Intervista e kryetarit të Kuvendit, njëkohësisht President i zgjedhur i Republikës, për emisionin “Të Paekspozuarit” të Ylli Rakipit në televizionin “News 24”
Për publikun u krijua ideja se marrëveshja Rama-Basha ishte një marrëveshje e prodhuar nga rrethanat, një marrëveshje spontane që erdhi aty për aty. Në fakt, duket sikur edhe ju ratë pre e kësaj ideje…
“Unë mendoj se të dy këta politikanë nuk janë aq të qëndrueshëm sa të bëjnë marrëveshje shumë afatgjata dhe tepër serioze. Mendoj se janë dy politikanë që tiparin thelbësor kanë paqëndrueshmërinë, jo vetëm në raport me njëri-tjetrin, por edhe me cilindo. Në rastin konkret mund të them se raporte dhe marrëveshje të fshehta midis tyre ka pasur vazhdimisht në të kaluarën, siç kanë qenë ato për të më goditur mua me inskenime, si rasti Doshi-Fufi, që nuk kishte asnjë lidhje. U përdor Partia Demokratike për të bërë zhurmë në të gjithë botën, që unë doja të eliminoja dy deputetë. Njëkohësisht edhe rasti CEZ-DIA ku praktikisht z. Basha u bë zëdhënësi kryesor i fabrikimeve që shkonin nga zyrat e Rilindjes, këto me fakte të pavërteta, që synonin goditjen time, por njëkohësisht edhe goditjen e z. Berisha që ishte kryeministër në atë periudhë. Në rastin konkret ne kemi të bëjmë me dy individë të cilët u bashkuan për shkak të interesit të tyre personal. Në radhë të parë, në raport me partitë e tyre, sepse duket që pas kësaj u fshinë të gjithë emrat e njohur të Partisë Demokratike…”.
Pse kjo gjë ndodhi pikërisht pasi ju përcollën juve në Presidencë?
“Së pari, mua nuk më ka përcjellë njeri në Presidencë, sepse çdo zgjidhje imja për të ardhmen dhe çdo veprim imi ka qenë për një zgjidhje në interes të vendit, çdo performancë imja do të jetë në interes të vendit. Së dyti, ata e çuan krizën në ekstreme të tilla ku secili prej tyre do të digjej nga kriza dhe nga moszgjidhja. Atëherë zgjodhën të bëheshin bashkë kundër zgjedhjeve, kundër LSI-së, kundër të gjitha partive të tjera, kundër aleatëve që i qëndruan PD-së në serrën që ngriti z. Basha për të rritur autoritetin e tij me kauzat e opozitës, por njëkohësisht edhe z. Rama kundër aleatëve të tij, të cilët, tani e zbuloi, që paskan qenë problemi kryesor i qeverisjes 4-vjeçare”.
Pra, ju nuk mendoni që e gjithë çadra, i gjithë teatri që u luajt aty, ishte një kohë për t’ju thënë secili të vetëve, popullit socialist Edi Rama, dhe popullit demokrat Lulzim Basha, se vendi po shkonte drejt stabilitetit dhe ne tani ja ku u ulëm për të bërë zgjidhje të mëdha…
“Nuk e besoj kështu. Z. Rama ishte i gatshëm dhe mezi priste që t’i bënte zgjedhjet pa opozitën dhe ta linte opozitën të thahej atje në çadër, por e pa që kjo ishte diçka tepër e vështirë. Në këtë drejtim, të mos harrojmë që edhe një pjesë e mirë e komunitetit ndërkombëtar ishte shumë dakord që zgjedhjet të bëheshin dhe pa Partinë Demokratike dhe pa opozitën. Por mendoj se përgjegjshmëria jonë, përgjegjshmëria e faktorëve brenda opozitës, e faktorëve të rëndësishëm ndërkombëtarë, bëri që Shqipëria të shmangte një rast skandaloz, ku pas 27 vjetësh të bëheshin zgjedhje pa opozitën. Më skandalozja është se opozita, ose kryetari i opozitës, këtë presion pozitiv që u bë për ta përfshirë atë, e përdori më pas për t’u bërë nënkontraktor i kryetarit të Rilindjes kundër standardit të zgjedhjeve, kundër vetë Partisë Demokratike, me mënyrën se si u veprua me listat e Partisë Demokratike dhe më pas kundër LSI-së, që është targeti kryesor i z. Basha. Nuk e kuptojmë se cila është arsyeja. Natyrisht që ka një arsye edhe për këtë gjë. Është rritja e zakonshme që ka LSI-ja në terren, por njëkohësisht është edhe një borxh që ky ka për t’ia kthyer z. Rama për shkak të atyre favoreve dhe interesave që ka zgjidhur në ato 3 orë në atë çadrën tjetër…”.
Po e pranoj për një moment mendimin tuaj si të drejtë dhe të saktë. Z. Meta, nuk ju bëri përshtypje fakti që ju nuk ju lajmëruan?
“Ndoshta z. Rama kishte të drejtë, sepse ai ishte i mërzitur. Deri në fund ne insistuam që të përfshihej dhe opozita në zgjedhje, se do të ishte turp i madh për Shqipërinë, përveçse do të ishte edhe një shkatërrim i të gjitha institucioneve demokratike në vend që ne të shkonim pa opozitën dhe nuk e dinim se çfarë do të ndodhte në zgjedhje të tilla. I mërzitur nga ky qëndrim i LSI-së, i PDIU-së, z. Rama zgjodhi një mënyrë tjetër. Zgjodhi të marrë z. Basha dhe ta përdorë kundër të gjithë të tjerëve për interesat e tij, dhe është e drejtë e tij ta bëjë këtë gjë. Se si do të jetë rezultati, këtë do ta shikojmë. Pra, dhe rezultati i kësaj marrëveshjeje kundër zgjedhjeve”.
Po nga kampi i Ramës erdhën zëra që Ilir Meta e pranoi postin e Presidentit nën presionin e Edi Ramës…
“Absolutisht nuk ka qenë asnjë lloj presioni që mund të më impononte mua diçka. I vetmi presion ndaj meje ka qenë që në rast se ne nuk do të zgjidhnim Presidentit, pasi u konsumuan 3 raundet, dhe po shkonim drejt regjistrimit të listave për deputetë, atëherë do të shkonim drejt dy varianteve: ose do të zgjidhej president një kandidat i z. Rama, që mendoj se do të ishte diçka jo shumë e shëndetshme për demokracinë, ose do të shkonim në zgjedhje dhe nuk do të arrinim një marrëveshje për këtë gjë. Do të shkonim në zgjedhje automatikisht, sipas Kushtetutës, brenda 45 ditëve. Opozita do të ngelej në çadër, sepse nuk kishte asnjë shans të përfshihej. Pra, posti i Presidentit do të zgjidhej nga parlamenti i ardhshëm. Ai do të ishte një parlament ku opozita nuk do të merrte pjesë, ai do të ishte një parlament me probleme të mëdha legjitimiteti dhe institucioni i Presidentit do të ishte një institucion i tillë. Kështu që ky i ishte i vetmi presion. Presioni ishte përgjegjshmëria…”.
Pse Edi Rama nuk mund të bëri marrëveshje para se ju të bëheshit President? Çfarë e pengonte Edi Ramën?
“Problemi i parë është se një zgjidhje serioze në interes të kauzave të opozitës dhe të vendit do të ishte ajo që do të kishte përfunduar në atë tryezë. Atë tryezë e thirrën partitë e opozitës, Partia Agrare, Partia Republikane, e përkrahu LSI-ja dhe PDIU-ja”.
Kishin frikë se ti do t’u prishje marrëveshjen?
“Marrëveshja që kanë bërë këta të dy është kundër zgjedhjeve. Ata kanë bërë marrëveshje për të uzurpuar televizionet vetë nga mëngjesi deri në darkë. I ke parë? Madje tani kombinojnë edhe mesazhet. Thotë njëri “shushunjat”, pas dy orësh thotë tjetri “shushunjat”. Njëri thotë: “E ka fajin Panariti për bujqësinë”. Se çfarë faji ka Panariti që bujqësisë në Shqipëri i jepen 4-5 herë më pak subvencione se në Kosovë dhe 10 herë më pak se në Maqedoni, një Zot e di. Këto i vendos Kryeministri dhe ministri i Financave. Panariti ka pasur detyrë të ngrejë zërin dhe e ka ngritur gjithmonë”
Ju duhet të na thoni tani, nga përpjekja për të rrëzuar Edi Ramën, për të shkuar në zgjedhje pa Edi Ramën…
“Edhe për ta arrestuar nga çadra”.
… nga lufta e madhe kundër korrupsionit, ai merr një “big mac”, siç i thotë ai me tallje, merr OSHEE-në, merr burgjet, ALUIZNI-n, i merr këto dhe ty të shpallin si parti klienteliste. Më thuaj, pse ti nuk i përgjigjesh?
“Unë përgjigjen e kam thënë. Përgjigjen e kam: 600 mijë vota të reja në Shqipëri janë për LSI-në. Këta 600 mijë të rinj e të reja në këto dy javë do të punojnë me prindërit e tyre, me gjyshërit e tyre, me hallat e tyre, me tezet e tyre, që të bëhen 1 milionë vota, sepse 56% e shqiptarëve kërkojnë të largohen. Pse duan të largohen? Nga kjo arrogancë, nga ky konflikt, nga kjo energji negative, nga ky teatralitet i shëmtuar”.
Ju mund t’i shtoni këto 400 mijë vota…?
“Do të punojmë të gjithë bashkë”.
Duhet t’iu thoni shqiptarëve (ja, ku jemi në këtë tryezë) që nuk jeni ju klientelistët, por janë ata.
“Absolutisht! Asnjëherë!”.
Pse?
“Vetëm kaq: unë asnjëherë nuk kam gënjyer njeri, aq më tepër ata të dy. Ata kanë një problem, sepse ata kanë ardhur në pushtet me lugë në brez të dy. Nuk e kanë filluar si puna ime, që 20 vjeç në Partinë Socialiste, në kohën më të vështirë të saj. E ke parasysh vitin ‘91-’92, kur Edi Rama gjuante me gurë dhe bënte si demokrat dhe si antikomunist i madh?”
Me thënë të drejtën, ky Lulzim Basha merr dhurata të panumërta.
“Edhe ai i ka marrë. Të dy me lugë në brez, njëri erdhi ministër nga emigracioni, tjetrin e mori një muaj zëdhënës Doktori, e bëri ministër gjithë kohën. I dha edhe partinë. Këta mendojnë se njerëzit duhet të votojnë për ta edhe kur nuk i takojnë, kur nuk i dëgjojnë, edhe kur i gënjejnë, edhe kur i mashtrojnë, sepse mendojnë që janë parti të mëdha. Mendojnë se partitë e mëdha lindin të tilla dhe ashtu do të jenë përgjithmonë. Ata harrojnë se kanë marrë dy dhurata, të cilat nuk mbahen dot me pahir dhe nuk mundet t’u imponosh shqiptarëve me dhunë, me presion, me “do të heqim, do të bëjmë…”. Më 25 qershor do t’i shkarkojmë këta të dy. Nuk ka nevojë Shqipëria për rilindje, që pjellin vetëm zhgënjim, vetëm mashtrim, që e çojnë atë 27 vjet mbrapa. Në qoftë se do të ketë dy parti në Shqipëri, njëra nga këto do të jetë edhe LSI-ja, si partia më e madhe. Kjo është e padiskutueshme!”
Tani, për të qenë të vërtetë, ju keni qeverisur 8 vjet me Saliun, a keni përgjegjësi ju në këto 8 vjet qeverisje?
“Po, ne kemi përgjegjësi për atë rol që kemi pasur në qeveri, por nuk e kemi pasur ne drejtimin e qeverisë. Drejtimin e qeverisë e ka pasur Sali Berisha, edhe politikën e taksave, edhe politikën e sigurisë kombëtare, të luftës kundër krimit, kundër korrupsionit, e kështu me radhë. Për këto e ka pasur edhe Edi Rama. Ne kemi qenë si garanci për stabilitetin, për funksionimin e qeverisë, për reformat e integrimit, e kështu me radhë. Po të thuash që e ka fajin Panariti pse Edi Rama i ka dhënë bujqësisë 5 herë më pak se në Kosovë dhe 10 herë më pak se në Maqedoni, kjo është një gjë që vetëm ai mund ta marrë përsipër! Edhe Luli mund ta marrë përsipër. Kuptohet, pas atyre që i çon Endri Fuga”.
Gjithsesi ju keni përgjegjësi…
“Përgjegjësi kemi. Gjërat i kemi ngritur. Kemi qenë garantë për stabilitetin dhe funksionimin. Kemi bërë vërejtjet dhe kritikat tona. Kemi dhënë mbështetjen tonë për të gjitha reformat që i kanë shërbyer vendit. Një gjë mund ta themi me siguri të plotë, që ndryshe nga PD-ja, ndryshe nga PS-ja, LSI-ja që nga krijimi i saj ka qenë vetëm faktor stabiliteti, e para. E dyta, ka qenë një parti që gjithmonë ka ndihmuar proceset e integrimit evropian. Kurse PD-ja dhe PS-ja në momente të caktuara, sidomos kur kanë qenë në opozitë, për shkak të agjendave të tyre të ngushta partiake, kanë bllokuar proceset, siç i bllokoi PS-ja në vitin 2008-2009 për marrjen e statusit të vendit kandidat me 3 ligjet e famshme, nëse e mban mend. Ashtu filluan edhe këta pastaj, me reformën në drejtësi, me historitë mbas çadrës, e kështu me radhë”.
Qeverisja dy vjetët e fundit ka mbetur në klasë, thoni ju. Pse? Për mua ka mbetur në klasë në të gjitha vitet…
“Jo. Unë kam këtë vlerësim, se qeveria në dy vjetët e para pati një nisje pozitive, pati qëllime pozitive, pati reforma pozitive, pavarësisht nga ekzagjerimet apo nga ngjyrat apo ekzaltimet e caktuara, por u bënë disa gjëra pozitive dhe kjo nuk ishte rastësi, sepse funksionoi në një mënyrë bashkëpunuese dhe kolegjiale, edhe vetë qeveria, edhe koalicioni, deri në zgjedhjet vendore. Është e njëjta histori si në periudhën 2005-2007, koalicioni PS-LSI. Humbi Nano, mori partinë Rama dhe tha se fajin e kishte Nano se përjashtoi LSI-në dhe ky do të bënte bashkëpunim afatgjatë me LSI-në. Në fakt, bashkëpunim e kishte në vitin 2007 derisa të merrte Bashkinë e Tiranës, siç e mori atëherë kur konkurronte me Olldashin. Pastaj, menjëherë, në vitin 2008 vajti bëri koalicion me Berishën për të zhdukur LSI-në dhe të gjithë partitë e tjera. E njëjta gjë përsëri funksionoi në këtë rast. Ky, dy vjetët e para punoi në mënyrë bashkëpunuese dhe s’kishte si të bënte edhe gabime të mëdha. I qëndroi deri diku edhe marrëveshjes, me qëllim që të merrte të gjitha bashkitë e mëdha, falë koalicionit me LSI-në, siç edhe ndodhi, ndërkohë që dihet se ç’ndodhi në disa bashki ku kandidonte LSI-ja, si në Lezhë, në Pogradec, në Mallakastër e kështu me radhë, ku ata i minuan kandidatët e LSI-së. Pas kësaj, qëllim i tij ishte, pasi mori bashkitë kryesore Tiranën, Durrësin, Elbasanin e të tjera, që nuk i merrte kurrë pa LSI-në, si të godiste LSI-në dhe përpjekja e parë ishte përmes inskenimit të kësaj çështjes gjoja CEZ-DIA, ku përsëri u përdor Lulzim Basha dhe PD-ja për të filluar t’u bëjë jehonë shpifjeve dhe akuzave të sajuara prej tyre dhe më pas kemi të gjithë zhvillimet, të cilat kanë qenë të tensionuara. Në asnjë bashki nuk u respektuan marrëveshjet nga kryetarët e bashkive të PS-së, përveç Tiranës dhe ndoshta ndonjë bashkie tjetër, për të qenë korrektë dhe orientimi ka qenë gjithmonë për të goditur LSI-në sepse ata panë që LSI-ja pati një rritje shumë të madhe, sidomos në qytetet kryesore të Shqipërisë dhe kjo rritje erdhi prej të rinjve dhe të rejave. 95% të punësimeve në administratë i ka bërë Edi Rama, edhe drejtoresha e Departamentit të Administratës Publike është një zonjë që i takon Rilindjes së bashkisë, nuk është se ka ndonjë pavarësi apo të thuash se po bën ndonjë çudi me reformën dhe gjithçka tjetër tani bëhet për të mashtruar socialistët, për t’i kundërvënë ata me LSI-në. Berati është një nga rastet më ekzemplare ku duhet të them se bashkëpunim PS- LSI ka qenë i shkëlqyer në 4 vjet, asnjëherë asnjë problem, pastaj u spostua Fidel Ylli, erdhi ky djali, Blendi Klosi, me një axhendë tensionimi, agravimi, acarimi në kuadër të gjithë kësaj strategjie për të ushtruar presionin e pushtetit më të madh që ka PS-ja, për të bërë trysni mbi LSI-në, por kjo nuk mund të funksionojë me LSI-në se LSI-ja është një parti e cila kur përpiqesh ta trysnosh e pëson dhe e pëson shumë rëndë, në mënyrë të parikuperueshme”.
Z. Meta, duket se dashuria ose afrimi me z. Rama ka mbaruar…
“Nuk është çështje dashurie, por është çështje përgjegjësie dhe përgjegjshmërie… Z. Rama ia dhamë shansin, ia dhamë mundësinë, por degradimi i qeverisjes së tij është i tmerrshëm, sidomos në dy vjetët e fundit. Përpjekjet e tij për të uzurpuar të gjitha pushtetet në vend janë të papranueshme dhe jashtë çdo lloj koncepti demokratik, kështu që kjo është një histori që besoj se do ta marrë përgjigjen shumë qartë më 25 qershor dhe as shefi i ri i OSHEE-së nuk e shpëton dot, pavarësisht nga angazhimi dhe zelli i tij. Ai po e bën mirë detyrën e tij, me thënë të drejtën…”.
Koncesionet e Edi Ramës, a janë shpërdorim?
“Ato janë një tmerr dhe ata janë klientelizmi më i tmerrshëm që ka ndodhur dhe që mund të ndodhë në këtë vend, domethënë t’u japësh burimet natyrore të vendit në mënyrë jo transparente me koncesion njerëzve të panjohur dhe në mënyrë vërtet të papërgjegjshme, do të thotë të japësh peng vendin dhe ekonominë e tij dhe po të bëhet një studim i efektivitetit të koncesioneve të deritanishme është skandaloze. Domethënë shumë prej atyre aktiviteteve, që më parë i kishte vetë shteti, prodhonin shumë më tepër të ardhura dhe përfitim për shtetin sesa tani që i kanë marrë të huajt apo privatët, sepse janë jashtë standardeve, nuk po them të gjitha, por shumica e tyre janë të tilla”.
Ky koncesionimi që ndodh në këtë mënyrë të çrregullt a shkon në kufijtë e veprimtarisë kriminale?
“Është i frikshëm. Unë them se shkon edhe më shumë se kaq, sepse është e qëllimshme dhe një gjë kur bëhet e qëllimshme dhe kur merr përmasa të tilla, kur s’ka asnjë lloj transparence, është një gjë tepër e rëndë”.
Duke e vizatuar Shqipërinë në këtë mënyrë, z. Meta, a ju ka shkuar ndonjëherë në mend gjatë kësaj kohe që mund të largoheshit nga kjo qeveri?
“Ka pasur jo pak raste të tilla, por mendoj që kjo do të kishte qenë gjëja më e lehtë, por nuk është se do të kishte dhënë ndonjë zgjidhje. Ne kemi preferuar të mbajmë qëndrimet tona tepër korrekte. Asnjëherë LSI-ja nuk ka shkelur marrëveshjen me PS-në. Është PS-ja, ose jo PS-ja, por kryetari i saj apo Rilindja në tërësi, e cila e ka shkelur këtë marrëveshje dhe ka shkelur edhe vetë angazhimet dhe premtimet e PS-së në vitin 2013. LSI-ja ka qenë tepër korrekte në gjithçka. Ka marrë përgjegjësitë e saj, ka bërë edhe ndërrime të ministrave dhe në nivele të tjera dhe thjesht, edhe kur ata nuk kanë pasur ndonjë përgjegjësi të madhe, por thjesht që të ndihej ndoshta më mirë z. Rama dhe të krijohej një klimë më bashkëpunuese, por problemi i qeverisë ka qenë drejtimi i qeverisë. Për sa i takon timonit, aty afër ai ka pasur z. Peleshi. Duhet ta dinë të gjithë se tek timoni, te Kryeministria, edhe pse ajo është shtuar 5-6 herë gjatë këtyre katër vjetëve si staf, si ekip, atje nuk ka asnjë nga LSI-ja, dhe ky asnjëherë nuk ka qenë shqetësimi ynë, pra i gjithë timoni atje ka qenë komplet i Rilindjes”.
Ju e takuat z. Sali Berisha menjëherë pas marrëveshjes së z. Rama me z. Basha. Çfarë biseduat, si u takuat dhe pse?
“Ai ka qenë një takim fare i thjeshtë, pa ndonjë domethënie të veçantë, madje për marrëveshjen nuk kemi diskutuar aty. E vërteta është që unë kam pasur komunikim të vazhdueshëm, indirekt me z. Berisha. Kjo gjë më është kërkuar edhe nga partnerët ndërkombëtarë, të cilët vlerësonin që komunikimi im me të mund të kishte një ndikim pozitiv në këtë çështje. Besoj se ky ishte një takim që nuk kishte lidhje me marrëveshjen, por ishte edhe një lloj çlirimi pozitiv pas një tensioni disamujor; m’u duk i qetë dhe kjo është një gjë e mirë”.
Çfarë ju tha për marrëveshjen?
“Ai është një politikan që e kupton. Unë besoj se ai asnjëherë nuk ka qenë dakord me bojkotin e zgjedhjeve, kështu mendoj, sepse ai është një politikan me shumë eksperiencë që nuk ka bojkotuar asnjëherë, pavarësisht se e kanë bojkotuar…”.
Nuk ishte dakord me marrëveshjen?
“Kam përshtypjen. Jo, për marrëveshjen nuk thashë gjë. Mendoj se edhe ai, edhe unë ishim të çliruar që opozita do të hynte zgjedhje, sepse ky ishte elementi kryesor i asaj marrëveshjeje, pastaj qëllimet, interesat, përmbajtja janë një histori tjetër. Nuk kemi diskuar fare për këtë çështje”.
Mund ta kem gabim totalisht edhe unë, por sipas meje kështu duhet të jetë dhe thonë se Berisha e dominon edhe sot PD-në.
“A mund të të them diçka? E di pse merremi ne me Doktorin?”
Sepse s’është Luli?
“Jo, sepse boshllëku që la Doktori nuk mund të zëvendësohet me boshllëkun që solli Luli”.
A do të ishit i gatshëm të bënit koalicion me cilëndo parti vetëm që Edi Rama të mos jetë më Kryeministër i Shqipërisë?
“Unë nuk kam pasur asnjëherë dhe nuk kam një qasje personale në vendimet politike, pavarësisht nga vlerësimet për gjithsecilin. Mendoj që z. Rama si Kryeministër është një kapitull i mbyllur, për arsye se në vend që të reflektonte dhe të përmirësohej në drejtim të qeverisjes, të bëhej më i hapur, më bashkëpunues dhe tolerant, gjithnjë e më shumë ka rritur dozat e arrogancës dhe ka humbur kontrollin ndaj vetes. Mendoj se përfaqëson një rrezik me filozofinë e tij për kapjen e gjitha pushteteve dhe mosmbajtjes së përgjegjësisë për asgjë”.
Pra, ju jeni i bindur që z. Rama nuk do të jetë Kryeministri i Shqipërisë pas datës 25 qershor?
“Unë këtë e shikoj kudo në Shqipëri dhe nuk kam asnjë arsye të mendoj ndryshe. Pra, është historia e timonit, e cila besoj u mbyll, por secili mund të jetë pasagjer në një autobus”.
