Nga Frank Shkreli* Ish-Drejtor i VOA-s për Euro-Azinë
Të dielën që kaloi, ish-Presidenti i Shteteve të Bashkuara, Bill Clinton i dha një intervistë gazetarit dhe analistit Fareed Zakaria në programin e tij, “GPS”, transmetuar nga rrjeti televiziv CNN.
Gjatë intervistës, që preku disa çështje të politikës së mbrendshme dhe të jashtme, ish-Presidenti Clinton u pyet nga gazetari veteran i CNN mbi një numër çështjesh me të cilat përballet Amerika dhe bota, përfshirë agresionin e paprovokuar të Ukrainës nga Rusia.
I pyetur nga gazetari Zakaria nëse zgjerimi i NATO-s në kohën kur ai ishte president, mund të jetë shkaktar i invadimit të Ukrainës nga Rusia. Presidenti Clinton u përgjigj shkurt: “Je i gabuar”, i tha Z. Clinton atij, duke shtuar se zgjerimi i NATO-s nuk ka asgjë të bëjë me invadimin e paprovokuar të Ukrainës nga Rusia. “Mendoj se bëmë gjënë e duhur, në kohën e duhur” me vendimin që kemi marrë për antarësimin e ish-vendeve komuniste në NATO.
Presidenti Clinton i solli në kujtesë gazetarit se vetë Putini e ka thënë shpesh, se “shpërbërja e Bashkimit Sovjetik ishte një tragjedi e madhe”, sipas tij, ish-Shefi i Shtëpisë së Bardhë u shpreh se me zgjerimin e NATO-s me vendet ish-komuniste, as Shtetet e Bashkuara as NATO nuk kishin për qëllim të kërcënonin Rusinë. Por, nga ana tjetër, ish-presidenti Clinton tha se vendet ish-komuniste të Evropës Lindore dhe Qëndrore, ishin në të drejtën e tyre, ndërsa kërkonin të jetonin në liri dhe siguri, pas shumë dekadash të dominimit të komunizmit sovjetik.
Ish-Presidenti amerikan zbuloi, në intervistën e tij në CNN të dielën se në atë kohë, ai i kishte ofruar Rusisë, “Jo vetëm një partneritet të veçantë me NATO-n, por edhe mundësinë e një antarësimi eventual në Aleancën ushtarake perëndimore, me argumentin se problemet më të mëdha të sigurisë, në të ardhmen, mendohej se do të ishin aktorët jo shtetërorë, ose shtetet autoritare që do u shisnin grupeve terroriste armë kimike, biologjike dhe bërthamore” dhe, se përballë një rreziku të tillë, do duhej të ishim të gjithë të bashkuar, u shpreh Z. Clinton në CNN — t’u ketë thënë në atë kohë autoriteteve të Rusisë.
Presidenti Clinton u zgjodh president i Shteteve të Bashkuara pasi kishte fituar garën elektorale kundër kandidatit republikan Xhorxh H. Bush i vjetër në zgjedhjet e vitit 1992. Ishte shembur Muri i Berlinit, ndërkohë që ranë regjimet diktatoriale komuniste anë e mbanë Evropës Lindore/Qendrore dhe pasi ishte shpërbërë edhe Bashkimi Sovjetik, në vitin 1991.
Fillimisht, në mandatin e dytë të Presidentit Clinton, tre shtete ish-komuniste, anëtare të Paktit të Varshavës, Republika Çeke, Hungaria dhe Polonia u bënë anëtare të NATO-s në vitin 1999. Vala e dytë e zgjërimit më të madh të NATO-s ndodhi në vitin 2004, kur Nato-s iu bashkuan Bullgaria, Rumania, Sllovakia, Sllovenia, Estonia, Letonia dhe Lituania, ndërsa, në vitin 2009, Shqipëria dhe Kroacia i bashkohen gjithashtu NATO-s gjatë presidencës së Xhorxh W Bush-it të ri.
Gjatë intervistës, Presidenti Clinton, reagoi pak me zemërim ndaj insinuatës së gazetarit Zakaria se disa analistë mendojnë se mund të ishte faji i tij për agresionin e paprovokuar të Rusisë kundër Ukrainës – pasi ishte ai që filloi zgjerimin e Nato-s me vendet ish-komuniste, sepse dihet se një prej justifikimeve të Putinit për agresionin e paprovokuar të Ukrainës, ai donte që të parandalojë antarësimin e Ukrainës në NATO. “Po si mund t’u thuash polakëve se ata duhet të jetojnë përgjithmonë me frikën se Rusia do i pushtojë prap? Ose t’i thuash Hungarisë ose vendeve të tjera, si vendeve Baltike, një gjë të tillë. Me të vërtetë, pas të gjitha vuajtjeve që kanë pësuar nga (diktatura komuniste sovjetike). A kanë dashur këto vende të ishin pjesë e Bashkimit Sovjetik?”, pyeti pak si me sarkazëm, ish-Presidenti Clinton.
“Unë besoj se kemi bërë atë që duhej të bëhej në atë kohë. Dhe po të mos kishim zgjëruar NATO-n (me vendet ish-komuniste të paktit të Varshavës), kriza e sotme e Ukrainës, ka mundësi të kishte ndodhur shumë më herët”, u shpreh Presidenti Clinton me gazetarin dhe analistin e CNN-it, Fareed Zakaria.
Zgjerimi i NATO-s ç’prej shembjes së Murit të Berlinit e deri më sot është shikuar dhe konsiderohet edhe sot si një objektiv për krijimin e një Evrope demokratike, të bashkuar, në paqë dhe të pandarë. Secili shtet, anëtar i NATO-s sjell diçka të veçantë drejt këtij objektivi të përbashkët. Presidenti Bill Clinton kishte të drejtë, atëherë dhe sot, sa i përket zgjerimit të Nato-s me kërkesën e tyre- të vendeve ish-komuniste në Aleancën e Atlantikut Verior-, gjatë tre dekadave të fundit. Agresioni i paprovokuar i Rusisë kundër Ukrainës po tregon se një Aleancë e fortë e NATO-s është sot më e nevojshme se kurrë më parë. Mbështetja për antarësimin në NATO është venë re edhe në vende që, historikisht, kanë qenë neutrale ushtarakisht, si Finlanda e Suedia. Edhe Republika e Kosovës po kërkon një rrugë të shpejtë drejt antarësimit në NATO.
Presidenti Bill Clinton me të drejtë tha në intervistën me CNN se nuk është zgjerimi i Nato-s drejt lindjes shkaku i agresionit të paprovokuar rus në Ukrainë. Por është imperializmi rus ai që nxit agresionin e Rusisë kundër Ukrainës! Në të vërtetë, në fjalimin e tij në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në Nju Jork, të martën edhe Presidenti i Francës, Emmanuel Macron e cilësoi agresionin rus në Ukrainë si një, “një kthim në imperializëm”. Njëkohësisht, Presidenti i Francës kritikoi qëndrimin e atyre vendeve që thonë se janë “neutrale” ndaj agresionit të paprovokuar të Rusisë në Ukrainë, duke thënë se ata janë në një rrugë të gabuar dhe se, “Ata po bëjnë një gabim historik”. Ndërkohë, ata që po heshtin sot në lidhje me këtë agresion të paprovokuar rus në Ukrainë, udhëheqësi francez, Emmanuel Macron i akuzoi si, “pjesëmarrës dhe bashkëfajtorë në kauzën e imperializmit të ri” — në fjalimin, që mbajti në tubimin vjetor të Asamblesë së Përgjithshme të Organizatës së Kombeve të Bashkuara në Nju Jork.
Në kuadër të 100-vjetorit të marrëdhënieve amerikano-shqiptare – Shqipëria ka qenë ndër vendet e para ish-komuniste – në mos e para – që ka kërkuar antarësimin e saj në NATO.
Qysh atëherë, Shqipëria kishte treguar interesim që t’i bashkohej Aleancës së Atlantikut Verior, NATO-s. Çdo delegacion i qeverisë së re të Partisë Demokratike – në takimet e tyre me zyrtarët më të lartë amerikanë në Washington – kërkonte në atë kohë, antarësimin e Shqipërisë në NATO. Presidenti Bill Clinton kishte ftuar udhëheqës shtetesh e qeverish nga Evropa Lindore/Qendrore për të marrë pjesë në hapjen e Muzeut të Hollokaustit në Washington, prill, 1993. Shqipëria përfaqësohej nga Kryeministri i saj, Aleksandër Meksi, i cili pati një takim me Presidentin Clinton e që pas pak — takimit iu bashkua edhe Zëvendës Presidenti Al Gore. Ndër vendet që përfaqësoheshin në atë tubim të organizuar nga Shtëpia e Bardhë ishin Shqipëria, Portugalia, Kroacia, Rumania, Bullgaria, Hungaria, Polonia, Sllovenia, Republika Çeke, Sllovakia, Moldavia dhe natyrisht edhe Izraeli, pasi kremtohej hapja e Muzeut të Hollokaustit në Washington.
