Shyqyri Dekavelli: Monitorimi dhe mbikqyrja e  Inteligjencës   Artificiale

48
Sigal

 

Kompanitë dhe autoritetet po përdorin tashmë sistemet e Inteligjencës Artificiale për të mbështetur të gjitha llojet e proceseve vendimmarrëse, të tilla si kreditë hipotekore, dhënien e përfitimeve publike dhe aktivitetet e zbatimit të ligjit. Këto vendime të bazuara në Inteligjencën Artificiale mund të kenë një ndikim të rëndësishëm në të drejtat themelore

 Kohët e fundit kemi dëgjuar që edhe Shqipëria ka filluar të aplikojë Inteligjencën Artificiale në zgjidhjen e problemeve të ndryshme. Sigurisht që është për t’u vlerësuar por, a e ka hartuar dhe miratuar Shqipëria:
– Ligjin apo Rregulloren përkatëse të funksionimit të Inteligjencës Artificiale.
– Strategjinë Kombëtare e Inteligjencës Artificiale.
– Institucionin përkatës me specialistë të mirëfilltë të Inteligjencës Artificiale që do të monitorojë e mbikqyrë aplikimin e saj?!

Vendet e ndryshme në botë po e formësojnë të ardhmen e Inteligjencës Artificiale.
Qeveritë në mbarë botën po lëvizin shpejt për të rregulluar zhvillimin, implementimin dhe për të zbutur rreziqet e mundshme të Inteligjencës Artificiale.
Publikimi i ChatGPT e goditi botën në fund të vitit 2022. ChatGPT është një chatbot i aftë për të gjitha llojet e detyrave, që mund të mendoni, nga shkrimi i eseve dhe zhvillimi i strategjive të marketingut e deri te përmbledhja e teksteve komplekse dhe kompozimi i poezive bindëse. Me një gamë kaq të madhe aftësish, nuk është për t’u habitur që mjeti u bë me shpejtësi aplikacioni në internet me rritjen më të shpejtë në histori.

ChatGPT ishte vetëm pika fillestare e revolucionit të vazhdueshëm të Inteligjencës Artificiale.

Në vitin 2023, numri i mjeteve dhe aplikacioneve të bazuara në Inteligjencën Artificiale gjeneruese, nuk ka reshtur së rrituri. Shumë aktivitete sociale dhe ekonomike ka të ngjarë të përjetojnë ndryshime të thella si rezultat i adoptimit masiv të këtyre mjeteve të fuqishme.

Pavarësisht aftësive të tyre mbresëlënëse dhe përfitimeve të mundshme, këto mjete vijnë gjithashtu me rreziqe të mëdha shoqërore, ekonomike dhe mjedisore që duhet të trajtohen me kujdes.
BE-ja, SHBA-ja, Kina, Britania e Madhe dhe shumë qeveri në mbarë botën po debatojnë aktualisht për të rregulluar, kontrolluar zhvillimin e Inteligjencës Artificiale dhe për të zbutur rreziqet dhe sfidat e lidhura me të.

Ndërsa shoqëria bëhet më e njohur me mjetet e Inteligjencës Artificiale, shqetësimet mbi rreziqet e mundshme të saj po rriten me shpejtësi. Pavarësisht nga roli i rëndësishëm i industrisë së teknologjisë në adresimin e këtyre sfidave, përfshirja e autoriteteve publike duket e detyrueshme, duke pasur parasysh implikimet e thella dhe afatgjata që sjell adoptimi i gjerë i Inteligjencës Artificiale tek individët dhe shoqëritë.

Kompanitë dhe autoritetet po përdorin tashmë sistemet e Inteligjencës Artificiale për të mbështetur të gjitha llojet e proceseve vendimmarrëse, të tilla si kreditë hipotekore, dhënien e përfitimeve publike dhe aktivitetet e zbatimit të ligjit. Këto vendime të bazuara në Inteligjencën Artificiale mund të kenë një ndikim të rëndësishëm në të drejtat themelore, duke përfshirë të drejtën për jetë, privatësi, barazi dhe mosdiskriminim.

Inteligjenca Artificiale në vende të ndryshme shpesh është përdorur për të krijuar lajme të rreme dhe fushata dezinformuese. Ndërkohë që mjetet gjeneruese të Inteligjencës Artificiale bëhen më të aksesueshme dhe të kudogjendura, përdorimet me qëllim të keq të Inteligjencës Artificiale mund të përbëjnë një rrezik të madh për demokracitë, duke çuar më tej polarizimin dhe trazirat sociale. Nga aplikimi i Inteligjencës Artificiale mund të ketë rezultate të njëanshme. Tashmë ka prova të shumta të dëmit diskriminues që mund t’u shkaktojë Inteligjenca Artificiale grupeve të pakicave dhe të margjinalizuara. Kjo ndodh kur të dhënat e përdorura për funksionimin e Algoritmit të Inteligjencës Artificiale nuk janë të plota e te sakta.

Duke pasur një ligj apo rregulloren përkatëse të funksionimit e aplikimit, përcaktohet dhe përgjegjësia e Inteligjencës Artificiale në problemet që mund të shkaktojë.

Sistemet e Inteligjencës Artificiale shpesh fuqizohen nga të ashtuquajturat modele të kutisë së zezë, të cilat janë të vështira për t’u interpretuar dhe vlerësuar. Për më tepër, paqartësia duket normë në një fushë ku të gjithë po konkurojnë ashpër për të marrë drejtimin. Ligji apo Rregullorja e Inteligjencës Artificiale mund të sigurojë që kompanitë të miratojnë masat e transparencës të nevojshme për të audituar sistemet e Inteligjencës Artificiale dhe për të vlerësuar koston dhe ndikimet e tyre në shoqëri.