INTERVISTA/ Prof. Dr. Sabit Brokaj: “Berisha ia shiti detin grekut, sikurse Zogu i shiti serbëve Shën Naumin”
Shumëkush, duke dëgjuar ministrin e Jashtëm grek, të deklarojë që qeveria shqiptare duhet të zbatojë marrëveshjen detare, mund të pyesë: Si ka mundësi kjo? Grekët nuk dinë gjë për anulimin e saj nga Gjykata Kushtetuese e Shqipërisë? Ish- ministri i Mbrojtjes, Sabit Brokaj, në intervistën për “Telegraf”, shpjegon se qeveritarët tanë dhe Berisha janë pengje politike te grekët. Konsensusi i reformës së kufizimeve të imuniteteve ka ngjallur më shumë pikëpyetje, në drejtim të PS-së, se si është e mundur që PS-ja dorëzohet pa kushte dhe pa kushtet e saj? Zoti Brokaj, si anëtari i Këshillit të të Urtëve pranë Kryetarit Rama, e thotë troç, shkakun. PS-së i mungon guximi politik dhe qëndrueshmëria në principet politike të saj. Zoti Brokaj, duke e njohur nga afër, për shukë kohë Berishën, arsyeton edhe përse Berisha nuk tërhiqet asnjëherë, me këtë opozitë, nga politika e saj, duke e detyruar PS-së që të votojë atë politikë që përcakton si, si më i forti i lojës politike. Dhe, më kryesorja, zoti Brokaj, e pohon haptazi. Edi Rama ka këshilltarë të këqij dhe 4-5 njerëz në kokën e PS-së, punojnë për llogari të Berishës!
– Prof. Brokaj, tashmë që u miratua me konsensus reforma e imuniteteve, duhet të besojmë se politikanët do të luftojnë korrupsionin?
– As që bëhet fjalë. Imuniteti u bë mirë që u hoq, natyrisht, jo plotësisht mirë, pasi ai nuk u hoq me ndryshimet e domosdoshme, të cilat e shëndoshnin këtë reformë. Heqja e imunitetit, me këto struktura të drejtësisë, nuk sjell asnjë dobi, në kuptimin e korrupsionit, lidhur me guximin politik të mendimit opozitar. Kjo periudhë, e veçanërisht koha kur Saliu ka qenë President, ka qenë shumë e egër ndaj mendimit opozitar. Konsideroj, që është një veprim i domosdoshëm që duhej kryhej, por në një terren jo krejtësisht të dobët, i cili ka shumë mundësi që në aspektin pozitiv, të mos e nxjerrë aq në dukje.
– Ndërkombëtarët, kur kanë përcaktuar standardet demokratike që duhen ndërtuar e arrirë, përse nguten që reformat të votohen, e pastaj, të bëjmë riparimet, siç thanë për ndryshimet kushtetuese që propozoi PS-ja?
– Ju më kujtuat një shkrim të Daut Gumenit, në gazetën “Telegraf”, me titull: “100 vjet dështim, me ndihmën e ndërkombëtarëve”. Unë e kuptoj, që pavarësisht synimeve të mira, aq sa kanë qenë, kuptohet, por në periudha e momente jetike për ne, ata kanë qenë realisht të dëmshëm. Janë shumë, por unë do ta filloja kur ndërkombëtarët miratuan njëzëri ndryshimet kushtetuese, në 2008, të cilat, realisht, shkatërronin Kushtetutën në themel, dhe ambasadorët e mëdhenj, që ishin në Tiranë, e mbështetën atëherë atë, që sot e thonë, ishte gabim. Në qoftë se bënte gabim Edi Rama, se aq kulturë politike kishte, apo Sali Berisha me synimin që të arrinte atë që nuk arriti në 1994, ndërkombëtarët nuk duhet ta linin të bënte atë gabim fatal, e cila është edhe shkatërrim i kontributeve të tyre, ato që ishin pozitive deri tani. Dhe në vijim, ata nuk kanë qenë adekuat me realitetin e problemet me ne. Në heqjen e imunitetit, ndërkombëtarët nuk ushtruan presionin e mjaftueshëm për ndryshimet kushtetuese përkatëse. Ata kanë kritikuar Kryetaren e parlamentit tonë, për ndryshimin krejtësisht partiak të saj në parlament dhe e harruan atë kritikë dhe vetë reformën parlamentare. Reformat duhet të kishin filluar me reformën parlamentare, që të harmonizonin reformat e tjera. Pastaj, duhet të vazhdonin me ndryshimet kushtetuese dhe sigurisht elementët ligjorë që përmirësojnë figurat e drejtësisë. Më falni, po ata (ndërkombëtarët) i kanë bërë punët te ne, si i lëshon bajgat, lopa.
– Mos vallë BE kërkon të tjera standarde europiane të ndërtohen në Shqipëri dhe me të tjera standarde mjaftohen e kënaqen emisarët e saj që ka dërguar te ne?
– Po, ky është konstatim real, i saktë, që është pranuar. Ata te ne bëjnë kompromisin e këtejshëm. Emisarët e faktorit ndërkombëtar te ne, pranojnë në Shqipëri ato standarde që në vendet e tyre kanë 50 vjet që janë të papranueshme. Koncepti i tyre për demokracinë në Shqipëri, është jashtëzakonisht i prapambetur. Jo pozitiv, e para mbi realitetin shqiptar. Në përputhje me këtë, ata e kanë humbur mundësinë për të qenë të dobishëm. Veç kësaj, edhe nga ata, e gjykoj, gjynah mos qoftë, por pathologjia e shoqërisë sonë, kompromisi e të tjera, unë besoj që luajnë rolin e tyre në aspektin negativ të ndikimit të tyre.
– Mos aludoni që edhe emisarët e faktorit ndërkombëtar në Shqipëri janë infektuar me virusin tonë të korrupsionit?
– Unë nuk mendoj ndryshe, sesi është e mundur që ata që vijnë me një mision për të konsoliduar demokracinë në Shqipëri, kanë një edukatë të formimit demokratik në vendin e tyre, dalin krejtësisht jashtë funksionit. Pra, kanë një detyrim tjetër të madh dhe natyrisht është ajo që ndoshta u mungon atyre. Mbushja e xhepave.
– Si ka mundësi që këta emisarë të faktorit ndërkombëtar, ndërsa bëhen merak për të plotësuar sasinë e reformave të prioriteteve, nuk shqetësohen për mosarritjen e standardeve demokratike në realitetin shqiptar?
– Kriteret e kërkesat që vendosin europianët kanë karakter formal. Këtu dhe këta nuk kërkojnë me themel një Shqipëri demokratike. Nuk flas për ato kritere që na kanë vënë. Flas për një kriter, që Shqipërinë e bën mesjetë. Gjakmarrja. Si është e mundur që këta europianë, eliminimin e gjakmarrjes nuk e vënë kriter? A jemi vend europian ne, me gjakmarrjen? Është si pranimi në NATO. Ushtria jonë është si ushtria në kohën e Zogut, me fuqinë mbrojtëse, e megjithëkëtë, ne jemi në NATO.
– Duke marrë shkak nga votimi i reformës së imuniteteve nga PS-ja pa kushte dhe pa kushtet e saj, konsensusi i saj në këto reforma formale, a është konstruktiv?
– Ajo që më nervozon te PS-ja, që pasi i parashtron kushtet dhe kryesisht kanë qenë principiale, ajo tërhiqet dhe përherë del loja antidemokratike e Berishës. Realiteti jodemokratik i Shqipërisë ka përgjegjësinë edhe të opozitës. Nuk është hera e parë që PS-ja tërhiqet nga kushtet e saj dhe, sa herë komunikoj me ata, u them: ” Mbahuni në këmbë, bëhuni njëherë, xhanëm, në kushtet që vini”. Mirëpo, me sa duket, jo aq se e gjykojnë që qëndrimi paraprak i tyre nuk ka qenë i matur, por është fakti që ndoshta nuk janë shumë solidë në organizimin e produktin politik të tyre. Tërheqjet gjatë 8 vjetëve, në problemet më të mëdha, që kanë shtruar ata me të drejtë, e kanë bërë opozitën jo efikativ. Dhe nga ana tjetër, i kanë dhënë Berishës, që të realizojë çdo veprim e qëllim të tij jo demokratik për Shqipërinë.
– Një pyetje interesante, do të ishte: Përse Berisha nuk tërhiqet asnjëherë nga qëndrimet e tij dhe shohim vetëm PS-së, që bën mbrapa nga politika e saj, pavarësisht se këtë tërheqje mbrapa e justifikon, për hir të…konsensusit?
– Berisha e di dhe e njeh mirë PS-në nga brenda. Gjithmonë në kokën e PS-së punojnë 4-5 njerëz për llogari të Berishës. Ndaj, ai bën kështu, sepse e di, që PS-ja nuk do të mbahet. Sikur PS-ja të ngulte këmbë te fjala e saj e thënë dhe të mos tërhiqej, ju do ta shikonit se sa i dobët bëhet Berisha, nga frika. Unë e njoh mirë, këtë që ju them.
– Mos vallë ju bëni fjalë për mungese të guximin politik të PS-së, që të thotë: ” Më intereson më shumë standardi demokratik i realitetit të shqiptarëve, sesa konsensusi formal i një reforme formale?
– Në qoftë se opozita nuk qëndron me guxim në kërkesat për të ndërtuar demokracinë, por luhatet, diku nga presioni i Berishës, diku nga presioni i ndërkombëtarëve. Kjo tregon që PS-ja në konceptin e saj demokratik është jo solide. Kur nuk plotësohen standardet demokratike, duhet të shqetësohemi më shumë, nëse janë mirë Arvizu e Sequi? PS-ja ka patur dobësi në qëndresë të principeve të saj themelore.
– Ditët e fundit ish-Presidenti Topi bëri fjalë për sëmundje pathologjike të Kryeministrit. A ka vërtetësi dhe, sipas jush, përse tani kjo akuzë?
– Pse shpërtheu Bamiri? Në një kuptim, ka një justifikim. Si President, nuk mund të fliste me këtë gjuhë. Natyrisht, që është vonë, për ato që thuhen tani. Duhet të ishin mbajtur qëndrime më parë, po në kuadrin e rolit të Presidentit. Bamiri di shumë, edhe pa u bërë President. Bamiri di shumë edhe për monopolet që janë krijuar, edhe për ato që ai i quan vrasjet mafioze apo politike. I thotë tani, sepse së pari është akumulimi. Në politikën shqiptare, fatkeqësisht, secili mban fillimisht, në thesin e vet gjërat, që do t’i shpërthejë në një kohë tjetër. Berisha, në vetë lojën që bën me kundërshtarët, e shpon vetë thesin, e del këllira. Nuk mund të them sa të vërteta janë ato që thotë Bamiri, në kuptimin konkretë, por në tërësi, them që janë të vërteta. Në fund të fundit, Shqipëria është me atë qeskën e qelbit, dhe se i del qelbi, mirë bëhet.
– Sa të besueshëm te qytetarët janë këta politikanë, kur shpërthejnë vetëm pasi dikushi i prek te dhimbja e tyre, ndërsa në raste të tjera, heshtin edhe pse i dinë gjërat?
– Kjo është sëmundja e politikanëve shqiptarë. Në thelb, nuk është i politikës, por është karakterial. Ne i mbajmë pisllëqet dhe i nxjerrim kur ngacmohemi. Politika kështu bëhet në shërbim të individit dhe jo në shërbim të shoqërisë.
– Në këtë konflikt kaq të ashpër politik Berisha-Topi-Spahiu, mos vallë është loja e Berishës, që të faktorizojë AK-në dhe FRD-në, në marrjen e votave që ai nuk i merr dot, por nuk do që gjithsesi t’i marrë edhe PS-ja?
– Mund të arsyetohet edhe kështu. Në vetvete kjo do të përbënte një fenomen negativ, në kuptimin që Berisha përdor lojtarë për të konsoliduar vetveten. Te ne cilido politikan që shan shumë Berishën, ka dyshime. Ka ndodhë kjo me Nanon, me Metën. Tani ku kemi mbërritur, i vetmi veprim pozitiv është që të ikë Berisha. Sido që të jetë, unë krijimin e këtyre dy forcave, e konsideroj pozitiv. Sepse dualiteti PD-PS deri tani nuk ka dhënë pozitiven. Dhe në situatën që jemi, duhen edhe forca të reja, që të dalim. Për mua problemi më i madh është ndërgjegjja kombëtare jo plotësisht e pjekur shqiptare. Ajo që quhet patriotizmi, me kuptimin më pozitiv. Dalja me një platformë të tillë, të patriotizmit kombëtar, pavarësisht se kush e ngre, për Kreshnik Spahiun unë kam shumë rezerva, por kauza që ai ngre, është shumë pozitive.
– Iniciativën e AK-së, që përgatit dosje penale për qeveritarë të korruptuar, ju si e vlerësoni dhe përse opozita nuk e ka ndërmarrë deri tani?
– Po u fut politikani në korrupsion, mos prit që vendi të ketë prokopi. Politika e korruptuar sjell drejtësi të korruptuar. Edhe pse akuzat e opozitës kanë qenë në majën e Everestit për korrupsion, në prokurori nuk ka asnjë, sepse ato janë akuza politike. E kush ka frikë nga akuzat politike sot? Këtu është çnderuar politika, principet, çdo gjë. Shyqyr që të bëhen dosjet, një herë, pavarësisht që i bën forca më e re politike. Në qoftë se i bën Spahiu këto që thotë, hallall e pastë. Unë nuk e besoj se Myslim Pashaj është i pandershëm, apo Lisen Bashkurti është nga njerëzit më të ditur te ne.
– Edi Rama ka filluar fushatën elektorale dhe ajo që të bën përshtypje është se e ka filluar i vetëm, pa aleatët e vet, nga ana tjetër bën çmos që të parë LSI-në, nga ankthi se pa LSI-në, nuk fiton dot. Cili është gjykimi juaj për raportet PS-Aleatë?
– Ç’është e vërteta, lidhur me aleatët PS-ja ka patur përherë probleme. Së pari, ajo vetë nuk ka ditur të punojë me aleatët. Nga ana tjetër, aleatët, duke parë që PS-ja u ka nevojën atyre, i kanë bërë kërkesat çik si havada. Dhe kjo ka sjellë mospërputhje midis tyre në momente deçizive. Dihet që zgjedhjet nga PS-ja janë humbur thjesht nga mosfunksionimi i kësaj politike të aleancave. Deri tani, nuk më duket të ketë ndryshuar ndonjë gjë, pozitivisht. Nuk ka alternativë tjetër, veç asaj që raportet e deritanishëm duhen ndryshuar urgjentisht. Derisa Topi, deri tani thotë të shembim Salinë, PS-ja duhet të vrasë mendjen, të mbledhin veten dhe të ndërtojnë politikat me aleatët që kanë qëllim të rrëzojnë Berishën.
– Gjuhën tepër të ashpër të Ramës, drejtuar Topit, ” të dalë nga qypi”, mënyra për ta afruar, ju e gjykoni të përshtatshme?
– Edi, dikur ka thënë: “Unë nuk jam politikan”. Unë, pas kaq vitesh nuk e kam të drejtën të them që është politikan, por natyrisht, Edi bën gabime politike. Kjo nuk është një gjuhë politike. Shpërthimi i Topit është shumëfishi i shpërthimeve të Edit dhe ma merr mendja që ka efekte më të mëdha nga shpërthimet e Edit. Përse nuk duhej pritur momenti, që të gjenden gjuhët e afrimit.
– Pavarësisht se pranë Kryetarit të PS-së funksionon Këshilli i të Urtëve, mos vallë Edi Rama ka këshilltarë të këqij, në rrethin e tij të ngushtë?
– Po risjell vetëm një veprim. Dëgjova që kur Edi vajti në Gjirin e Lalzit, vajti me dikë, për dikë, ku bëri për mua një gjest politik të gabuar. Jo se takoi Metën. Meta duhej takuar me domosdo, por jo në Gjirin e Lazit. Absolutisht, jo. Ne nuk dinim gjë, por absolutisht, nuk do ta këshillonim kurrë të shkonte atje. Dikush e këshilloi Edin. Dikush, edhe e çoi. Një këshilltar që e çon Kryetarin e partisë të bëjë një veprim thellësisht principialisht të gabuar, ai nuk është këshilltar i mirë, por fajin nuk e ka këshilltari. Fajin e ka ai që e dëgjon dhe e merr me vete këshilltarin.
– Profesor, dëgjuam edhe pardje ministrin e jashtëm grek të thoshte që qeveria shqiptare të zbatojë marrëveshjen e nënshkruar. Ju besoni se luhen akoma negociata të fshehta, apo mos vallë nuk është zbardhur e tëra marrëveshja Shqipëri-Greqi për kufijtë detarë?
– Së pari, marrëveshja ka qenë e fshehtë, në kuptimin e plotë. Ajo marrëveshje nuk u drejtua nga Presidenti, ai u la mënjanë. U bënë bisedime, ku ish ish-komandanti i Flotës Kristaq Gerveni, dihet cili ekip ishte, ata që ndërtuan projektin dhe çfarë ndodhi me ata? Gerveni që duhej të ishte në burg, ka vajtur në NATO. Atë e gradoi admiral, Berisha. Këtu nuk ka asgjë të rastit, që të thuash ishte gabim personal i një personi. Ky veprim drejtohej direkt nga Berisha, ku lojtari kryesor ka qenë ish-ministri i Jashtëm, Lulzim Basha. Duke qenë që kjo lojë është bërë fshehtë dhe kjo ka qenë fshehtë në pengjet midis tyre. Dhe Avramopullos e ka kurajon, që të thotë ato që neve na janë të hidhura, se e ka mbërthyer Berishën në vendin e lig. Se, ndryshe, ai nuk do të kishte kurajon. Derisa e ka rrëzuar Gjykata Kushtetuese, ajo marrëveshje nuk është më në fuqi. Pse flet Avramopullos ashtu? Është kryetari i Shqipërisë? Politikat e kanë bërë lojën e fshehtë dhe mendon që politikanët shqiptarë që kanë bërë lojën e tij janë pengjet e tyre. Prandaj Avramopullos thotë ato që thotë. Ajo marrëveshje s’është në fuqi. Avramopullos flet me atë gjuhë sepse prestigji, inkriminimi i politikanëve tanë pushtetarë, është në fund të këmbëve. Se po të jetë ndonjë politikan burrë në Shqipëri, jo t’i hapë luftë Greqisë. Dihet se greku nuk kalon dot në gjirin e Karaburunit me hartën që ka bërë.
– Ju faleminderit!
