Frank Shkreli*
“Pushteti absolut, korrupton absolutisht”, është një citim që i atribuohet politikanit britanik të shekullit të 19-të, Lordit Akton, megjithëse – në forma të tjera me të njëjtin kuptim – është përdorur edhe nga shkrimtarë dhe opinionistë të tjerë, shumë kohë para tij. Por, që në thelb do të thotë se sa më shumë që të rritet pushteti i një personi, aq më shumë zhduket edhe ndërgjegjja dhe përgjegjësia morale tij ndaj të tjerëve. Ndërsa në shekullin e kaluar, ish-Senatori amerikan, demokrati William Fulbright ka shkruar gjerësisht mbi ushtrimin e pushtetit absolut politik të një individi, por edhe të Lordit Akton një shteti.
Ai citohet të ketë thënë se “Pushtetari e konfuzion ose e ngatërron veten me virtytet e larta morale, duke e konsideruar veten si të gjithëfuqishëm ose të gjithëpushtetshëm.” Shembuj të ushtrimit të pushtetit absolut ka shumë gjatë gjithë historisë, duke filluar nga ditët e sotme, historia e regjimeve komuniste të shekullit të kaluar e deri thellë në histori duke filluar me shembuj si perandori Napolon Bonaparti e deri në kohën kur perandorët romakët e konsideronin veten si zotër të universit të tyre. Për pushtetarët të cilët mund të mendojnë se janë të gjithëpushtetshëm, ish-Senatori Fulbright këshillon se, “Në rrugën e gjatë të historisë, është një siguri më e mirë dhe më e madhe të kesh njerëz që kuptojnë mendimet dhe qëndrimet tua (me fjalë tjera t’i bindësh ata), se sa të kesh edhe një nëndetëse tjetër”, duke shtuar se, madje edhe ,“Në emër të objektivave fisnike, njerëzit kanë kryer dhe kryejnë aktet më mizore kundër njëri tjetrit.” Ndonëse kjo frazë është përdorur fillimisht në shekullin e 18-të, ç’do të thotë dhe çfarë kuptimi ka për aktualitetin politik dhe shoqëror në botën e sotme, pa marrë parasysh se për cilin vend ose për cilën shoqëri, ose për të cilët pushtetarë të korruptuar flasim. Të gjithë e dimë se edhe sot kemi mjaft shembuj, ku kjo frazë u përshtatet shumë pushtetarëve aktualë kudo – pa i përmendur me emër sepse janë shumë të tillë – megjithëse ata mund ta konsiderojnë veten të zgjedhur nga shumica, e të cilët pretendojnë, se si të tillë, nuk kanë krahasim me perandorët e dikurshëm ose me “perandorët e kuq” të shekullit të kaluar. Shumë akademikë dhe opinionistë kanë folur dhe flasin për të ashtuquajturën “diktaturë e shumicës”, sidomos kur nuk ekziston dialogu midis shumicës dhe pakicës politike në një vend, por le ti kthehemi subjektit për të cilin po flasim, se cili është pra kuptimi i frazës, “Pushteti Absolut Korrupton Absolutisht”, për aktualitetin e sotëm politik. Sipas përcaktimit të definicionit të frazës, do të thotë se pushteti e korrupton njeriun, pakëson vlerat morale të një pushtetari dhe sa më shumë pushtet të ketë një individ, aq më i korruptuar do të bëhet ai në ushtrimin e pushtetit të tij. Ashtu si edhe në shekullin e 18-të, kjo frazë do të thotë gjithashtu se ata që mbajnë pushtetin, shpeshherë nuk kanë parasysh interesat e popullit dhe janë të përqendruar, kryesisht, në përfitimet sa më të mëdha për veten e tyre dhe si rrjedhim abuzojnë me pushtetin në mbështetje të interesave të tyre personale ose partiako-politike ose rrethit të tyre të ngushtë. Prandaj në qoftë se ndiqet kjo logjikë, sipas disa ekspertëve, arrijmë në përfundimin se individët që ushtrojnë pushtetin më të lartë në shtet dhe në qeveri — natyrisht me ndonjë përjashtim aty këtu — kanë një mungesë të madhe të vlerave morale, kombëtare dhe shpirtërore. Nuk janë pra krijues të vlerave të mëdha si pushtetarë që duhet të jenë shembull për shoqërinë mbi të cilën ushtrojnë pushtetin e tyre.
Përfundimi pra është se sa më shumë të rritet pushteti i një individi, aq më shumë zhduken vlerat e tija morale, si njeri dhe si pushtetar. Kulti i personit, quhej në regjimet komuniste! Keqpërdorimi ose abuzimi me pushtetin buron, mbi të gjitha, nga dëshira e një pushtetari për të imponuar vullnetin e vet mbi të tjerët, në vend që me durim të bashkëpunojë me ta, përfshirë pakicën politike, për të arritur objektivat madhore në interes të vendit dhe të kombit, nëpërmjet proceseve ligjore, politike dhe përfaqësuese të një vendi. Por fatkeqësisht, dëshira për përfitime personale dhe partiake si dhe keqdashja ose vullneti i keq i një pushtetari ndaj atyre që ai mund t’i konsiderojë si kundërshtarë të pushtetit të tij, qoftë për arsye politike ose të tjera dallime shoqërore, fetare ose krahinore, duke mos përjashtuar edhe mos aftësinë ose mungesën e kompetencave të nevojshme të një pushtetari të ndershëm për të udhëhequr me moral dhe me drejtësi – janë sipas ekspertëve – arsyet kryesore se pse, në të gjitha kohërat, përfshirë edhe sot — pushtetarët absolutë, pothuaj pa përjashtim, janë absolutisht të korruptuar! Pothuaj çdo ditë në medien shqiptare nuk mungojnë kryeartikujt në lidhje me mungesën e dialogut politik dhe për arrogancën e shumicës. Të korruptuar ose jo, kur është fjala për pushtetarët e sotëm shqiptarë, qoftë në Shqipëri qoftë në Republikën e Kosovës, qoftë kudo në trojet shqiptare, një gjë është e sigurt, se mungesa e dialogut dhe arroganca e pushtetarëve në marrëdhëniet me njëri tjetrin dhe me kundërshtarët e tyre politikë dhe mos ndëshkimi i të korruptuarve po e zhdukin njëherë e përgjithmonë ëndrrën dhe shpresën që shqiptarët kishin në mbarim të shekullit të kaluar, se shekulli 21 do të ishte, më në fund, “shekulli i shqiptarëve”. Cilat do qofshin arsyet, pushtetarët e korruptuar, mungesa e dialogut ose përçarjet politike – një gjë është e qartë, fatkeqësisht, se nga dita në ditë vihet në pikëpyetje të madhe gatishmëria dhe vullneti i klasës politike shqiptare të këtyre pothuaj 30-vjet post-komunizëm për të jetuar në harmoni dhe në vëllazërim kombëtar, në dialog dhe mirëkuptim e respekt me njëri tjetrin dhe si rrjedhim me të tjerët përtej kufijve, në kuadër të integrimeve euro-atlantike. Historikisht, armiqtë e shqiptarëve i kanë dashur ata të ndarë e të përçarë, politikisht dhe gjeografikisht, në trojet e veta dhe larg botës. Sot shqiptarët po e bëjnë këtë vet, pa ndihmën e të huajve. Si kurrë më parë, fati i shqiptarëve është sot në dorë të vet shqiptarëve.
Sidomos në këtë vit të shpallur si Viti i Gjergj Kastriotit-Skënderbe, nëpërmjet dialogut kombëtar, të gjithë shqiptarët, siç është shprehur dikur edhe At Anton Harapi, t’u tregojnë, “Miqve dhe armiqve anembanë botës se shqiptarët janë të zotët ta bëjnë dhe ta mbajnë Shqipërinë të bashkuar, të fortë, madhështore dhe të denjë për Kastriotin, për stërgjyshërit tanë, për burrërinë dhe fisnikërinë shqiptare…Të punojnë sa të jetë e mundur më tepër për të futur dashurinë midis vëllezërve që jetojnë në një vend me ne, kanë të njëjtin emër shqiptar, ndjekin të njëjtin fat dhe të njëjtin ideal: Fatin e Shqipërisë, idealin shqiptar… Paçim të vërtetën udhëheqëse, dashuria të na mbajë ngaherë”, ka shkruar ai. Kjo është mënyra më e mirë që të minimizohen dëmet që vijnë, për mbarë shoqërinë, nga pushtetarët absolutë, të korruptuar dhe të pandëshkuar, tani ose në të kaluarën – të gjithë duhet të gjykohen bazuar në disa standarde morale themelore universale për hir të së vërtetës, të drejtës dhe të integritetit kombëtar dhe të historisë së shqiptarëve. Ushtrimi i pushtetit absolut pra, jo vetëm që korrupton absolutisht, por është edhe armiku më i madh i harmonisë dhe vëllazërimit kombëtar, dialogut dhe i mirëkuptimit dhe respektit me njëri tjetrin dhe me shoqërinë në përgjithësi.
*Ish Drejtori i VOA-s për EuroAzinë
