Kryetarja e LSI, Monika Kryemadhi, e ftuar në “Java”, përballë Lorenc Vangjelit dhe Preç Zogaj, ka folur rreth protestës së opozitës, të paralajmëruar për më 16 shkurt, ku u është bërë thirrje të gjithë shqiptarëve për t’u ngritur “deri në rrëzimin e kësaj qeverie”.
Intervista e plotë e Kryetares së LSI-së, Monika Kryemadhi
Sapo kemi përfunduar me një ekspert ekonomie bisedën mbi pastrimin e parave dhe ajo që më bëri më shumë përshtypje ishte se ai tha që 10-12% e parave të GDP-së, janë të ardhura nga veprime kriminale. Pra 1.2 miliardë euro në ekonominë tonë futen nga burime kriminale. Ju si kryetare e një partie të opozitës, keni një opinion?
Absolutisht! Në fjalët e mia në Parlament gjatë gjithë kësaj periudhe, por jo vetëm në Parlament edhe në shumë dalje apo prononcime publike,çështja e pastrimit të parave, apo e induktimit të bërë ekonomisë shqiptare nëpërmjet parave që vijnë nga droga dhe krimi i organizuar, është një nga problemet kryesore që ka sot ekonomia shqiptare. Për momentin mund të duket si diçka pozitive për ekonominë, sepse kemi një rritje të GDP-së, por problemi qëndron në faktin që 10-11% që mund të jetë në bazë të studimeve të një shoqate, apo të institucioneve zyrtare, apo jo zyrtare, do të thotë që kjo pjesë drejton ekonominë shqiptare drejt asaj gjëje. Ajo ç’ka bën problematikën më të madhe është që përveç induktimit të parave që vijnë nga droga apo krimi i organizuar, Shqipëria është kthyer edhe në një lavatriçe të pastrimit të parave, e cila ka krijuar një nga problemet më të mëdha që do të ishin PPP-të e famshme, pra projekti 1 miliardë euro që e promovoi Kryeministri, kishte si qëllim futjen e parave të tjera, të cilat nuk do të shërbenin si paratë që vinin deri dje te krimi i organizuar nga blerja e apartamenteve, e makinave luksoze, orave, bizhuterive, pronave të ndryshme, apo hoteleve dhe moteleve, restoranteve. Por këto para tashmë do të futeshin edhe nga paratë e drogës, nëpërmjet pastrimit të një instrumenti shtetëror. Çfarë do të thotë? Po të marrim rastin e Teatrit Kombëtar, ishte një skemë e pastrimit të parave. Vetë kompania “Fusha”, në të gjithë turn overin e saj në 24 vjet, nuk i ka kaluar më shumë 20 milionë dollarë.
E keni shifër zyrtare? Kjo është një akuzë shumë e rëndë…
Jo kjo nuk është një akuzë. Unë e kam thënë edhe herë të tjera, në rastin e zotërisë në fjalë. Sikur ky të kishte fituar 100%, ta kishte koston zero, ky zotëri ka marrë tendera apo biznese nga buxheti i shtetit, nga investitorë të tjerë, të deklaruara në bazë të bilanceve, sepse kompanitë e mëdha kanë bilance dhe për hir të së vërtetës, duam apo s’duam ne, në 27 vite demokraci është formalizuar bilanci sidomos për kompanitë e mëdha. Në një turn over prej 40 milionë eurosh në 20 vjet, sikur rasti më i mirë i fitimit të tij të jetë 40 milion euro dhe këto para ky vetëm ti ketë ruajtur, të mos i ketë shpenzuar, këtij nuk i dilnim 40 milion euro për të ndërtuar kullën e teatrit që kushtonte 200 milion euro. Ky zotëri për të bërë këtë projekt 200 milion euro, do të drejtohej drejt bankave. Në qoftë se ju do të jeni kriminel, që mund të keni 200 milionë euro dhe si ke depozituar, ti nuk shkon dot ti marrësh këto para dhe ti fusësh në investim, sepse gjëja e parë që do të thonë krim ekonomik, pastrimi i parave është se ku i gjete paratë. Atëherë Lorenc Vangjeli thotë që të shkojnë në një bankë dhe banka thotë që unë do të jap kredi 160 milion euro. Jeni një bankë e nivelit të dytë në Shqipëri që do të japë kredi 160 milion euro për Teatrin Kombëtar, kur ne e dimë shumë që bankat e nivelit të dytë në Shqipëri nuk e kalojnë kurrë vlerën 5-10 milion eurove maksimumi. Atëherë çfarë ndodh? Sikur sindikatat e bankave të nivelit të dytë të bëheshin bashkë që të miratohej një buxhet i tillë, duhet të miratohej në bordet e bankave të tyre që ndodhën jashtë Shqipërisë. Atëherë çfarë ndodh? Ndodh që përpara këtij rreziku, dhe jo më kot Banka Botërore dhe FMN-ja ishin kundër projektit të PPP-ve, dolën sepse ky projekt do të shërbeje për pastrimin e parave. Meqenëse Lorenci do merrte kredi, do të shlyheshin këto para. Si do të bëhej kjo gjë? Duke marrë paratë që vinin nga krimi i organizuar, që do t’i jepeshin Lencit dhe ky do t’i çonte në bankë si shlyerje. Faktikisht, ai 200 milionëshi që do hidhte Lenci, plus interesat, do shkonte diku rreth 220-230 milionë. Në Shqipëri këto para do të pastroheshin nëpërmjet buxhetit të shtetit.
Fjalët dhe akuzat tuaja janë shumë të rënda…
Jo këto janë të vërtetat. Pse u tërhoqën nga projekti i Teatrit? A e dini ju? Sepse bankat e Shqipërisë nuk pranuan për ta subvencionuar projektet PPP. Shikoni sot si ka ngelur Rruga e Arbrit. Nuk vazhdon puna te rruga e Arbrit sepse banka e nivelit të dytë në Shqipëri nuk e subvencionojnë nuk i japin kredi firmës ndërtuese, sepse kapacitetet e tij nuk e justifikojnë projektin që ai ka marrë për të bërë këtë rrugë. Pra, përveçse ka dashur të përdorë kompanitë serioze, por duhet thënë se ne jemi një shtet i pakonsoliduar ku edhe biznesi, edhe ekonomia, edhe politika, edhe gazetaria por edhe akademia i nënshtrohen dashje pa dashje qeverisë. Dhe këtu qeveria nuk është institucioni, por është individi. Të jeni të bindur që Rama nuk do u frikësonte nga deklaratat e opozitës apo edhe nga FMN-ja apo Banka Botërore. Ai ka hapur hetim për ‘Zërin e Amerikës’. Por problemi qëndron se Rama nuk e mendoi që bankat e nivelit të dytë do të bëheshin pengesa kryesore e kësaj. Këto banka, përveçse monitorohen nga Banka e Shqipërisë, janë branch-e të bankave të tjera ndërkombëtare dhe asnjë bankë ndërkombëtare nuk do të pranonte të ishte pjesë e kësaj skeme të pastrimit të parave, sepse për momentin mund të fitonte disa para, por nga ana tjetër perspektiva e saj do të shkonte edhe drejt një mbylljeje. Mos harroni që edhe hapja e Abi Bank, sepse këtu i djeg miza edhe kryeministrit tonë, është bërë pa një dosje të qartë të historikut të saj. Kjo bankë nuk është hapur sipas ligjit shqiptar, pasi në Shqipëri është e pamundur hapja e bankave me origjinë of-shore. Kjo do të thotë që këto para që derdhen në bankë nuk dihet se të kujt janë.
Nuk jemi parajsë fiskale ne…
Po nuk mund të jesh parajsë fiskale, sepse nuk ke stabilitet, nuk ke shtet, nuk ke siguri. Je një vend i pasigurt në zhvillimin e këtyre parajsave fiskale. Që në historikun e hyrjes së Abi Bank në Shqipëri vjen edhe loja e pastrimit të parave, e cila për hir të së vërtetës nuk e pati dot kapacitetin e futjes së parave sepse dashje pa dashje edhe institucioni i Bankës së Shqipërisë do të ruajë veten e tij në një farë mënyre sepse nesër pasnesër do të mbajë një përgjegjësi. Shoqërinë nuk e tremb kjo, mua jo. Kjo skemë tremb në radhë të parë ndërkombëtarët pra institucionet, fqinjët tanë, SHBA, vendet e BE, sepse pastrimi i këtyre parave nuk është se po rri në Shqipëri, apo të zhvillojë ekonominë shqiptare. Se të gjithë po i mbyllnim sytë edhe po thoshim, në qoftë se këto para do bëheshin shkolla, spitale, rrugë çerdhe. Por krimi të varfëron. Blen politikën, blen drejtësinë, për ta kthyer në shërbim të vetë. Rrezikshmëria e kësaj është te gjithë institucionet shtetërore dhe ekonomia e vërtetë shqiptare, që është ekonomia e vogël dhe e mesme, do të vdesë.
ABI Bank më shumë është bërë debat se ka qenë anëtar gruaja e Kryeministrit si anëtare e bordit deri në dhjetor të vitit të kaluar apo problem është vetë ABI Bank?
Unë mendoj se nuk ka të bëjë anëtarja e bordit. Unë jam një nga njerëzit që flas nga mëngjesi deri në darkë kundër sjelljes dhe veprimeve që bën Kryeministri i Shqipërisë. Sigurisht që anëtari i bordit ka një lloj rëndësie sepse nuk zgjidhesh kot anëtar bordi. Një pjesë e mirë e anëtarëve të bordeve në shumicën e rasteve janë ose konjuktura politike, ekonomike etj. Por edhe nder që mund ti bëhet Kryeministrit i cili krijoi mundësinë e hapjes së një banke të tillë në Shqipëri. Këtu nuk qëndron problemi te bashkëshortja e tij dhe të themi atë që është edhe po të jetë aksionere, apo të ketë opsionet e veta, nuk ka asgjë të keqe, po të ketë para dhe i ka vendosur në një bankë. Këtu problemi qëndron si është hapur kjo bankë. Mënyra, sepse ka një problem, ne kur shkojmë të marrim një pasaportë, ose një leje, licencë, kemi një listë dokumentesh që duhen. Edhe për të hapur një bankë ti ke disa pika në bazë të ligjit shqiptar. Një nga pikat më kryesore është që bankat në Shqipëri nuk mund të hapen kurrë me origjinë offshore. Dhe kjo është shumë e rëndë. Dhe kjo është shumë e rëndë, sepse nuk tregon që paratë e kësaj banke nga vijnë.
Lorenc, më lejo ti them Monikës se ky është një trajtim i ri, jashtë mënyrës se si duam ti bëjmë ne gjërat për përfitime të vogla politike, problemi është ABI BANK,dhe pyetja e fundit është, a i ka instrumentet opozita që të hedhë dritë në sytë e publikut mbi të vërtetat e kësaj banke, sepse nuk i ka instrumentet.
Jo, opozita e kishte shansin për ta bërë këtë, ku një nga anëtarët e bordit duhej të ishte anëtar i opozitës, sepse vetëm Banka e Shqipërisë mund të hedhë dritë dhe mund të bëhet një komision hetimor me dyer të mbyllura që të mos krijojë asnjë lloj konfuzioni. Skemat off-shore në Shqipëri janë të ndaluara dhe përderisa janë të ndaluara, nuk duhet të bëhen. Problemi qëndron këtu që opozita duhej të kishte një nga përfaqësuesit e saj në bordin e bankës së Shqipërisë, ku tre duhej të vinin nga Parlamenti dhe për hir të së vërtetës nuk është se është shkruar gjëkundi, por tradicionalisht në 27 vitet e politikës gjithmonë kanë qenë 2 mazhoranca dhe një opozita dhe faktikisht mazhoranca i ka dërguar të tre kandidatët vetë, të cilët janë të paligjshëm sepse një anëtar i bordit të bankës duhet të propozohet me të paktën 28 firma dhe deputeti firmos vetëm për një anëtar, mazhoranca ka propozuar 3 anëtarë të bordit ku i bie 28×3=84 vota, pra 84 firma, i bie që të ketë firmosur edhe kryeministri dhe prapë duhen edhe 6 firma të tjera, kush ka firmosur, pra një nga anëtarët e bordit është jo legjitim. Pse e themi këtë, e themi këtë se i duhet ideja për ta mbyllur si proces në bordin e bankës, megjithatë ne themi se antarët e bordit të bankës kanë të drejtë të bëjnë hetim, se nuk e bën dot, por Parlamenti mund ta krijojë këtë gjë, edhe pse unë besoj që nuk do të jetë e nevojshme ta bëjë Parlamenti Shqiptar këtë gjë dhe as opozita apo politika pse kam përshtypjen dhe për aq informacion sa mund të kem, institucionet ndërkombëtare të pastrimit të parave duke filluar që nga SHBA dhe Bashkimi Evropian kanë investiguar dhe e kanë gjetur origjinën dhe rrjedhjen se ku shkon uji i gjithë kësaj skeme të pastrimit të parave, e cila besoj që shumë shpejt do të ndriçohet nga.
Ju lini të kuptohet që keni një informacion shtesë, nëse mund ta ndani këtë informacion edhe me publikun?
Jo nuk është informacion shtesë, mjafton të lexoni raportin e DASH dhe CIA-s, do të shikoni që institucione të tilla e kanë shumë të qartë dhe e tregojnë hapur , pastër dhe po ta lexosh me vëmendje dhe me gjuhën dhe metodën që ata flasin, për shuam njerëz që merren me punën e tyre, e kupton që zbardhja e skemës së pastrimit të parave, qëndron duke patur parasysh që informacionet e tyre kanë qenë në mënyrë shumë të saktë, mund të themi që kanë pasur edhe pendito në skemën e tyre të pastrimit në të cilën i kanë kapur dhe mbas kësaj gjurmët e ABI BANK shkojnë kudo. Mund të jetë ABI BANK si emër, por edhe ndonjë bankë tjetër, por unë mendoj që hapja me aq urgjencë dhe jashtë ligjit të Shqipërisë ishte një nga mekanizmat që mund të shërbente.
Megjithatë falë kujtesës time mund të më lini t’u kujtoj fjalimin e kryeministrit në ceremoninë e hapjes së kësaj banke, duke ju drejtuar të gjithë të pranishmëve atje, ku një pjesë e madhe ishin të huaj. U tha që më kanë falënderuar secili prej tyre për ndihmesën time në këtë histori, por ndërkohë i vetmi falënderim që më vjen është që kryeministri nuk ka bërë asgjë, më ka mbetur në mendje një frazë e tillë…
Unë mendoj që e para njëherë nëse banka do të ishte e ligjshme.
Jemi përballë protestës së 16 shkurtit, paralajmëruar nga opozita. Çfarë po ndodh, si po përgatiteni për këtë protestë? Cili është vlerësimi juaj paraprak dhe pse një qytetar i lirë në Tiranë, Tropojë apo Sarandë duhet të vijë t’ju dëgjojë juve në Bulevard?
Së pari, unë mendoj që protesta e opozitës është e vonuar, sepse janë shqiptarët ata që presin më shumë nga opozita dhe për hir të së vërtetës kanë të drejtë, por duke pasur parasysh kushtet në të cilat kjo opozitë punon dhe po të bëjmë një Zapping në të gjithë televizionet shqiptare dhe po të shohim edhe gjithë portalet, politika nuk analizon kush janë shkaktarët e largimit të shqiptarëve nga Shqipëria, e rritjes së taksave, rritjes së papunësisë, rritjes së çmimeve dhe asnjë nga ne nuk gjen kush është shkaku. Duam apo s’duam ka krijuar një lloj ambienti acid në aspektin e kësaj që njerëzit thonë: Po çfarë do bëjë opozita më datë 16? Njerëzit nuk duhet të dalin në datë 16 as për Lul Bashën, as për Monikën, as për Fatmir Mediun, as për Agron Dukën, as për Dashamir Shehin, as për Nard Ndokën apo Vangjel Dulen, por në radhë të parë ata duhet të dalin për veten e tyre në protestë. Sepse shqiptarët sot çmimin e energjisë elektrike e kanë më të shtrenjtë, çmimin e bukës e kanë më të shtrenjtë, taksat e kanë më të larta. Njerëzit atje duhet të dalin edhe për fëmijët e tyre, për studentët, që kanë dy muaj që protestojnë. Duhet të dalin edhe për banorët e Unazës së Re, apo të Bulevardit të Ri apo të Shkozës, sepse sot atyre po iu prishet shtëpia, por nesër ai vjen në mes të Tiranës ta prish shtëpinë, siç po bën pallatin atje të Presidenca. Protestës së opozitës duhet t’i vëmë një emër, që është shumë i thjeshtë: Ka ardhur koha që të ngrihemi të gjithë për të pasur një Shqipëri të barabartë.
