Dielli ka pllakosur ngeshëm betonin e rrugëve dhe të pallateve. Në një mirëkuptim solidar, diell dhe beton japin e marrin qetësisht nga njëri-tjetri. Në mëngjes, dielli nxiton të freskohet paksa nga betoni i ftohur natën dhe pastaj rend të pushtojë totalisht gjithçka me ganxhat e përvëluara. Dhe betoni i nënshtruar shtrihet si një lëkurë kafshe gjigante e regjur, e tharë dhe e përtharë, me njëqind këmbë e duar të zgjatura, sikur botën do të pronësojë duke u dredhur dhe spërdredhur në tërë qytetin. Është shumë vapë…..Normal, jemi në pisk të verës dhe në një qytet të mesdheut të quajtur Sarandë. Po deti ? Oh…..deti! Një mrekulli që gjithmonë e më pak mund ta vrojtosh. Betoni i ka shpallur luftë. Duket sikur i thotë, « është rradha ime, mjaft sundove ti….në fund të fundit për ty vijnë e shkojnë njerëzit, kurse mua më duan përjetë ». Them se një bisedë e tillë është mëse e vërtetë….. sikur të kishim veshë e ta dëgjonim dhe sikur deti të mos ishte kaq mospërfillës ndaj gjithçkaje që nuk i përket atij. Dhe sidoqoftë, ai (deti, dua të them), nuk e çan kokën shumë se ç’thotë betoni. Është atje dhe i përjetshëm, lozonjar dhe joshës…ata që duan ta kenë, mjafton të zgjasin pak duart dhe këmbët dhe janë në mes së tij. Dhe në djall betoni megjithë këmbët dhe duart e tij gjigante dhe të frikshme! Në një ditë përvëluese si kjo, na duhej të niseshim për në Tiranë. Prisja në heshtje, e mbështetur në trungun e një peme, sa të vinte ora për t’u nisur autobuzi. Im shoq kishte shkuar të priste biletat pak më larg. Në një përhumbje nga vapa dhe nga mendimi se sa shumë orë do na duhej të udhëtonim në këtë autobuz të mbushur plot e përplot me njerëz, me vapë, me halle, me djersë dhe lodhje, më kishte rënë humori nën zero, aq sa nuk desha të flisja e të takoja asnjeri, veç të nisesha sa më parë. Por shpesh kam vënë re që në këtë gjendje letargjike që më pushton herë pas here, diçka ndodh, diçka më tërheq vëmendjen dhe gjallërohem, harroj vapën dhe të ftohtin, harroj hallet dhe merrem me atë ‘diçka’ që më është bërë mike. Dhe kjo« diçkaja» sot ishte një vajzë e vogël rreth 6-7 vjeç, e cila doli nga qoshja e një pallati të betonuar me ato këmbët e holla dhe të gjata futur në ca shapka të vjetra. Vajza mbante në qafë, varur me një spango të shumëfishuar, një kuti këpucësh në të cilën kishte futur tufa rigoni. U drejtua për nga njerëzit që po prisnin autobuzët duke thirrur,« Rigon, rigon i freskët….blini rigon! ». Ndalonte ndonjë njeri dhe i lutej :« Më bli një tufë rigon. Është i lirë, 100 lekë është. Kush do rigon? Sa erë të mirë ka! Është rigon i ri…Teta, do një tufë rigon? Kush do rigon? Xhaxhi, do rigon? Gjyshi, gjyshi, bli një tufë rigon, është për çaj ».Në këtë moment, pashë tim shoq që e ndaloi vajzën e vogël. Diçka i tha, i përkëdheli flokët dhe pasi futi dorën në xhep, diçka i dha vajzës së vogël. Ajo i zgjati dy tufa me rigon të cilat ai i preku me dorë dhe i futi prapë në kuti. Vajza e vogël qëndroi në mes të rrugës, hapi sytë e kaltër të çuditur, pa nga personi që po largohej dhe pastaj hodhi sytë tek kutia e varur në qafë. Ndoshta mendoi që atij xhaxhit nuk i pëlqeu rigoni dhe nuk po dinte ç’të bënte. Tashmë e kisha afër dhe e shikoja mirë. Kish një fytyrë të lezetshme, me një hundë të vogël të rrjepur nga dielli, flokët bjonde të lidhura me llastik që qull nga djersa, ishin bërë fije fije. I bëra shenjë të afrohej dhe nuk mund t’i hiqja sytë nga sytë e saj: të kaltër, me qerpikë të gjatë, të ngjitur nga dy e nga tre nga djersa, dhe që më shikonin plot lutje dhe shpresë që të blija ndonje tufë rigon.
Moj, vogëlushe, – i them – je shumë e vogël për të bërë këtë punë !
Më pa me sytë shpresëvrarë dhe u mat të ikte, por e kapa për krahu.
- Prit, prit se dua edhe unë rigon. I dua të tëra.
- Si? Gjashtë tufat do i marrësh? Po bëjnë 600 lekë se….
- E di, e di…. Na lekët, dhe ta vemë rigonin tek kjo torba këtu.
Më buzëqeshi dhe iku me vrap me ato këmbët e holla dhe të gjata ku i mbështillej fustani që i ngjitej nga djersa. U fut prapa pallatit nga i cili doli pak më parë.
E ndoqa me sy me frikën se mos pengohej nëpër kalldrëmin e prishur me ato shapkat e vjetra dhe me gëzimin e diçkaje të mbaruar më së miri.
Nuk shoh dot fëmijë që vuajnë, më copëtohet zemra, më erdhi turp nga vetja që isha aq e mërzitur pak më parë për hiçgjë. Kjo vajzë më kujtoi një film që e transmetonte televizioni shqiptar 40 vjet më parë në prag të vitit të ri. Një film që na prekte dhe na copëtonte shpirtin si për të na kujtuar vuajtjet botërore, a thua se nuk i kishim në prag të derës! Filmi, sipas tregimit të Hans Christian Andersen« Vajza e vogël me shkrepse », bënte fjalë për një vajzë të vogël, e cila në dimrin e acartë të vendeve skandinave, shiste shkrepse në prag të krishtlindjeve dhe që për t’u ngrohur, i dogji një nga një, deri sa i dogji të gjitha. Harroi, e shkreta vajzë, që duhej t’i shiste…ngrohte duart e vogla në flakën e shkrepses! O zot! Pas pak e shoh përsëri me kutinë e mbushur me rigon. Afrohej ku shihte njerëz dhe iu zgjaste kutinë. Këtej nga autobuzi jonë nuk u afrua. I vinte çudi përsa i kishte ndodhur dhe ndoshta shpresonte që të ishte dita e saj me fat dhe dikush tjetër t’ia merrte të gjitha. Ishte si më e gëzuar, përkëdhelte tufat e rigonit instiktivisht dhe kafshonte një banane (ishte shpërblyer për punën e mirë që kishte bërë) dhe, nuk ecte, por kërcente, me ato këmbët e holla dhe të gjata. Dhimbja nuk më largohej, mendja më fluturonte sa andej-këtej dhe isha e revoltuar, sepse një vajzë e vogël, në vend që të ishte me shoqet e shokët në plazh, sfidonte betonin e përvëluar dhe shiste ‘Rigon….Rigon’. Unë, në fakt, e di pse-në, por në dorë kam vetëm ‘pse-në’ dhe ca tufa rigon. Autobuzi filloi udhëtimin dhe aroma e rigonit pushtoi njerëzit dhe bagazhet, sediljet dhe perdet. Një atmosferë qetësie pushtoi tërë autobuzin. Kam dëgjuar që rigoni është bimë relaksi dhe ktheva kokën prapa për të parë se mos njerëzit i kish zënë gjumi….Por jo, të mbështetur në sedilje, rrinin si në kolltukun e shtëpisë së tyre, të qetë, pa ato zhurmat e zakonshme. Siç duket, rigoni e kish bërë punën e vet. Të gjithë kishin një pamje të shpenguar dhe medituese. Faleminderit, moj vajzë e vogël me rigon, për këtë udhëtim të qetë që më dhurove (dua t’ia adresoj rigonit këtë ndjesi qetësie). Faleminderit që do ma bësh gatimin më të shijshëm me rigonin tënd. Faleminderit që më bën të jem kurajoze dhe besimplotë që Ti do ia dalësh në jetë, nuk do shesësh përherë rigon. Rigoni sot po të vë në provë vullnetin dhe guximin tënd. Paç fat, moj ‘vajzë e vogël me rigon’!
