Matura 2014/ Struktura, niveli i vështirësisë dhe 6 linjat kryesore që do të përbëjnë testin e matematikës
Të hënën, në datë 9 qershor, maturantët do të testojnë dijet e tyre në provimin e detyruar të Matematikës. Kandidatët/maturantët kanë pasur 10 ditë kohë, nga dhënia e provimit të detyruar të Gjuhë-Letërsisë, për të sistemuar, në bazë të programeve orientuese të maturës 2014 të shpallura nga MAS, dijet e tyre për këtë lëndë. Matematika, gjatë viteve të kaluara ka qenë provimi më i vështirë i Maturës Shtetërore, ku rezultatet kanë qenë më të dobëta se në provimet e tjera. Matematika është provimi i tretë i detyruar, por i dyti për sa u përket rezultateve të të cilit do marrin 45 mijë maturantë, që do t’u llogaritën në formulën e Maturës Shtetërore, sipas të cilës kandidatët klasifikohen në degët, ku shpallen fitues. Gazeta “Telegraf” zbardh për t’i ardhur në ndihmë maturantëve strukturën dhe nivelin e vështirësisë së testit si dhe përmbajtjen e tij.
Struktura e testit dhe niveli i vështirësisë
Teza e Matematikës do të ketë 25 pyetje, prej të cilave 13 me alternativa dhe 12 me zhvillim. Testi i provimit të Matematikës është i përbërë nga tri nivele, shkallët e vështirësisë ndahen, në 40% për një nivel nën mesatar, 40% për një nivel mesatar dhe vetëm 20% e testit do të jetë për një nivel mbi mesatar, që kërkon një përgatitje shumë të mirë të maturantëve. Në këtë provim, ashtu si në atë të Gjuhës dhe Letërsisë, maturantët duhet të marrin 10 pikë e lartë që të konsiderohen kalues, e thënë ndryshe, ata duhet të marrin 20% të pikëve totale të tezës së Matematikës.
Përmbajtja e testit
Sipas programeve orientuese, maturantët duhet të përqendrohen më tepër te gjeometria, pasi ajo do të ketë peshën kryesore në provimin e maturës, duke përbërë gati 25 për qind të tezës. Kjo peshë gjeometrisë i jepet te të gjitha llojet e shkollave të mesme, përfshi ato me profil gjuhësor, artistik, por edhe shkollat pedagogjike dhe ato profesionale. Maturantët duhet të përqendrohen më shumë te gjeometria në plan, gjeometria në hapësirë dhe vijat e gradës së dytë. Po ashtu, një vëmendje të veçantë duhet t’i japin edhe njehsimit diferencial e integral, pasi edhe këto kanë një peshë specifike, rreth 20% në hartimin e tezës së provimit. Nxënësit duhet të jenë të aftë të zbatojnë teoremat e Euklidit e Pitagorës, teoremat e sinusit dhe të kosinusit për njehsimin e syprinave të figurave dhe plane.
6 janë linjat kryesore që do të përbëjnë testin e matematikës:
Numri dhe veprimet me numrat, ku përfshihen: bashkësitë numerike; veprimet me numrat; matematika dhe financa e jetës së përditshme.
Njohuritë
Bashkësitë numerike dhe veprimet me to (prerja, bashkimi, përfshirja); prodhimi kartezian i dy bashkësive të fundme; veprimet me numrat realë dhe ngritja në fuqi në shprehje numerike; veprime me rrënjë nënbashkësitë e R (intervali, segmenti); kuptimi i logaritmit, vetitë; logaritmi i një shprehje që ka fuqi, herës apo prodhime; interesi i thjeshtë dhe i përbërë (formulat)
Algjebra, ku përfshihen: shprehjet shkronjore; zgjidhja e ekuacioneve, inekuacioneve, sistemeve.
Njohuritë
Shndërrime të thjeshta të polinomeve; fuqia dhe rrënja e polinomit; vlerat e palejuara të ndryshores në një shprehje algjebrike me një ndryshore; shndërrime të njëvlershme të shprehjeve algjebrike; zgjidhja e ekuacioneve dhe inekuacioneve të fuqisë së parë e të dytë me një ndryshore grafikisht ose algjebrikisht; zgjidhja e ekuacioneve dhe inekuacioneve në trajtë prodhimi ose herësi; zgjidhja e ekuacioneve bikuadrate; zgjidhja e sistemeve të ekuacioneve/inekuacioneve; studimi i shenjës së binomit të fuqisë së parë e të trinomit të fuqisë së dytë me një ndryshore; ekuacione eksponenciale; zgjidhja e ekuacioneve duke përdorur vetitë e logaritmeve.
Matja, ku përfshihen: matje jo të drejtpërdrejta; matje me formula.
Njohuritë
Gjetja e elementit të kërkuar që nuk matet dot drejtpërdrejtë duke përdorur teoremat e sinusit, kosinusit dhe ngjashmëritë e trekëndëshave; zbatime të teoremave të Euklidit dhe Pitagorës; largesa ndërmjet dy pikave, gjatësia e vektorit dhe prodhimi numerik i dy vektorëve; njehsimi me formula i syprinës dhe vëllimit të prizmit, paralelepipedit, piramidës, cilindrit dhe konit rrethor të drejtë; këndi dhe harku trigonometrik në rrethin trigonometrik; formulat trigonometrike, etj..
Gjeometria, ku përfshihen: gjeometria në plan, në hapësirë dhe vijat e gradës së dytë
Njohuritë
Zbatime të kongruencës dhe ngjashmërisë së trekëndëshave; zbatime të vetive të figurave gjeometrike të rregullta; gjendja e ndërsjelltë e drejtëzës dhe planit në hapësirë, dy drejtëzave, dy planeve në hapësirë; këndi i drejtëzës me planin; kushti i mjaftueshëm që drejtëza të jetë pingul me planin; teorema e tri pinguleve; shumëfaqëshit dhe elementet e tyre; trupat e rrumbullakët; ekuacioni kanonik i rrethit; ekuacioni i tangjentes dhe pingules ndaj rrethit; kushti që një ekuacion të jetë tangjent me rrethin; ekuacioni kanonik i elipsit, hiperbolës dhe boshte që puthiten me boshtet koordinatave; ekuacioni i tangjentes ndaj elipsit, hiperbolës me qendër O në një pikë të tij; kushti që një drejtëz y = kx + t të jetë tangjent me elipsin dhe hiperbolën me qendër në O; ekuacioni i parabolës; ekuacioni i tangjentes ndaj parabolës, etj..
Funksioni, ku përfshihen: kuptimi dhe paraqitja e funksionit; funksioni dhe limiti
Njohuritë
Mënyra të ndryshme të dhënies së funksioneve lineare, përpjestimore të zhdrejta, të fuqisë së dytë etj, kalimi nga një mënyrë e dhënies në tjetrën; kuptimi për vlerën në një pikë, bashkësinë e përcaktimit, bashkësinë e vlerave, monotoninë e funksionit; njehsimi i vlerave të funksioneve eksponencialë, logaritmikë në disa standarde; kuptimi i vargut si funksion numerik, gjetja e kufizës së vargut; progresioni aritmetik dhe ai gjeometrik; paraqitja me mënyra të ndryshme të funksioneve elementare; shpjegimi me mjete algjebrike i vetive të funksioneve dhe grafikët e tyre; përkufizimi i funksioneve trigonometrike; kuptimi i limitit të funksionit nëpërmjet interpretimit gjeometrik; kuptimi intuitiv i funksioneve pmm dhe pmv; rregullat e kalimit në limit në raste të thjeshta, etj..
Njehsimi diferencial dhe integral, ku përfshihen: derivati dhe njehsimi integral
Njohuritë
Limitet e njëanshme, vazhdueshmëria e funksionit; përkufizimi i derivatit të funksionit në një pikë; kuptimi gjeometrik dhe fizik i derivatit; lidhja e vazhdueshmërisë me derivueshmërinë; rregullat e derivimit, derivati i funksioneve elementare, i funksionit të përbërë, derivati i rendit të dytë; studimi i monotonisë së funksioneve, gjetja e ekstremumeve me anë të derivatit; integrali i përcaktuar, vetitë; tabela e integraleve themelore; integrali i caktuar, vetitë; zbatime të integralit të caktuar në njehsimin e syprinave të figurave plane etj
Statistikë, probabilitet dhe kombinatorikë ku përfshihen: statistikë dhe probabilitet
Njohuritë
Paraqitja e të dhënave statistikore; mesatarja aritmetike, mesorja, moda; kuptimi mbi ngjarjen, ngjarje elementare, hapësira e rezultateve në ngjarje të papajtueshme; probabiliteti i ngjarjeve të papajtueshme; formula për llogaritjen e probabilitetit; formulat për llogaritjen e përkëmbimeve; dispozicionet, formulat për llogaritjen e tyre; kombinacionet, formulat për llogaritjen e tyre etj
Tabela e peshave sipas linjave në përqindje
Linjat Përqindja
Numri dhe veprimet me numrat 7%
Matja 10%
Algjebra 10%
Funksioni 15%
Gjeometria 25%
Njehsimi diferencial dhe integral 20%
Statistikë, probabilitet dhe kombinatorikë 13 %
Totali 100%
box
Korrigjimi
Ditën e martë ka nisur edhe procesi i korrigjimit të tezave të provimit të detyruar të Gjuhës Shqipe dhe Letërsisë në pesë qendrat e korrigjimit në mbarë vendin, Tiranë, Elbasan, Shkodër, Korçë dhe Fier. Ndërsa shpallja e rezultateve do të bëhet 14 ditë pas përfundimit të testit të Gjuhës Shqipe dhe Letërsisë, është bërë e ditur nga MAS.
Kur përjashtohet maturanti
Për provimet e maturës parashikohet që maturanti përjashtohet nga provimi kur: Ndryshon vendin që i është caktuar. Merr, jep informacion apo kopje, ose komunikon me maturantë/kandidatë të tjerë. Bën komente për përmbajtje ose zgjidhjen e testit. Mban telefon celular, radio ose çdo mjet tjetër komunikimi në mjedisin e provimit. Refuzon kontrollin nga ana e administratorëve gjatë hyrjes në qendrën e provimit.