Pandemia e Covid-19 ka injektuar një sasi të pashembullt të pasigurisë në ekonominë globale, pasi vendet në të gjithë botën luftojnë infeksionin në rritje, zbatojnë strategji të gjerë distancimi social dhe kryejnë ndërhyrje të hershme fiskale për të stabilizuar tregjet.
Ndërsa administrimi i krizës së menjëhershme shëndetësore është thelbësor dhe i domosdoshëm për stabilitetin ekonomik, ekspertët tashmë kanë filluar të vlerësojnë rikuperimin ekonomik pas pandemisë dhe se cilat vendet mund ta përballojnë më mirë.
Për ta kuptuar më mirë këtë, ne iu drejtuam Indeksit të Rezistencës Globale 2019 nga kompania e sigurimeve FM Global, e cila rendit aftësinë e qëndrueshmërisë së mjedisit të biznesit në 130 vende, bazuar në faktorë si stabiliteti politik, qeverisja e korporatave, mjedisi i rrezikut dhe logjistika dhe transparenca e zinxhirit të furnizimit. Duke bashkuar këto renditje me përgjigjen fillestare të çdo vendi ndaj virusit, ne identifikuam kombet në të gjithë globin që kanë një gjasë të lartë për të ruajtur stabilitetin dhe rezistencën përmes krizës.
Ne biseduam me banorët dhe ekspertët në këto vende për të kuptuar se si po përballen ata tani dhe çfarë mund të presin në të ardhmen e afërt.
Danimarka
E renditur në vendin e dytë në indeks, Danimarka shënon nota të larta për ndjekjen e zinxhirit të furnizimit dhe korrupsionin e ulët qeveritar. Vendi gjithashtu lëvizi me shpejtësi kur për zbatimin e masave distancuese sociale në dritën e përhapjes së virusit.
Ajo njoftoi mbylljen e shkollave dhe bizneseve private jo thelbësore në 11 mars dhe mbylli kufijtë e saj për të huajt në 14 mars, kur vendi kishte vetëm një numër të vogël të prekur. Por lëvizjet tashmë kanë rezultuar të efektshme.
“Gripi i rregullt ka rënë me 70% kundrejt vitit të kaluar, i cili duhet të jetë një tregues i mirë i efektivitetit të hapave të ndërmarrë nga qeveria,” tha Rasmus Aarup Christianen, partneri drejtues i Pissup Tours, me qendër në Kopenhagë. “Unë në fillim isha skeptik por duke parë sesi pothuajse të gjitha vendet e tjera kanë ndërmarrë hapa të ngjashëm [si bllokimet dhe mbylljet e kufijve] menjëherë pas Danimarkës, duket se qeveria po bënte gjënë e duhur.”
Kultura daneze, e cila i beson autoritetit dhe gatishmëria për të qenë së bashku për një kauzë të përbashkët, gjithashtu ka ndikuar në efektivitetin e masave.
“Fjala” samfundssind “(që përkthehet përafërsisht “sens qytetar “ose” detyrë qytetare “) është fjala e re në Danimarkë, si në mediat sociale, ashtu edhe në ato tradicionale, dhe shumica e njerëzve ndiejnë një detyrë morale të bëjnë sakrifica për hir të shëndetit publik”, tha Aarup Christianen. “Askush nuk dëshiron të etiketohet si përgjegjës për rrezikimin e jetës së qytetarëve të moshuar vetëm sepse ata nuk do të heqin dorë nga luksi i tyre i zakonshëm.”
Masat, si pagesa e 90% e pagës të punëtorëve me kohë të plotë dhe 75% të rrogtarëve të prekur nga kriza, janë përshëndetur si një model për pjesën tjetër të botës, duke treguar në thelb “ngrirjen” e ekonomisë. Modeli nuk do të vijë i lirë megjithatë; masat pritet të kushtojnë 13% të PBB-së.
Singapori
Singapori gjendet lart në indeksin për ekonominë e saj të fortë, rrezikun e ulët politik, infrastrukturën e fortë dhe korrupsionin e ulët në sondazh, duke e shtyrë atë në numrin 21 në renditjen e përgjithshme të rezistencës. Vendi gjithashtu lëvizi shpejt për të përmirësuar virusin dhe ka pasur një nga kthesat më të lehtat të pandemisë.
“Ne kemi besim të jashtëzakonshëm tek qeveria jonë, e cila është relativisht transparente për çdo hap që po ndërmerr për të luftuar këtë krizë,” tha banori Constance Tan, i cili punon për platformën e analizës së të dhënave Konigle. “Si rregull i përgjithshëm, nëse qeveria detyron diçka, ne jemi dakord“.
Thënë kjo, vendi ka ende akoma rregulla dhe ka vendosur heqjen e pasaportës dhe lejes së punës për ata që shkelin rregullat.
“Por në tërësi, ne punojmë së bashku dhe nuk kemi nevojë të shqetësohemi për trazira sociale, njerëzit që vdesin në rrugë ose destabilizim ekonomik”, tha Tan.
Si një vend i vogël, Singapori varet nga rimëkëmbja e pjesës tjetër të botës për të pasur rikthimin më të suksesshëm, por banorët përgjithësisht besojnë tek forca e së ardhmes këtu. “Si një popull, si kudo tjetër, unë mendoj se mbijetesa pas kësaj do t’i bëjë të gjithë më elastikë,” tha Justin Fong. “Një gjë ka ndodhur me siguri, kjo ka detyruar adoptimin e teknologjisë që do të sjellë më shumë të mira për banorët e Singaporit”. Shumë biznese si Konigle zbatuan politikat e punës nga shtëpia shpejt, dhe qeveria lëshoi aplikacionin “Trace Together” për të ndihmuar në gjurmimin e virusit, të cilin shumë banorë kanë shkarkuar.
Shtetet e Bashkuara
Për të kapur gjurmën e gjerë gjeografike të Shteteve të Bashkuara, indeksi e ndan vendin në rajonet perëndimore, qendrore dhe lindore, jo si një i tërë, SHBA renditet mirë (9, 11 dhe 22, përkatësisht) për mjedisin e tij të biznesit me rrezik të ulët dhe zinxhirin e fortë të furnizimit.
Përhapja e virusit është sfidues në zonat kryesore metropolitane si Nju Jorku, dhe papunësia tashmë është rritur në nivele historike, në pjesën më të madhe për shkak të mbylljeve të detyrueshme të më shumë se gjysmës së shteteve të SHBA.-së, e cila ka goditur veçanërisht punonjësit e restoranteve dhe të shitjes me pakicë dhe biznese të tjera.
Por qeveria amerikane ka lëvizur shpejt ndaj masave stimuluese për stabilizimin e ekonomisë, dhe strategjitë e distancimit shoqëror, duke lejuar një rikuperim të shpejtë ekonomik.
Institucionet financiare si Goldman Sachs dhe Morgan Stanley po parashikojnë një recesion dhe rimëkëmbje “në formë V”, me një ndikim negativ të paparë të menjëhershëm (siç po shihet tashmë) por një rikuperim relativisht të shpejtë në tremujorët e mëvonshëm të vitit; ndërsa konsulentët si McKinsey kanë një parashikim më të matur, por optimiste për rikuperimin bazuar në zbatimin e suksesshëm të masave të shëndetit publik – si bllokimet në vend – dhe ndërhyrjet e politikave si paketa stimuluese tashmë e paralajmëruar prej 2 trilion $,. SHBA. është gjithashtu kritike për ekonominë botërore, që përfaqëson gati një të katërtën e PBB-së globale dhe rimëkëmbja e ekonomisë globale është shumë e varur nga mënyra se si vepron SHBA.
“Në përgjithësi, ekonomia amerikane është e pozicionuar më mirë për tu rikuperuar nga tronditjet e mëdha dhe ndikimet e mundshme afatgjata se sa pjesa tjetër e botës. Popullsia është mesatarisht më e re se pjesa tjetër e botës me më shumë lëvizshmëri, dhe kufizimet e tregut të punës janë përgjithësisht më të lehta, duke lehtësuar kështu një rialokim më të madh të punës ”, tha Eric Sims, profesor i ekonomisë në Universitetin e Notre Dame. “Më shpejt, Rezerva Federale në SHBA. dhe Banka e Anglisë në Mbretërinë e Bashkuar (asnjëra prej të cilave nuk ka shkuar ende në norma negative) ka pak më shumë hapësirë për të siguruar akomodim monetar sesa bankat e tjera qendrore në të gjithë botën, siç janë ECB ose Banka e Japonisë”.
Ruanda
Ne jemi të sigurt se qeveria Ruandës do ta trajtonte situatën më mirë sesa në vendet tona
Për shkak të përmirësimeve të fundit në qeverisjen e korporatave, Ruanda ka bërë disa nga ndryshimet më të mëdha në indeks vitet e fundit, duke kërcyer 35 pika në rangun e saj aktual të 77-të më elastik në botë (dhe e katërta më e larta në Afrikë). Më e rëndësishmja, duket veçanërisht e pozicionuar për të kërcyer nga ky lloj krize pasi vendi përballuar me sukses Ebolan pas një shpërthimi nga Republika Demokratike fqinje e Kongos në vitin 2019. Me sistem të përzier të kujdesit shëndetësor universal, furnizimit mjekësor me dron dhe kontrollet e termometrit në kufijtë e saj, Ruanda do të jetë e pajisur mirë për të ruajtur stabilitetin gjatë gjithë krizës, veçanërisht kur krahasohet me vendet e tjera të rajonit.
“Shumë studentë të huaj si unë qëndruan këtu sepse ndihemi të sigurt se qeveria ruandeze do ta trajtonte situatën më mirë sesa në vendet tona,” tha Garnett Achieng, student në “African Leadership University”, i cili jeton në Kigali dhe është me origjinë nga Kenia.
Zelanda e Re
E renditur në vendin e 12-të më elastik në indeks, Zelanda e Re shënon veçanërisht nivele të larta në qeverisjen e korporatave dhe zinxhirin e saj të furnizimit. Vendi gjithashtu ka lëvizur me shpejtësi për të përballuar përhapjen e virusit duke mbyllur kufijtë për udhëtarët ndërkombëtarë më 19 mars dhe duke mbyllur biznesin jo-thelbësor në 25 mars.
“Si një komb ishull, është më e lehtë të kontrollosh kufijtë, burimin kryesor të infeksioneve. Kështu që mbyllja efektive e kufijve ka kuptim“, tha banori i Auckland Shamubeel Eaqub, ekonomist në konsulencë Sense Partners. “Në krahasim me vendet e tjera, përgjigja në Zelandën e Re ka qenë e guximshme dhe vendimtare.”
Masat po hiqen, pasi disa epidemiologë e shohin atë si një nga kombete “normale”.
Me turizmin dhe eksportet një pjesë e madhe e ekonomisë, Zelanda e Re do të përballet me disa vështirësi për ekonominë e saj në një afat të afërt, por kjo nuk do të duhet domosdoshmërisht të jetë një gjë e keqe. “Duke u izoluar, ne do të kemi kohë për të rivlerësuar,” tha banori i Dunedin, Ron Bull, drejtor i zhvillimit të kurrikulave në Otago Politeknik./BBC
