Nga Maksim Rushi
Kryetar Kombëtar i “Shoqatës Shqiptare të Personave të Paaftë”
Ndërsa shoqëria shqiptare po përballet me problem dhe shqetësime nga më të ndryshmet, si varfëria, papunësia, problemet me vetëvrasjet e pasiguritë në rritje, është në veçanti shtresa e personave me aftësi të kufizuara ajo e cila po përjeton vitet më të vështira që pas 1990, pas ndërrimit të sistemeve. Personat me aftësi të kufizuara këto kohë po përballen me padrejtësi dhe keqtrajtim, poshtrim të tyre, me raste deri në ekstremet që institucionet përkatëse shtetërore si KMCAP në rrethe apo KEMPI Epror që janë kthyer në “vrasës serialë” të atyre qindrave e mijërave raste, të cilët nuk marrin dot pagesën e aftësisë së kufizuar sepse u është prerë prej tyre.
Në këtë shkrim do trajtojmë disa raste të veçanta në mbi 2000 të tilla që kanë ndodhur këto 2-3 vitet e fundit.
Prej më shumë së dy muajsh, Marjanthi Suljoti nga Poblicka e largët e trevës së Leskovikut, si person me aftësi ndryshe nuk e gëzon më statusin e “Para-tetraplegjikut”, edhe pse këtë status e kishte përfituar me vlerësimin “Përgjithmonë” nga KMCAP-I Ersekë që nga korriku 2017.
Task Forca në mbi 70 mijë dosje, midis të tjerash kapi edhe dosjen e Marjanthi Suljotit, duke i kërkuar famijarëve të saj që ta drejtojnë për në KEMP-in Epror Tiranë.
Transporti fizik i 56 vjeçares ishte i pamundur për t’u realizuar, sepse sëmundja e saj nuk e mundëson këtë gjë. Siç bëhet me dije nga vërtetimi i lëshuar nga mjekja e familjes që mbulon zonën dhe njeh nga afër rastin e Marjanthit, pacientja në fjalë që nga nëntori 2000 është me mungesë totale të lëvizshmërisë, e pajisur me ndihmës për shërbimet personale.
Segmente të caktuara të institucioneve të kësaj qeverisje, siç janë edhe Task Forca, Kempi Epror, KMCAP-et në rrethe etj, janë bërë vrasës të heshtur të kësaj kategorie qytetarësh, duke u hequr edhe bukën e gojës.
Pas humbjes së statusit, pas rivlerësimit të dosjes së tyre, që më shumë sesa rivlerësim është keqvlerësim, këta të sëmurë dhe të afërmit e tyre lihen në mëshirë të fatit, pasi jo vetëm që nuk mund të punojnë, por shumica prej tyre prej vitesh nuk e shohin dritën e diellit dhe familjarët të dorëzuar përballë fatit vuajnë çdo ditë pasojat e këtij veprimi që çon në kthesën fatale të jetës së tyre, sepse tashmë nuk sigurojnë dot as ilaçet, as ushqimin dhe as nuk mund të punojnë pasi nuk largohen dot prej ambjenti ku ndodhet i sëmuri.
A mund ta themi me gojën plot që individët që punojnë në këto instanca janë vrasës të vërtetë jo vetëm të të sëmurëve, por edhe të pjestarëve të familjeve të tyre që e kanë të lidhur jetën pandashmërisht me ta? Çfarë bën ministrja e Shëndetësisë përpara këtyre rasteve që kanë pushtuar median e shkruar, investigative, median online? Po Kryeministri i vendit pse nuk e kthen kokën për t’u marrë me këta të sëmurë dhe këto familje? Po Parlamenti, Presidenti, deputetët, forcat e ndryshme politike çfarë qëndrimi mbajnë në këtë drejtim?
Shoqata Shqiptare e Personave të Paaftë u bën një thirrje të fortë 140 deputetëve të Parlamentit të bashkohen dhe të thërresin në një interpelancë urgjente ministren e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale znj. Albana Koçiu, për të dhënë shpjegime rreth kësaj situate që është kthyer në e zakontë dhe është normalizuar a thua sikur i nderon këto institucione, të cilat vitet e fundit kanë kthyer pa grup mbi 2000 dosje, që ua kanë kthyer në të pajetueshme jetën, ku përpos hallit të rëndë shëndetësor u duhet të mbajnë mbi shpatullat shigjetat “me helm” të padrejtësive dhe burokracive institucionale.
Të tillë situatë po përjeton edhe familja Suljoti, ku ende nuk e besojnë së Marjanthit do t’i duhet t’i hiqen të gjitha lehtësirat që i gëzonte para janarit 2024, ku për çerek shekulli është e destinuar të vuajë duke u dergjur në shtrat duke mos patur mundësi të lëvizë as për të kryer nevojat më bazike të saj. Me lot në sy dhe me zërin që i dridhet, babai 80-vjeçar i të sëmurës, Ksenofon Suljoti pranon se tashmë ai dhe familja e tij ndihet tërësisht i dorëzuar dhe pashpresë, se nuk siguron dot ilaçet, ushqimin dhe mjetet higjeno-sanitare që pa ato, vajza e sëmurë e ka të pamundur të mbijetojë. Këtë e konsideron si dënim me vdekje, të një “Fajtori pa faj”, që sëmundjen e ka bashkëudhëtaren më besnike dhe vuajtjet i konsideron si pjesën më të pandashme të ditëve të saj.
Në bisedë me babain e vajzës së sëmurë, ai shpreh indinjatën e thellë sesi mundet që t’i hiqet statusi dikujt që ka vite që rri shtrirë, nuk vishet dot vetë, përdor paketën higjeno-sanitare, që nuk arrin dot të komunikojë dhe të artikulojë shqetësimet, ankesat, dhimbjet e veta. Anëtarët e komisionit të Kempit Epror, mjekët Mira Ziçishti, Eneida Capo, Bujar Cakani, së bashku me kryetarin Eris Ranxha dhe nënkryetarin Arsen Seferi japin vlerësim online me anë të videocall-it ku pretendojnë të vlerësojnë nga larg, nga Tirana lidhur me një fshat në kufi me Greqinë. Kjo është absurde sipas babait të vajzës pasi ata jo vetëm që nuk panë asgjë, por as e kishin idenë se çfarë sprovash heq familja për të siguruar higjenën dhe ushqimin e përditshëm, sepse çdo gjë e kryen me vështirësi në shtrat. Prandaj është monstruoze t’i hiqet statusi të sëmurës prej 24 vitesh, duke e parë me “dylbi”, dhe duke mos dhënë asnjë detaj dhe shpjegim sesi arritën në këtë konkluzion, ku sipas babait të vajzës, ai nuk e donte kurrë një pagesë të tillë nëse vajza do të ishte në gjendje të kryente vetë veprimet më bazike, më elementare.
Bën përshtypje fakti se mjekët e Kempit Epror edhe pse i njohin mirë problematikat me të cilat përballen pacientë të tillë, i trajtojnë me një ftohtësi të pashembullt duke i mbyllur të dy sytë përballë fakteve që paraqet realiteti kokëfortë i një të sëmuri që e ka lidhur jetën pas një shtrati në mënyrë të palëvizshme.
Prej këtej lind nevoja që mjekët të jenë më së pari njerëz humanë dhe ta përdorin aftësinë e tyre profesionale për të bërë më të mirën në trajtimin dinjitoz ndaj të sëmurit dhe jo të plotësojnë fjali të gatshme dhe shabllon, të cilat nuk u shërbejnë caktimit të aftësisë për punë, por vetëm shifrave fiktive që në këto 2-3 vitet e fundit i janë zbritur barrës financiare të shtetit dhe u është faturuar të sëmurëve dhe familjeve të tyre që kërcënohen me vdekje.
Shoqata Shqiptare e Personave të Paaftë, e cila i ka marrë në mbrojtje personat me dëmtime fizike dhe pluridifekt, të lindur ose të fituar gjatë jetës dhe që nuk mbulohen nga skema e sigurimeve shoqërore, është një organizatë jo fitimprurëse, vullnetare që i spikat këto fakte, ngre zërin, bën përpjekje të përqasin zgjidhje sa më imediate, dhe për rastin në fjalë nuk mund të heshtë apo të tregojë indiferentizëm. Për këtë arsye kërkojmë prej komisionit të Kempit Epror që trajton rastet e personave para e tetraplegjikë, të rishikojnë edhe njëherë vendimin e tyre dhe ta trajtojnë rastin e Marjanthi Suljotit sërisht dhe më me pozitivtitet për t’i kthyer sadopak shpresën e trajtimit dinjitoz, për t’i dhënë atë që tashmë nuk e gëzon, statusin si “para-tetraplegjike”.
Në shenjë pendese, anëtarë të Kempit Epror, mbas një refleksioni të shkurtër i propozojnë babait të pacientes që t’i përsëritë edhe një herë të gjitha dokumentet nga e para, por kjo do të thotë një sakrificë që mund t’i rrezikojë jetën të sëmurës në fjalë pasi ajo nuk mundet të lëvizet për të kryer të gjitha ekzaminimet nga e para, sepse përpos kostove materiale, kohore, financiare e psikologjike mbi të gjitha ekziston risku deri në humbjen e jetës.
Për këtë arsye shoqata jonë bën apel: Ti thuhet “NDAL” diskriminimit të personave më aftësi ndryshe nga këta “vrasës të heshtur”!
