Ja si është kapur drejtësia, mbushur vendi me drogë dhe roli i politikës në ngritjen e një shteti mafioz, ku rrjete të mëdha kriminale kontrollojnë vullnetin elektoral të qytetarëve përmes presionit, shantazhit dhe blerjes së votive.
“Grupet e stilit mafioz ndikojnë në politikë dhe në prokurimet publike në vend, veçanërisht në qytetet ku ata mbajnë një prani të fortë. Ata janë shumë të dhunshëm, por bashkëpunojnë me zyrtarë të korruptuar të policisë dhe gjyqësorit, si dhe me aktorë të huaj, veçanërisht mafien italiane…”
“Global Initiative for Organized Crime” ka publikuar Indeksin Global të Krimit të Organizuar 2023, të dytin indeks pas vitit 2021. Indeksi Global i Krimit të Organizuar në vlerësimin e saj bazohet në tre elementë kryesorë:
– Shtrirja, shkalla dhe ndikimi i 15 tregjeve kriminale.
– Struktura dhe ndikimi i pesë llojeve të aktorëve kriminalë.
– Ekzistenca dhe kapaciteti i vendeve për të qenë të qëndrueshëm ndaj krimit të organizuar, i matur në 12 blloqe ndërtimi të qëndrueshmërisë.
Në këtë raport nënvizohen fuqishëm lidhjet e grupeve kriminale me politikën dhe qeverinë në Shqipëri.
“Grupet e stilit mafioz ndikojnë në politikë dhe në prokurimet publike në vend, veçanërisht në qytetet ku ata mbajnë një prani të fortë. Ata janë shumë të dhunshëm, por bashkëpunojnë me zyrtarë të korruptuar të policisë dhe gjyqësorit, si dhe me aktorë të huaj, veçanërisht mafien italiane”, -shkruhet në raport.
Në raport ku analizohen aktorët e krimit, thuhet se “Transformimi dhe qeverisja e vendit pengohet nga korrupsioni, pushteti informal i mbajtur nga grupet e krimit të organizuar dhe nepotizmi politik.”
Pjesë nga raporti “Global Initiative for Organized Crime”
“Aktorët e përfshirë nga shteti vazhdojnë të jenë shumë të përfshirë në peizazhin kriminal të Shqipërisë. Anëtarë të grupeve kriminale thuhet se janë emëruar në poste politike në nivele të ndryshme të aparatit shtetëror. Rrjetet kriminale janë shumë të ngulitura në strukturat e nivelit lokal dhe rajonal, operojnë me policinë dhe marrin mbrojtje politike.”
Krimi, grupet kriminale dhe lidhjet me politikën
Edhe pse grupet e stilit mafioz shqiptar lehtësohen nga lidhjet familjare, ato janë të organizuara kryesisht në grupe më të vogla pragmatike dhe fleksibël me marrëdhënie të përkohshme, të ndryshme nga grupet e tjera mafioze të mëdha si mafia italiane. Megjithatë, grupet shqiptare kanë një strukturë të qartë dhe anëtarët shfaqin besnikëri ndaj një lideri të vetëm. Këto grupe janë të përfshira kryesisht në trafikun e drogës, kontrabandën e qenieve njerëzore dhe trafikimin e qenieve njerëzore.
Grupet e stilit mafioz ndikojnë në politikë dhe në prokurimet publike në vend, veçanërisht në qytetet ku ata mbajnë një prani të fortë. Grupet e stilit mafioz shqiptar janë të përhapura në vende të tjera, ku janë integruar në kriminalitetin lokal. Vitet e fundit, grupet e stilit mafioz shqiptar kanë kaluar nga ofrimi i ndihmës logjistike të mafies italiane në trafikun e drogës, në menaxhimin e burimeve dhe mjeteve për ta drejtuar vetë këtë tregti në të gjithë portet e Italisë dhe Evropës së madhe. Grupet e stilit mafioz në Shqipëri dyshohet se krijojnë rrjete kriminale më të vogla dhe më të lira, që gravitojnë rreth tyre. Këto rrjete thuhet se kanë një strukturë të rrjedhshme organizative dhe operacionale me tre deri në katër anëtarë, të cilët marrin një qasje pragmatike duke shfrytëzuar çdo mundësi për fitim. Ata janë përgjegjës për pjesën më të madhe të veprimtarisë kriminale, veçanërisht për shpërndarjen e lëndëve narkotike në Shqipëri dhe vendet e Europës Perëndimore. Ata janë shumë të dhunshëm, por bashkëpunojnë me zyrtarë të korruptuar të policisë dhe gjyqësorit, si dhe me aktorë të huaj, veçanërisht mafien italiane, duke përfshirë ‘Ndrangheta dhe Sacra Corona Unita, si dhe grupet turke të krimit të organizuar. Ata dihet se kanë lidhje me rrjetet kriminale kosovare dhe malazeze dhe kanë një prani të fortë në Belgjikë, Holandë dhe Britani të Madhe, ndër të tjera.
Rrjetet kriminale shqiptare vazhdojnë të përfshihen shumë në trafikun e drogës, veçanërisht në tregtinë e kanabisit. Ata shpesh paraqiten si biznese të ligjshme dhe anëtarë të ndryshëm janë përgjegjës për detyra specifike brenda organizatës, të tilla si sigurimi, transportimi dhe shpërndarja e drogës. Këto rrjete lidhen me mundësi të përkohshme dhe të rastësishme për aktivitete të paligjshme, veçanërisht kontrabandë me qenie njerëzore, duke u përshtatur me shpejtësi nevojave dhe rrethanave.
Aktorët e përfshirë nga shteti vazhdojnë të jenë shumë të përfshirë në peizazhin kriminal të Shqipërisë. Anëtarë të grupeve kriminale thuhet se janë emëruar në poste politike në nivele të ndryshme të aparatit shtetëror. Rrjetet kriminale janë shumë të ngulitura në strukturat e nivelit lokal dhe rajonal, operojnë me policinë dhe marrin mbrojtje politike. Infiltrimi nga krimi i organizuar në aparatin shtetëror dëshmohet nga mbrojtja e trafikut të drogës nëpërmjet ryshfetit dhe korrupsionit, veçanërisht në mesin e policisë kufitare. Ka akuza që tregojnë përfshirjen e aktorëve të nivelit të lartë shtetëror në transaksione korruptive. Për më tepër, politikanët thuhet se përdorin grupe dhe rrjete të mëdha kriminale për të kontrolluar sjelljen elektorale të qytetarëve përmes presionit, shantazhit dhe blerjes së votave.
Aktorët e sektorit privat, veçanërisht ata të përfshirë në pasuri të paluajtshme dhe turizëm, janë gjithnjë e më shumë të lidhur me krimin e organizuar. Për më tepër, informaliteti në rritje i sektorit privat po nxit tregun e zi dhe flukset e paligjshme financiare. Disa segmente të industrisë së shërbimeve financiare dhe disa partneritete publiko-private demonstrojnë natyrën e ndërthurur të marrëdhënies midis krimit të organizuar dhe sektorit privat. Aktorët e huaj funksionojnë brenda Shqipërisë, por janë më pak me ndikim se grupet vendase. Për shembull, grupet e krimit turk janë të përfshirë kryesisht në trafikun e heroinës, ndërsa grupet italiane janë me ndikim në pjesën jugore të vendit. Ka raporte për përfshirjen e grupeve të krimit të organizuar palestinez, irakian, iranian dhe maroken në kontrabandën e qenieve njerëzore në vend.
“Ka akuza që tregojnë përfshirjen e aktorëve të nivelit të lartë shtetëror në transaksione korruptive. Për më tepër, politikanët thuhet se përdorin grupe dhe rrjete të mëdha kriminale për të kontrolluar sjelljen elektorale të qytetarëve përmes presionit, shantazhit dhe blerjes së votave.”
Aktorët e krimit
Edhe pse grupet e stilit mafioz shqiptar lehtësohen nga lidhjet familjare, ato janë të organizuara kryesisht në grupe më të vogla pragmatike dhe fleksibël me marrëdhënie të përkohshme, të ndryshme nga grupet e tjera mafioze të mëdha si mafia italiane. Megjithatë, grupet shqiptare kanë një strukturë të qartë dhe anëtarët shfaqin besnikëri ndaj një lideri të vetëm. Këto grupe janë të përfshira kryesisht në trafikun e drogës, kontrabandën e qenieve njerëzore dhe trafikimin e qenieve njerëzore.
Grupet e stilit mafioz ndikojnë në politikë dhe në prokurimet publike në vend, veçanërisht në qytetet ku ata mbajnë një prani të fortë. Grupet e stilit mafioz shqiptar janë të përhapura në vende të tjera, ku janë integruar në kriminalitetin lokal.
Vitet e fundit, grupet e stilit mafioz shqiptar kanë kaluar nga ofrimi i ndihmës logjistike të mafies italiane në trafikun e drogës, në menaxhimin e burimeve dhe mjeteve për ta drejtuar vetë këtë tregti në të gjithë portet e Italisë dhe Evropës së madhe. Grupet e stilit mafioz në Shqipëri dyshohet se krijojnë rrjete kriminale më të vogla dhe më të lira që gravitojnë rreth tyre.
Këto rrjete thuhet se kanë një strukturë të rrjedhshme organizative dhe operacionale me tre deri në katër anëtarë, të cilët marrin një qasje pragmatike duke shfrytëzuar çdo mundësi për fitim. Ata janë përgjegjës për pjesën më të madhe të veprimtarisë kriminale, veçanërisht për shpërndarjen e lëndëve narkotike në Shqipëri dhe vendet e Europës Perëndimore. Ata janë shumë të dhunshëm, por bashkëpunojnë me zyrtarë të korruptuar të policisë dhe gjyqësorit, si dhe me aktorë të huaj, veçanërisht mafien italiane, duke përfshirë ‘Ndrangheta dhe Sacra Corona Unita, si dhe grupet turke të krimit të organizuar. Ata dihet se kanë lidhje me rrjetet kriminale kosovare dhe malazeze dhe kanë një prani të fortë në Belgjikë, Holandë dhe Britani të Madhe, ndër të tjera.
Ekzistojnë gjithashtu prova që grupet shqiptare të krimit të organizuar ndërveprojnë me grupet e krimit të Amerikës Jugore dhe Qendrore. Për shkak të faktorëve social-ekonomikë si mungesa e mundësive për punësim dhe arsimim në Shqipëri, po vihet re një tendencë shqetësuese e përfshirjes së të rinjve në operacionet e përditshme kriminale në role të ndryshme si pjesë e rrjeteve kriminale. Rrjetet kriminale shqiptare vazhdojnë të përfshihen shumë në trafikun e drogës, veçanërisht në tregtinë e kanabisit.
Ata shpesh paraqiten si biznese të ligjshme dhe anëtarë të ndryshëm janë përgjegjës për detyra specifike brenda organizatës, të tilla si sigurimi, transportimi dhe shpërndarja e drogës. Këto rrjete lidhen me mundësi të përkohshme dhe të rastësishme për aktivitete të paligjshme, veçanërisht kontrabandë me qenie njerëzore, duke u përshtatur me shpejtësi nevojave dhe rrethanave.
Aktorët e sektorit privat, veçanërisht ata të përfshirë në pasuri të paluajtshme dhe turizëm, janë gjithnjë e më shumë të lidhur me krimin e organizuar. Për më tepër, informaliteti në rritje i sektorit privat po nxit tregun e zi dhe flukset e paligjshme financiare. Disa segmente të industrisë së shërbimeve financiare dhe disa partneritete publiko-private demonstrojnë natyrën e ndërthurur të marrëdhënies midis krimit të organizuar dhe sektorit privat. Aktorët e huaj funksionojnë brenda Shqipërisë, por janë më pak me ndikim se grupet vendase. Për shembull, grupet e krimit turk janë të përfshirë kryesisht në trafikun e heroinës, ndërsa grupet italiane janë me ndikim në pjesën jugore të vendit. Ka raporte për përfshirjen e grupeve të krimit të organizuar palestinez, irakian, iranian dhe maroken në kontrabandën e qenieve njerëzore në vend.
“Nivelet e larta të korrupsionit dhe mungesa e transparencës në shumë aspekte të jetës publike dhe private vazhdojnë. Për më tepër, anëtarë të shquar politikë dyshohet se marrin pjesë në praktika korruptive ose joetike pa u ndëshkuar.”
Udhëheqja dhe lidhjet me krimin
Edhe pse besimi i shumicës së aktorëve u rifitua pas zgjedhjeve të vitit 2021, polarizimi politik dhe korrupsioni vazhdojnë të jenë çështje kyçe në qeverisjen e vendit. Shqipëria vazhdon të luftojë me ndikimin kriminal, i cili krijon varësi reciproke midis partive politike dhe grupeve kriminale dhe që redukton aftësinë e shtetit për të luftuar krimin e organizuar. Transformimi dhe qeverisja e vendit pengohet nga korrupsioni, pushteti informal i mbajtur nga grupet e krimit të organizuar dhe nepotizmi politik.
Vitet e fundit, janë bërë përpjekje për të luftuar korrupsionin në vend duke rritur transparencën e ofrimit të shërbimeve publike, procedurat e prokurimit dhe rekrutimit, si dhe pjesëmarrjen e publikut në vendimmarrjen lokale. Pavarësisht këtyre përpjekjeve, nivelet e larta të korrupsionit dhe mungesa e transparencës në shumë aspekte të jetës publike dhe private vazhdojnë. Për më tepër, anëtarë të shquar politikë dyshohet se marrin pjesë në praktika korruptive ose joetike pa u ndëshkuar.
Kuadri ligjor i Shqipërisë për bashkëpunimin gjyqësor ndërkombëtar në çështjet penale është i vendosur mirë dhe organet e zbatimit të ligjit shqiptar kanë partneritet me institucione të ndryshme në nivel ndërkombëtar dhe rajonal. Shqipëria është anëtare e INTERPOL-it dhe partnere e Rrjetit Gjyqësor Evropian; ka nënshkruar një marrëveshje bashkëpunimi strategjik me Europolin; dhe është pjesë e rrjeteve të ndryshme rajonale të zbatimit të ligjit. Vendi ka disa marrëveshje ekstradimi në fuqi dhe ka ratifikuar pothuajse të gjitha traktatet përkatëse të krimit të organizuar. Ajo vazhdon të ndjekë një strategji të orientuar nga jashtë dhe me fokus BE-në, falë së cilës vendi përfiton nga ofertat e mëdha të asistencës teknike dhe shpërndarjet e fondeve, jo vetëm nga BE-ja, por edhe nga Turqia dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Sa i përket kuadrit kombëtar, Shqipëria ka një kuadër mjaft të fortë legjislativ për të trajtuar krimin e organizuar. Megjithatë, zbatimi i këtij kuadri shpesh dështon, veçanërisht për shkak të mungesës së pavarësisë, efikasitetit dhe profesionalizmit të sistemit të drejtësisë.
