PhD. Anila Kalleshi: Nervi Shiatik, shkaktarët, rreziqet dhe si mund ta parandaloni. Dëmet që i shkaktohen trupit nga ndrydhja e shpatullës dhe trajtimi i migrenës. Ja 5 këshillat për personat që ndjekin dieta

1765
Sigal

PhD Anila Kalleshi

Mbititull i përbashkët

Nervi shiatik, shkaktarët, rreziqet dhe si mund ta parandaloni. Dëmet që i shkaktohen trupit nga ndrydhja e shpatullës dhe trajtimi i sëmundjes së migrenës. Ja 5 këshillat për personat që ndjekin një dietë

Çfarë e shkakton migrenën dhe kurat e trajtimit të saj

Migrena mund të nisë nga mosha 10-40 vjeç dhe, në 70 për qind të rasteve, është e trashëgueshme. Zakonisht migrena vjen si pasojë e një anomalie kardiake, e cila ka të bëjë me kalimin e mundshëm të gjakut mes dy veshëve. Ndërsa shkaqet e kësaj sëmundjeje ende nuk janë zbardhur plotësisht, mendohet se një nga shkaqet mund të jetë problemi me venat dhe uljen e fluksit të gjakut në pjesën e trurit. Në të vërtetë ky është pasoja, por jo shkaku. Origjina e saj ka të bëjë me një problem në sistemin nervor periferik. Përveç kësaj, ka dhe shkaqe të tjera, të cilat ndërhyjnë në momentin e krizave të forta, siç është cikli menstrual. Para nisjes së ciklit, ka një ulje të përqindjes së ostregjenit që sjell krizën e migrenës. Po kështu ka dhe faktorë psikologjikë: probleme apo një stres i madh; faktorë psikologjik një lodhje e madhe; faktorë të jashtëm: era, i ftohti dhe ndryshimi i menjëhershëm i temperaturave. Zakonisht kriza e migrenës nis më shpesh në mëngjes dhe është e paraprirë nga disa shenja. Dhimbjet shtohen gjatë disa orëve derisa arrin kulmin. Dhimbja është në mes të kokës e anuar majtas apo djathtas. Kështu pacienti mund të qëndrojë vetëm dhe në errësirë për disa orë, derisa vjen fundi i krizës i shoqëruar me një eufori çliruese.
Kriza mund të zgjasë nga 4 deri në 72 orë dhe shenjat janë mungesa e dëshirës për të dalë në dritë dhe problemet me zhurmat apo ndjesia e të vjellit.

Trajtimi
Në të gjitha rastet është e mirë të pushosh, të mos kesh shumë kontakt me dritën dhe të jesh larg zhurmave zanore. Këta janë faktorë që lejojnë të mos kini kriza. Ndërsa disa persona të tjerë mund të gjejnë edhe mënyra të tjera si: një dush i ftohtë ose i ngrohtë, teknika çlodhjeje, apo vendosje të sendeve të ftohta në kokë. Fillimisht niset me paracetamol, aspirinë, të cilat mund të përmirësojnë tretjen dhe mund të zvogëlojnë të vjellët. Por një nga gjërat kryesore që duhet të arrihet nga pacienti i sëmurë është të ulë shpeshtësinë e krizës dhe intensitetin e saj. Ilaçet më të përdorura janë dihidroergotamina, propranolol, methisergide, Flunarizine, valproate e sodiumit dhe amitriptilina (një antidepresiv sidomos për gjendjen me ankth dhe depresion që ka lidhje me migrenën). Këto ilaçe duhet të merren të paktën gjatë tre muajve, duke pasur kujdes përdorimin dhe kohëzgjatjen, pasi duhet t’u bëni ballë efekteve anësore.

Fillimi i krizave
Deri tani janë të njohura 5 raste kur shfaqen krizat e migrenës:

1 Ndryshimi i ritmit të jetesës fjetja vonë, puna e gjatë para kompjuterit.
2 Jeta e përditshme stresi, emocionet
3 Ushqimet çokollata, ushqimet me yndyrë, të skuqurat, ushqimet me salca, djathë, kripë, pijet alkoolike, disa lloje ilaçesh etj
4 Faktorët e ambientit i ftohti, i nxehti, era e fortë, drita, erërat, zhurmat
5 Faktorët hormonalë migrena para menstruacioneve dhe marrja e pilulave

Dëmet që i shkaktohen trupit nga luksacioni i shpatullës

Luksacioni i shpatullës është humbja e raportit artikular ndërmjet kokës homerale dhe glenës së shpatullës. Lloji më i shpeshtë i luksacionit është ai antero-inferior, pasi përbërja ligamentoze është më e dobët në këtë pjesë të artikulacionit. Shpeshherë luksacioni i shpatullës shkakton dëme të strukturave të tjera anatomike si: ligamentet, tendinët, kartilagine, muskujve dhe kapsulës artikulare.

Shkaqet
Luksacioni i shpatullës vjen si pasojë e një traume ose shumë rrallë nga sëmundje degjenerative, por shkaku kryesor janë rrëzimet dhe aksidentet rrugore. Ndodh shpesh dhe te personat që merren me sport si hokei, bejsboll dhe ski.

Simptomat
• Dhimbje shumë e fortë e padurueshme

  • Pamundësi për të lëvizur

Trajtimi në luksacionin e shpatullës pa dëmtime të tjera konsiston në ripozicionimin e artikulacionit, e kryer kjo nga mjeku specialist pas ekzaminimeve radiografike. Më pas krahu vendoset në një tutor që e mban të palëvizur krahun për 2 javë.

Në raste se kemi luksacion të shpatullës me dëmtime të strukturave të tjera atëherë kërkohet gjithmonë një trajtim kirurgjikal i ndjekur nga një trajtim afat gjatë fizio-terapeutik, i cili bazohet në rikthimin funksional të plotë dhe në riedukimin e pacientit mbi kujdesin përkatës ndaj aktiviteteve të jetës së përditshme.

Si ta parandalojmë nervin shiatik


Midis çdo dy kockave të shtyllës kurrizore gjendet një lëndë absorbuese, e cila bën shpërndarjen e peshës në mënyrë të barabartë në trup. Kjo lëndë quhet DISK dhe pikërisht shtytja e kësaj pjese dhe dalja nga vendi duke krijuar presion mbi palcën kurrizore shkakton të ashtuquajturin, nervi shiatik. Dhimbja e nervit shiatik mund të jetë e rëndë dhe shumica e rasteve zgjidhet me trajtime jo operative brenda disa javësh. Njerëzit që kanë dhimbje të fortë të nervit, kanë dobësi të konsiderueshme të këmbëve ose ndryshime të zorrëve ose fshikëzës dhe mund të jenë kandidatë për kirurgji.

 

Simptomat
Simptomat në përgjithësi janë klasike.

Simptoma e parë është dhimbja e mesit që mund të fillojë gradualisht me ngrirje të mesit gjatë qëndrimit të gjatë ulur, vështirësi në rrotullimin e mesit apo në mëngjes pacienti mund të ndihet i bllokuar në mes dhe më pas me marrjen e aktivitetit lirohet nga dhimbjet.

Dhimbjet e mesit shtohen në qëndrime të gjata në këmbë apo në ecje dhe aktivitet fizik. Ka një tjetër shfaqje të dhimbjeve të mesit që quhen akute. Kjo dhimbje shfaqet menjëherë pas ngritjes së një peshe, pas një kollitjeje apo teshtitje, pas një përkulje të pakontrolluar të kolonës (shtyllës kurrizore).

Në këto raste pacienti tregon se ka ndjerë një kërcitje në mes dhe më pas një dhimbje të fortë. Simptomë tjetër është dhimbja e këmbës apo shiatalgjia. Dhimbja fillon të përhapet zakonisht në njërën këmbë ose mund të ndodhë që përhapet në të dyja njëkohësisht.

Është një dhimbje që shfaqet në nivele të ndryshme: Dikush e ka në pjesën e përparme të kofshës, dikush në pjesën e pasme. Pacienti mund ta ndiejë dhimbjen kur teshtin ose kollitet. Në këto raste ka një ndjesi korrenti në mes, pasi shtohet presioni mbi rrënjët nervore dhe ajo jep një dhimbje si shkarkesë elektrike.

Simptomë tjetër është mpirja që ndjen pacienti në këmbë, në varësi të territorit të rrënjës së prekur. Zakonisht është mpirje që shkon deri te gishtat e këmbës. Këto janë simptomat më të zakonshme.

Kur duhet të shkoni te mjeku?

 

Dhimbja e butë zakonisht largohet me kalimin e kohës. Konsultohuni me mjekun, nëse masat e vetë-kujdesit nuk arrijnë të lehtësojnë simptomat tuaja ose edhe nëse dhimbja juaj zgjat më shumë se një javë, është e rëndë ose bëhet gradualisht më e keqe.

Merrni kujdesin e menjëhershëm mjekësor nëse:

⦁ Ju keni dhimbje të papritura, të forta në fundshpinë ose në këmbë, mpirje ose dobësi të muskujve në këmbë;

⦁Dhimbja pason një dëmtim të dhunshëm, siç është një aksident trafiku;

⦁  Ju keni probleme të kontrolloni zorrët ose fshikëzën tuaj.

Kush e shkakton nervin shiatik?

⦁ Disku palcës kurrizore;

⦁ Disku i huazuar;

⦁ Spursi i kockave dhe disqe të ngushtuar në shpinë;

⦁ Kockat në fundshpinë.

 

Faktorët e rrezikut

 

Faktorët e rrezikut për dhimbje të nervit shiatik janë:

⦁ Mosha;

⦁ Shëndeti i tepruar;

⦁ Profesioni;

⦁ Të qëndruarit gjatë ulur;

⦁ Diabeti.

 

Komplikimet

⦁ Humbja e ndjenjës në këmbën e prekur;

⦁ Dobësi në këmbën e prekur;

⦁ Humbja e funksionit të zorrëve ose fshikëzës.

Si ta parandalojmë?

 

Ushtrohu rregullisht!

Për ta mbajtur shpinën të fortë, kushtojini vëmendje të veçantë muskujve tuaj thelbësorë – muskujt në bark dhe në pjesën e poshtme të shpinës, që janë thelbësore për sjelljen dhe shtrirjen e duhur.

 

Uluni në mënyrën e duhur! 

Zgjidhni një vend me mbështetje të mirë të pjesës së poshtme të shpinës. Vendosni një jastëk ose peshqir të mbështjellë në pjesën fundore të shpinës, për të ruajtur kurbën e tij normale. Mbani nivelin e gjunjëve dhe vitheve.

 

Përdorni mekanikë të mirë të trupit!

Mbani shpinën drejt dhe përkuluni vetëm në gjunjë. Mbajeni ngarkesën afër trupit tuaj. Shmangni ngritjen dhe kthesën njëkohësisht.

———————————

5 këshilla për personat që ndjekin dietat

Nëse jeni duke ndjekur një dietë, atëherë më poshtë po ju shkruajmë 5 këshilla, që duhen pasur parasysh gjatë gjithë kohës.

  1. Mos lini asnjë vakt pa ngrënë!

Është gabim të mos hani p.sh. mëngjes, sepse do të detyroheni të hani në drekë me uri dhe do të merrni shumë ushqim njëherësh. Po kështu, nuk rekomandohet të mos hani darkë.

  1. 2. Gjatë ditës duhen ngrënë sa më shumë vakte por nga pak!

Pra hani pak dhe shumë herë. P.sh., merrni mëngjesin, pastaj një frutë ose kafe në ora 10-11, drekën, një frutë pasdite, darkën dhe një frutë ose filxhan kos para se të flini.

  1. Duhet të bëni kujdes të respektoni vaktet!

Nuk duhet të “çukisni” apo të përtypni ushqime përveç këtyre vakteve në dukje të parëndësishme si bajame, arra, gështenja, ndonjë biskotë etj., sepse ato përmbajnë kalori dhe pengojnë rënien e peshës.

  1. Në rast kur ndieni uri të madhe:

Mos hani bukë ose gjëra me sheqer por një vezë të zier ose një filxhan kos, domate, kastravecë, të cilat na presin oreksin dhe nuk përmbajnë shumë kalori.

  1. Ushqimet që duhet të përdorni më shumë në dietë:

Për të rënë në peshë janë: zarzavatet jeshile (si të freskëta ashtu dhe të ngrira e të konservuara), mishi pa dhjamë, peshku, gjiza, veza, qumështi i skremuar dhe kosi. Mund të përdorni dhe fruta por jo më shumë se 2-3 kokrra në ditë.