Dr. Elda Kushi: Fëmijët në plazh, a rrezikohen?  

135
Sigal

Pushimi veror në det për foshnjat dhe fëmijët deri në 1 vjeç e 6 muaj nuk rekomandohet, pasi përbën rrezik për shëndetin e fëmijës së vogël. Kështu paralajmëron edhe pediatrja dhe specialistja e sëmundjeve infektive në Repartin e fëmijëve në Qendrën Mjekësore Sofiamed, Dr. Shalamanova. Trupat e fëmijëve kanë termorregullim të papërsosur dhe dehidratimi mund të ndodhë shpejt në plazh. Disa prindër mendojnë se kjo po e llaston fëmijën, por ekspozimi i tepërt në diell e shtyp sistemin imunitar, kështu, që fëmijët shpesh sëmuren kur shkojnë në det.

Foshnjat e vogla mund të nxehen shpejt, edhe nëse qëndrojnë nën një ombrellë ose në një karrocë me tendë, ata mund të marrin goditje nga nxehtësia edhe nëse nuk janë të ekspozuar drejtpërdrejt në diell. Prindërit duhet të kenë kujdes që fëmija i tyre të mos digjet, të mos nxehet, sepse në këtë rast rritet edhe temperatura, fillojnë të vjellat, bëhet i shqetësuar ose letargjik, pa praninë e infeksionit. Kur prindërit vendosin patjetër të shkojnë në plazh me fëmijën e tyre, nuk duhet të jetë menjëherë pas check-in-it në dhomën e hotelit, por të presin të paktën një ditë derisa trupi i tij të ambientohet. Qëndrimi në plazh duhet të jetë maksimumi një orë, dhe në kohën kur dielli nuk është aktiv – në mëngjes para orës 11:00 ose pasdite pas orës 17:00. Është e detyrueshme të vishni rroba të lehta prej pambuku nën ombrellë. Vendet e ekspozuara duhet të lyhen me locion mbrojtës nga dielli, sepse edhe përmes diellit kalojnë rrezet ultraviolet; duhet të marrin lëngje më shpesh dhe mjaftueshëm. Plazhi e lodh trupin e fëmijës dhe për këtë arsye nuk duhet vizituar gjatë gjithë ditëve të qëndrimit. Fëmijët e moshës së hershme (çerdhe) gjithashtu nuk duhet të jenë në plazh gjatë orëve të drekës (midis 11:00 dhe 16:00), sepse atëherë rrezet ultravjollcë janë dy herë më të forta (të reflektuara nga deti dhe rëra), si dhe lart në male, mund të mbinxehet dhe të dehidratohet. Kjo manifestohet me një rritje të temperaturës, të vjella, lodhje të rëndë, dhimbje trupi djegëse. Fëmijët duhet të mbajnë domosdoshmërisht një kapele të lehtë me buzë të gjerë, rekomandohen edhe syze me filtër UV, sepse rrezet e diellit dëmtojnë sytë. Vëmendje të veçantë i kushtohet edhe mbrojtjes korrekte nga dielli të lëkurës së fëmijëve në plazh. Kremi duhet të jetë i zhvilluar posaçërisht dhe i përshtatshëm për lëkurën e foshnjës ose të fëmijëve, aplikohet gjysmë ore para ekspozimit në diell dhe rinovohet çdo 2-3 orë, si dhe pas daljes nga uji. Për një foshnjë apo një fëmijë të vogël është gjithmonë më mirë të sigurohet mbrojtja maksimale e mundshme, ndaj rekomandohet përdorimi i faktorit më të lartë të disponueshëm në treg, pra faktorit 50. Nëse fëmija ka histori të reaksioneve të shpeshta alergjike, në vazhdim skuqjet ose sëmundje të tilla si dermatiti atopik, duhet të konsultoheni me një alergolog ose dermatolog specialist. Gjatë pushimeve në det apo në mal, fëmijët sëmuren shpesh nga të ashtuquajturat infeksione të verës, të cilat shkaktohen nga enteroviruset, adenoviruset, rotaviruset, astroviruset. Enteroviruset janë më të përhapurit dhe shkaktojnë “gripin e verës”, i cili shfaqet me temperaturë të lartë, lodhje të madhe, dhimbje në muskuj, kyçe, fyt, ndonjëherë diarre, që nuk është shumë e rëndë dhe mund të ketë edhe skuqje. Kohëzgjatja e një sëmundjeje të tillë është brenda 7 ditëve. Për t’u mbrojtur nga këto infeksione duhet të respektohet higjiena e lartë personale – larja e shpeshtë e duarve dhe produkteve ushqimore. Infeksionet në det vijnë fillimisht nga ata që na rrethojnë ndaj duhen evituar vendet ku ka shumë njerëz, pasi janë të rrezikshme për të vegjlit që nuk i kanë hasur ende këto viruse. Nëse fëmija shfaq simptoma të të vjellave, diarresë, temperaturës, prindërit duhet të qëndrojnë të qetë dhe të dinë se të gjitha këto infeksione virale janë sëmundje vetëkufizuese dhe kalojnë në mënyrë spontane. Megjithatë nuk do të ndodhë shpejt, sepse ka një ‘kohë teknologjike’ dhe nuk ka se si të nesërmen fëmija të jetë më mirë dhe të jenë sërish në plazh. Nëse ka temperaturë, duhet të qëndrojë në shtëpi ose në dhomën e hotelit, d.m.th. ai duhet të pushojë, jo të çohet në plazh në ajër të pastër. Për të dalë në plazh rekomandohet të qëndrojë pa temperaturë për 48 orë. Nëse fëmija i sëmurë nuk dëshiron të hajë, nuk duhet të detyrohet. Nëse nuk ka diarre, ai duhet t’i përmbahet ushqimeve më të lehta – lëng pule ose viçi, makarona, kuskus, një fetë djathë. Kur fëmija fillon të vjellë, nuk duhen dhënë menjëherë lëngje dhe ushqim, por duhet pritur 40-60 minuta për të qetësuar si atë, ashtu edhe peristaltikën e zorrëve. Fëmijët më të rritur zakonisht duan të marrin lëngje vetë, disa kohë pas të vjellave. Jepen solucione speciale për rihidratimin oral, të cilat bëhen në mënyrë të tillë që të përthithen nga organizmi shumë shpejt. Sigurisht nuk duhen dhënë medikamente si antiemetikë pa recetën e mjekut. Prindërit duhet të monitorojnë gjendjen e përgjithshme të fëmijës. Me një shkallë të lartë të dehidrimit, ka një ndryshim në lëkurë – i zbehtë ose i hirtë, palosja e lëkurës në bark bëhet më e hollë, sytë janë të mbytur, fontanela është gjithashtu e fundosur tek foshnja, nuk ka urinim për më shumë se 5-6 orë dhe shkalla më e keqe është ndërgjegja e dëmtuar, kur fëmija bëhet jokontaktues, joadekuat. Më pas duhet shtruar në spital. Prandaj vizita te mjeku rekomandohet, madje e nevojshme, sepse dehidratimi ndodh shpejt tek fëmijët. Prindërit me bebe apo fëmijë deri në 1 vjeç dhe 6 m mund te zëvendësojnë pushimet verore në plazh me atë në mal. Mbani mend se koha e shpenzuar si në plazh ashtu edhe në mal, është me rëndësi që prindërit të marrin mbrojtje nga dielli, sepse edhe në male është e lehtë të digjet lëkura, sidomos në lartësi më të larta.