Prof.as.dr. Agim Kocillari
Në një kohë kur problemet shqiptaro – greke duket se po fillojnë të marrin rrugën e zgjidhjes, pa pritur nga udhëheqsit e lartë të Athinës dalin anatema kërcënimi. Popujt tanë, nën sundimin osman, deri para revolucionit te tyre, ishim pak a shumë të barabartë. Shqiptarët të privilegjuar në pushtet e pasuri dhe grekët të privilegjuar si etni me gjuhë e shkollë të lejuar nga pushtuesit osamnë. Dhe që të dy të pakënaqur dhe në luftë të pandërprerë me këtë pushtim. Kjo pakënaqësi i kishte bërë të thurnin ëndrra dhe bashkoheshin. Por, fillimi i shekullit të 19-të, shqiptarët i gjeti në disavantazh gjeopolitik. Ne, pa një fe të vetme, me prirje ateiste, me një karakter rebel, fisnik dhe krenar, u gjendëm midis tre zjarresh: osmanëve, sundimin e të cilëve s’e pranuam asnjëherë; Evropës qe në shek e 15-të e kishim shpëtuar nga invazioni osman, por mosmirënjohëse; dhe sikur mos mjaftonin këto, doli dhe një i tretë, boshtit orthodoks. (Ky bosht, filloi të marrë formë me lindjen e kapitalizmit. Rusia, me qëllim ekspansioni, hapi serinë e luftërave me popujt myslimanë ne jug të saj. E para ishte me Turqinë për të marrë Krimenë në vitin 1810. Këto luftëra kërkonin një aleancë . Kë shtu u krijua aleanca sllavo – greke (boshti orthodoks Moskë-Beogra-Athinë). Veprimtaria e vendeve të kë tij boshti, të ndihmuara nga fuqitë e mëdha të Evropës, në funksion të interesave të tyre, ishin vendimtare për atë që ndodhi më vonë me kombin Shqiptar dhe konfigurimin gradual të shtetit të tij të cunguar. Dhe në vitet që pasuan u shoqëruan me shpopullime masive të trojeve shqiptare të mbetura jashtë këtij shteti të sakatosur. Në këtë veprimtari, fqinjët tanë, grekë e serbë kanë lozur rol të veçantë. (J.McCartthy. “Vdekje dhe Dëbim”. T. 1917). Të frymëzuar nga idetë e revolucionit Francez….
Për më shumë lexoni nesër në gazetën ” Telegraf”
