10 gusht 1944 -10 gusht 1988 Kukës.
Parabola e diktaturës komuniste e instalimit dhe rënies me gjak, vrasje, varje e pushkatime të saj.
77 vjet me pare dora gjakatare e komunisteve filosllav vret me pabesi e pusi patriotin e madh te Lumes , kryetarin e Bashkise ahere Xhafer Bislimin (nacionalistim trim patriot e antiserb, udheheqsin e Luftes se Zhurit etj)se bashku me prefektin e kohes si dhe duke plagosur drejuesin e xhandarmarise pas nje mbledhje dhe organizimi te Dheut te Lumes me parine e asaj kohe per te ruajtur kohezionin social, shmang vlla vrasjeve si dhe luftes civile, ne mbrojte te ceshtjes e bashkimit kombetare duke demaskuar edhe perpjekjet sllavo komuniste te lindjes qe shiten Kosoven per hir te pushtetit komunist.Kjo vrasje ishte prologu i diktatures dhe luftes civile qe komunistet e bandat dallkauke te tyre provokuan e po instalonin me gjak ne veri ne Kukes.
Per 45 vjet keto familje u persekutuan dhe damkosen rende nga renegatet e lindjes
Asnje hetim, gjykim falje e kerkim ndjese nga ana e ekzekutoreve dhe shtyeseve te tyre.
10 gusht 1988 diktatura edhe pse ne grahmat e fundit te saj deshmoj egersine e nje bishe qe duke dhene shpirt behet me mizore duke varur martirin e demokracise Havzi Nela , poetin qe kendoi dhe thurri vargje atdhedashurie per vendin qe renkonte, per jetet votrat familjare te pashprese qe nuk gezonin, per lirine e.munguar qe frymezonte, metaforen e jetes ne universalitetin shprehes te vet, per nenen, token, atdheun, demokracine, Evropen, frymen e Helsinkut qe pakush i mendonte e referonte .
Keto pervjetor jane sa respekt dhe nderim e perulje per gjithe keto patriot desident antikomunist po aq edhe moment reflektimi politik dhe publik e njerzor per denimin e krimeve te komunizmit, te atij rregjimi qe ne thelb te filozofise vet ka.asgjesimi e likujdimin fizik te.kundershtareve te vet politik.
Im ate Daut Elezi i cili ka punuar ne ato ane ne fshatrat e Kollovozit, Novosej..sic ka rrefyer e ka pas shok mik poetin martir Havzi Nela, ku nd nje rast moment te treguar nena e tij shume bujare e gjen te lodhur nga puna dhe te shtrire jashte ne shpat rruge afer shtepise se vet dhe e merr ne shtepi dhe ofron ushqim e shtroje…kur vjen Havziu ..thote babai e gjen ate te shtrire ne gjume ku nena e vet i thote e pashe ne rruge dhe e futa brenda..Havzi Nela kenaqet shume dhe i thote nenes se vet se ky eshte.Daut Elezi shoku i vet me i mire agronomi e kryeagronomi i Kukesit..Ishte familje shume bujare e mikepritese.
Babai im ruan shume kujtime e perjetime me te dhe e vlerson figuren e Havzi Neles. Ne diten qe jepet lajmikobzi per “varjen” e tij( pasi u fol se e kane sjell te vdeken me.mengjes.heret ate.dite..kjo duhet hetuar sikunder edhe personi polici xhahil i kohes i gestaposkomuniste ..Gj..qe preu litarin per ne makine) u trishtova dhe u u nisa per ta pare dhe ktheva ne rruge afer ktheses per te Agjensia.Nje ndjesi e keqe dhe kobzeze mu shfaq..Vellai im Luan Elezi ishte.me i drejtperdrejte.dhe shfaqi urrejtje me ze e te bertitura kunder rregjimit…
Ne vitin 1991 vellai i Havziut vjen te shtepia dhe i bjen deres dhe une ja hap duke kerkuar babain tim , ku nisur dhe nga historia e presekutimit tone familjar si njohjen qe kishte babai me martirin ja jep si njeri konfident fletore me poezi te poetit qe ja kishte besuar atij. Babai im i lexon dhe vlerson shume i ruan i komenton ato dhe perkujdeset i pari per te gjetur driten e botimit duke komunikuar edhe me te tjere njerez te letrave duke u bere keshtu poeti i njohur postum martir i demokracise e i lirise.se.fjales e mendimit..
Eshte nje moment reflektimi per te.gjithe, frymezimi dhe ndergjeqsimi per krimet e komunizmit.Politika nuk duhet ta keqperdor per moral kauzen e ish te perndjkureve politik te desidenreve antikomunist por ti perkrah ato dhe femijet e tyre si dhe te denoje krimet e komunizmit.Ato krime kane filluar te shkruhen dhe sapo…dhe ky.eshte.nje mision per gjithe ne deri ne evidentimin fundor tyre.Kukesi ka histori brilante te shfaqjes.se antikomunizmit me mozaik profilesh e personazhesh te heshtura.dhe sot.por qe na bejne nder.dhe krenar per to. Nderime dhe respekt.