Qebaptoret e sallameritë e oligarkëve do të tymosin edhe për 2 dekada Butrintin, kalatë dhe objektet e trashëgimnisë historiko-kulturore. Kontratat e Kumbaros po rifreskohen nga Margariti duke zgjatur afatet dhe rritur sipërfaqet e shfrytëzimit, ku të drejtën e përfitimit e kanë vetëm ato biznese që janë pajisur me licenca të veçanta, nga po këto ministri. Atë që nuk e bëri dot me kalatë perandoria otomane, e realizoi me PPP-të e “zgarave të qofteve dhe kukurecëve” Rilindja. Ja paralajmërimi i Telegraf, 3 vite më parë!
22 kala në Shqipëri që nuk u pushtuan dot as nga perandoria otomane, u nënshtruan nga koncesionet dhe “tymi i qofteve” të “Rilindjes”, e cila ka marrë vendimin për kalimin e pasurive kulturore tek privatët për 20 vjet. “Telegraf ” e ka denoncuar këtë iniciativë rreth 2 vite më parë, si premtim dhe shpërblim për oligarkët dhe militantët e zgjedhjeve të 25 qershorit.
01
Ministrja e Kulturës, me “bekimin” e kreut të Rilindjes, zhvilloi fushatë për të mbledhur para nga koncesionet e qendrave të kulturës dhe ato historike, që përbëjnë themelin, zemrën dhe shpirtin e Kombit Shqiptar. Veç financave, ministrja e Kulturës me porosi dhe në zbatim të urdhrave të Kryerilindasit, duhet të evidentojë emrat e personave dhe oligarkëve që si fazë e parë do t’i përfitojnë me kontrata 20-vjeçare. Në fazën e dytë, këto pasuri do të falen, duke ndjekur shembullin e tokave në bregdet, ku oligarkët si fillim i morën në përdorim dhe më vonë doli VKM-ja për privatizimin e tyre. Si shpërblim “Rilindja” kërkon nga përfituesit dhe oligarkët, kur të fillojë fushata e zgjedhjeve, sa më shumë vota për hambarin “mavi”. Dikush mund të thotë se të gjithë janë të lirë të konkurojnë dhe t’i përfitojnë? Por populli thotë se “ dardha e ka bishtin prapa”. “Rilindja” ka menduar që këto pasuri do t’i përfitojnë ata që kanë licenca të veçanta. Dihet që këto dokumente jepen nga ministritë e linjës së Rilindjes dhe ato mund t’i përfitojnë vetëm militantët dhe oligarkët rreth tyre. Po ku e ka zanafillën ky vendim, për kalimin e pasurive kulturore tek privati, nën atë që njihet si rijetëzim, do të bëhet përmes kontratave specifike dhe që duhet të përmbushin disa kushte? Zanafilla e kësaj maskarade nis me premtimin e bërë nga Rilindja para fushatës së 25 Qershorit 2017, pikërisht kur nisi fushata për “timonin dhe tepsinë vetëm”.
02
Ja si e ka paralajmëruar këtë maskaradë gazeta “Telegraf ” rreth 2 vite më parë dhe pikërisht para zgjedhjeve të 25 qershorit:
Gjithë zonat e vendit, të cilat kanë kala, qendra historike, parqe kombëtare e lokale, kulturore e natyrore të njohura si vlera turistike, prej 1 muaj e veçanërisht në këto ditë para 25 qershorit të votave parlamentare 2017, po zhurmojnë nga premtimet elektorale, për të dhënë me koncesion këto vlera turistike, ku në qendër të premtimit është joshja për dhënien me qira afatgjata të kalave historike, nën maskën e administrimit për të mos u shkatërruar! Këtë sinjal premtimi e dha edhe “kryerilindësi” Edi Rama në një takim elektoral në Tepelenë, duke thënë se pas 25 qershorit do të ndërhyhet edhe në Kalanë e Ali Pashë Tepelenës”, e cila sipas tij, që të ketë vizitorë duhet futur në eficencë! Këto premtime po i bën në qarkun e Gjirokastrës edhe ministrja e Kulturës, Mirela Kumbaro, kandidate për deputete e “Rilindjes” në këtë zonë, e cila po kërkon vota, duke folur për administrimin me koncesion të Kalasë “Argjiro” në Gjirokastër e të kalave të tjera në Libohovë, Përmet e Tepelenë, ku këto objekte historike janë të shumta! E përveç premtimeve për dhënien e kalave me koncesion, po bëhen premtime edhe për dhënien e qendrave të tjera kulturore të çdo lloji, tek qendrat arkeologjike, që në zonën e Jugut janë të shumta me vlera të mëdha turistike! Kujtojmë, që ministrja e Kulturës, Kumbaro, ka qenë nismëtare e projektit për dhënien e kalave me koncesion, projekt të cilin e nisi me koncesionin e Kalasë së Lezhës, duke dhënë lejen për ta kthyer atë edhe në tezga mallrash, në motel, gjellëtore e qebaptore! Vetë “Rilindja”, në vitin 2012 denoncoi projektin e dhënies me qira të kalave, monumenteve të kulturës, parqeve kombëtare, objekteve e vendeve historike. Por pas ardhjes në pushtet më 2013-ën, nuk e anuloi këtë projekt, por nisi ta zbatonte vetë. Ka shumë reagime në lidhje me këtë skandal, që kthen kalatë dhe monumentet e kulturës objekte fizike e natyrore në qebaptore, hotele, restorante e motele, parkingje makinash, pika lavazhi, tregje perimesh, depo mallrash me shumicë e në çdo lloj biznesi tjetër, që do t’u interesonte koncesionarëve. Burime nga shtabi elektoral i “Rilindjes”, bëjnë me dije se këto premtime po bëhen edhe nga kandidatët e saj për deputetë në Shkodër, Kukës, Dibër, Burrel, Lezhë, Fier, Elbasan, Korçë, Vlorë, Sarandë, Pogradec, Berat, Delvinë, Lushnjë e kudo ku ka qendra dhe objekte të tilla që shërbejnë për biznes turistik! Po kështu, burime nga brenda Ministrisë së Kulturës, bëjnë me dije, se biznesi i dhënies së kalave e monumenteve të kulturës me qira është rikthyer si projekt dhe është në fuqi, por është bërë gati të zbatohet pas zgjedhjeve të 25 qershorit, nëse “rilindja” do arrijë të ketë në dorë vetëm, gjithë tepsinë e pushtetit! Madje, janë bërë gati edhe listat e atyre që do t’i marrin këto koncesione, por gjithçka po tentohet të mbahet sekret. Shqiptarët do të shohin këtë batërdi koncesionesh të reja që do t’u kushtojnë miliarda lekë, vetëm kur mbi bedenat e kalave të dalë tymi i qofteve dhe të dëgjohen ulërimat e të dehurve! Kujtojmë, që mbi dhe brenda shumë kalave të vendit, janë hapur biznese kafenesh, hotelesh, magazinash mallrash me shumicë, diskosh, restorantesh, parkingjesh, në muret e të cilave janë ngjitur edhe reklamat e bizneseve! Nuk ka asnjë ndryshim nga propozimi i vitit 2012, të bërë prej Institutit të Monumenteve të Kulturës, përkundrazi janë shtuar edhe 110 qendra dhe objekte të tjerë, që do të jepen me koncesion!
Ja lista e 22 kalave dhe qendrave historike, të skeduara për t’u dhënë me koncesion
Kalaja e Beratit
Kalaja e Shkodrës
Kalaja e Delvinës, Sarandë
Kalaja e Këlcyrës, Përmet
Kalaja e Pogradecit
Kalaja e Kepit të Rodonit
Kalaja e Kardhiqit, Gjirokastër
Kalaja e Libohovës, Gjirokastër
Kalaja e Melanit, Gjirokastër
Kalaja e Borshit, Sarandë
Kalaja e Bashtovës, Kavajë
Kalaja e Porto-Palermos, Vlorë
Kalaja e Kaninës, Vlorë
Kalaja e Plloçës, Vlorë
Kalaja e Peqinit
Kalaja e Ali Pashës, Xarë, Sarandë
Kalaja e Ali Pashës në hyrje të Vivarit, Sarandë
Kalaja e Petrelës, Tiranë
Kalaja e Prezës, Vorë, Tiranë
Hamami i Krujës
Hamami i Durrësit
Hamami i Slatinjës
03
Pikërisht këto ditë “Rilindja” ka marrë vendimin për kalimin tek privati të kalave, objekteve të kulturës dhe ato muzeale, ku pjesa dërrmuese ose janë në bregdet si pronë e shtetit dhe e mbarë shqiptarëve, ose janë në zemër të qyteteve dhe zonave turistike. Rasti i shumëpërfolur i Butrintit, kalasë së Ali Pashë Tepelenës në bregdetin e Jonit (Porto-Palermo), Petrelës në Tiranë do të jenë në shënjestrën e kësaj babëzie. Ja vendimarrja:
Kalimi i pasurive kulturore tek privatët, miratohen kushtet e kontratave, do jenë 20-vjeçare.
Kalimi i pasurive kulturore tek privati nën atë që njihet si rijetëzim do të bëhet përmes kontratave specifike që duhet të përmbushin disa kushte. Në një vendim të fundit të publikuar tashmë në fletoren zyrtare bëhen të qarta edhe këto kushte. Kështu lidhur me qëllimin thuhet se këto kontrata kanë për qëllim dhënien në përdorim të pasurisë kulturore publike, me qëllim rijetëzimin, nëpërmjet kryerjes së përmirësimeve dhe të përdorimit të saj për ushtrimin e funksioneve administrative dhe social-kulturore, sipas projektit bashkëlidhur kësaj kontrate dhe që është pjesë integrale e saj, në përputhje me vlerat kulturore të pasurisë dhe destinacionit të përdorimit. Kalimi përmes këtyre kontratave do të bëhet me konkurs publik dhe pjesëmarrësit duhet që të saktësojnë llojin e aktivitetit që do të kryejnë në projektet e tyre të shpallur fitues. “Përdoruesi duhet të realizojë shërbimet që do të garantohen për të siguruar shfrytëzimin dhe aksesin e publikut në pasurinë kulturore, nivelet cilësore të aktiviteteve dhe shërbimeve që do të ofrohen, si dhe objektivat për promovimin e pasurisë kulturore, sipas parashikimeve në pjesën e posaçme të kësaj kontrate” thuhet në vendim. Të gjitha ndërhyrjet mbrojtëse apo ruajtëse kryhen vetëm sipas një plani të dakordësuar më herët mes shtetit dhe përdoruesit që ka marrë pasurinë. Lidhur me afatin thuhet se kontrata e rijetëzimit lidhet për një kohëzgjatje deri në 20 vjet, me të drejtë rinovimi vetëm 1 (një) herë. Efektet juridike të kontratës fillojnë ditën e nesërme pas dorëzimit të pasurisë kulturore, sipas parashikimeve të kësaj kontrate (procesverbalin e pasurisë, nënshkrimin e saj nga palët). Sa i takon tarifave që merr shteti nga kjo kontratë sanksionohet se “tarifa e dhënies në përdorim do të përcaktohet nga administratori mbi bazën e tarifave të miratuara. Tarifa do të paguhet nga përdoruesi, në mënyrë periodike mujore/vjetore. Të gjitha pagesat do të regjistrohen rregullisht në dokumentacionin financiar të përdoruesit”. Kurse për tarifat që merr përdoruesi nga vizitorët nënvizohet se janë dy aspekte. Tarifat për vizitorët lidhur me hyrjen në pasurinë kulturore përcaktohen nga administratori, pra institucioni publik që ka kaluar këtë tek privati, kurse tarifat e tjera për shërbimet që ofron përdoruesi brenda pasurisë përcaktohen nga ky i fundit.
Qebaptoret e sallameri “HAKO” do tymosin edhe 3 vite Butrintin, lejen ia ka dhënë Mirela Kumbaro me qira 80 Euro/muaj
- Pazare kriminale ndaj trashëgimisë historike- kulturore/ Objektet duheshin bërë me strukturë druri e pa asnjë lëndë inerte, mirëpo firma “HAKO” i ka bërë me hekur, beton e tulla, ndërsa sipas Prokurorisë së Sarandës, pronari Adnand Hako, bashkë me ish-ministreshën Kumbaro, kanë bërë dhe një kontratë tjetër të fshehtë për 12 vite, ndërkohë që nga 116 m2 në kontratë qiraje ka zaptuar 870 m2 e do vazhdojë me tepër
Përveç PPP-së për resort me vila, hotele, restorante disko e lojëra bixhozi, që ka nisur të japin Edi Rama e Elva Margariti në Butrint, brenda këtij parku arkeologjik, prej 5 vitesh është futur dhe firma e sallameve “Hako” me një PPP tjetër. Është dhënë prej ish-Ministres së Kulturës, Mirela Kumbaro, me Kontratë Enfiteoze Nr. 3681, datë 02.06.2017, lidhur me firmën “HAKO”, me objekt: “Dhënie me qira në zonën arkeologjike Butrint, për ndërtim objektesh biznesi, qebaptore, restorante, hotele e kënde lojërash”.
Sipas raportit të KLSH, ky koncesion është shkelje e rëndë ligjore, me përmbajtje pazare korrupsioni me pronën publike dhe krim ndaj pasurive të trashëgimisë kulturore-historike.
Ish-ministrja Kumbaro, për t’i paraprirë këtij pazar- biznesi; ka nxjerrë Udhëzim nr. 5110, datë 13.10.2015 me përmbajtje: “Për administrimin me qira, të qendrave të trashëgimisë kulturore”, por këtë udhëzim e ndalon Neni 118 i Kushtetutës.
Pas denoncimit që bënë aktivistë të trashëgimisë kulturore, Prokuroria e Sarandës, më 15 tetor 2017 filloi hetimin dhe konstatoi se firma “Hako” ishte lejuar në shkelje të ligjit, po dhe kishte filluar ndërtime me hekur, beton e tulla, duke shkelur edhe vetë kontratën e paligjshme, në të cilën përcaktohej, se duheshin ndërtuar vetëm 60 m2 objekt me lartësi 1 kat, e me strukturë druri.
Firma “HAKO”, i kishte paraqitur Prokurorisë së Sarandës një kontratë tjetër ilegale me ish-ministren Kumbaro, që e lejonte të merrte e ndërtonte edhe 217. 38 m2 sipërfaqe brenda zonës qendrore, duke zaptuar e mbuluar me 153,45 m2 sipërfaqe zonë arkeologjike në proces kërkimesh.
Në aneksin nr.5 të kontratës fillestare Nr. 3681, datë 02.06.2017, thuhet se koncesioni është me afat 5 vite deri më 10 tetor 2022, dhe me vlerë totale investimi 300 000 Euro, ndërsa mashtrimi del në pikën 6 të kontratës, ku thuhet se vlera e investimit është 3.6 milionë lekë të reja.
Në Ligjin Nr. 9048, datë 7.4.2003 “Për trashëgiminë kulturore”, nuk ka asnjë nen që lejon ministren e Kulturës dhe as kryeministrin, që të japin me qira mjedise arkeologjike- muzeale.
Sipas KLSH, koncesioni Kumbaro- firma “HAKO”, ka abuzime të rënda ligjore dhe është i pavlefshëm; së pari, sepse Kontrata Noteriale mes tyre, nuk është regjistruar në Kadastër, megjithëse e detyron ligji, mbasi është “Kontratë Enfiteoze” që përmban dhe ndërtime objektesh.
Së dyti, ligji e lejon kontratën vetëm për 1 vit, por është dhënë për 5 vite me të drejtë rinovimi, ndërsa në pikën 5 të Plan-Biznesit që ka bërë firma HAKO e ka nënshkruar ministresha Kumbaro, thuhet se investimi është për 12 vite, i zgjatur me nga 3 vite kohë pas afatit të parë 5 vjeçar.
Pra, sallameria “Hako” do qëndrojë edhe 3 vite të tjera e do vazhdojë të ndërtojë objekte me hekur, tulla e beton për biznes qebaptore, restorante, hotele e kënde lojërash etj.
E pse të mos qëndrojë, të shkatërrojë me beton e të qelbë Butrintin me mbetje ushqimore e ujëra të zeza, kur nëpërmjet ish-ministres Mirela Kumbaro, Babloku ia ka dhënë koncesionin me qira 10 mijë lekë të reja në muaj dhe të drejtën për të ndërtuar objekte betoni.
Aktualisht, firma “Hako” ka zaptuar edhe 870 m2 të tjera me ndërtime e me vazhdim ndërtimesh betoni, ndërsa bosi i saj Adnand Hako ka nisur pazaret me ministreshën Elva Margariti, për të zgjatur koncesionin edhe 3 vite të tjera./Pamfleti
