjeve seksuale (imazhe, mesazhe) te dikujt pa pëlqimin e saj ose e tij. Pamjet seksuale të padëshiruara ose kërkesa për favore seksuale; Shaka seksuale, Vlerësimi i bashkëmoshatarëve për atraktivitet/seksual në aktivitete të ndryshme, Ndryshimi i imazhit të viktimës me qëllim seksualizimi.
Pornografi e Padëshëruar
Një nga format më të përhapura dhe më serioze dhe më mizore të dhunës kibernetike që femrat i nënshtrohen të detyruara është pornografia e padëshiruar. Të tilla janë rastet kur personat në mënyrë arbitrare dhe të pakërkuar dhe të padëshiruar, dërgojnë imazhet apo videot e tyre seksuale – të ashtuquajturat. foto etj. Statistikat tregojnë se në 90% të rasteve në të cilat femrat kanë marrë foto të tilla nga meshkujt, kanë qenë të pakërkuara. Viktimat thonë se kjo përvojë është jashtëzakonisht traumatike për to, poshtëruese dhe shumë fyese. Shpesh rastet e pornografisë së padëshiruar në internet nënvleftësohen, por ekspertët e barazojnë këtë sjellje në internet me të njëjtën sjellje jashtë linje, të quajtur ekzicionimizëm.
Turpërimi në Internet
Kjo formë e dhunës në internet, e quajtur edhe turpërimi (i slut –shaming) përfshin kritikimin e njerëzve, më së shumti gratë dhe vajzat, të cilët perceptohen se shkelin pritshmëritë e sjelljes dhe pamjes në lidhje me çështjet e seksualitetit. Shembuj të kësaj përfshijnë kritikën ose ndëshkimin për: thyerjen e kodit të veshjes duke u veshur në mënyra të perceptuara si provokuese seksuale; seks paramartesor, jashtëmartesor, rastësor ose pa dallim ose përfshirje në prostitucion. Fatkeqësisht, në shumë raste, turpërimi në internet përfshin gjithashtu fajësimin e viktimës.
Abuzimi kibernetik nga ish partneri aktualë, ose nga partneri aktualë
Kjo formë e bullizmit kibernetik përfshin:Përdorimi i teknologjisë për të monitoruar dhe kontrolluar sjelljen dhe veprimet e partneres në rastin tonë. Përdorimi i fjalëkalimit të partneres pa leje për të hyrë në llogarinë e saj të postës ose të rrjetit social. Instalimi i pajisjeve ose aplikacioneve gjurmuese për të monitoruar vendndodhjen e një partneri ose përdorimi i agresionit emocional dhe kërcënimeve verbale përmes mjeteve dixhitale gjatë ose pas përfundimit të marrëdhënies.
Pse dhuna kibernetike ndaj grave është një fenomen gjithnjë e më i përhapur?
Në hapësirën e internetit është e lehtë të mbetesh anonim, që është një nga parakushtet kryesore për kryerjen e krimeve kibernetike; është shumë më e lehtë për abuzuesit në hapësirën dixhitale të mbeten të pandëshkuar. Teknologjitë gjithnjë në zhvillim dhe disponueshmëria e tyre e lartë kontribuojnë gjithashtu në numrin në rritje të rasteve – tashmë me pak ose aspak njohuri teknike, një person mund të shikohet ose gjurmohet nga një person tjetër. Është jashtëzakonisht e lirë dhe e lehtë për të përhapur fotografi, shpifje, thashetheme dhe çdo përmbajtje tjetër mizogjene. Të qenit në gjendje të lidheni me këdo nga kudo në botë zgjeron grupin e viktimave të mundshme dhe zvogëlon gjasat që abuzuesit të gjenden dhe të ndëshkohen.
Ndikimi tek viktimat
Studimet kanë treguar se viktimat e bullizmit kibernetik përjetojnë shqetësim emocional, simptoma depresioni, vetëbesim të ulët dhe nivele më të larta të ankthit social sesa ata që nuk e kanë përjetuar këtë fenomen. Një numër i konsiderueshëm i rasteve të grave që kanë pësuar dhunë dhe poshtërim në internet përfundojnë me vetëvrasje. Çfarëdo përmbajtje që postohet për një person në internet bëhet pjesë e identitetit të tij të përhershëm në internet (dhe në disa raste jashtë linje). Ndikimi i bullizmit kibernetik në shëndetin mendor dhe fizik dhe jetën sociale dhe personale të viktimave mund të jetë shkatërrues. Edhe pas shërimit, në shumë raste kujtimet dhe traumat e asaj që ndodhi mbeten për një jetë.
Parandalimi është jashtëzakonisht i rëndësishëm dhe mund të arrihet vetëm përmes ndërgjegjësimit që në moshë të hershme. Është veçanërisht e rëndësishme organizimi i shumë projekteve, emisjoneve televizive, bisedave nëpër shkolla dhe qendra ku ka punonjëse gra dhe vajza duhet të përfshijë një fushatë informative në shkallë të gjerë, duke përfshirë një sërë trajnimesh për studentë, mësues, punonjës të kompanive dhe organizatave joqeveritare dhe prindërve.
