Martin Henze
Ish-këshilltarit ekonomik I Kancelares Merkel
Shqipëria është në humnerë, ndaj asnjë objektiv nuk është arritur: përkundrazi vendi po vdes nga uria, njerëzit po ikin apo vdesin në komisariate, ka pastrim parash, trafik droge dhe shumë gra abuzohen vetëm që të gjejnë punë.
Intervistoi: Erjon Dervishi
Zoti Henze, është një nga ekspertët e paktë të specializuar për Evropën Lindore dhe Ballkanin Perëndimor në Perëndim. Në këtë fillim të vitit 2023 ai ka folur për të ardhmen e Ballkanit edhe pse pak vite më parë, do të ishte e vështirë që dikush donte ta dëgjonte atë dhe kolegët e tij konservatorë kur flitej për rëndësinë e forcës ushtarake për ruajtjen e paqes. Sipas ish-këshilltarit ekonomik të kancelares Merkel, Shqipëria është e pushtuar nga një grup i vogël, i korruptuar dhe shtyp popullsinë. Pas 11 vitesh aksionizëm të Ramës, Ballës, Veliajt dhe luftëtarëve Alibeaj, Basha dhe Tabaku, Shqipëria është në humnerë, ndaj asnjë objektiv nuk është arritur, përkundrazi, vendi po vdes nga uria, njerëzit po ikin apo vdesin, shumë gra abuzohen vetëm që të gjejnë punë. Telegraf po boton një pjesë nga intervista e tij.
“De fakto, Shqipëria është e pushtuar nga një grup i vogël, i korruptuar dhe shtyp popullsinë. Pas 11 vitesh aksionizëm të Ramës, Ballës, Veliajt dhe luftëtarëve Alibeaj, Basha dhe Tabaku, Shqipëria është në humnerë, ndaj asnjë objektiv nuk është arritur, përkundrazi, vendi po vdes nga uria, njerëzit po ikin apo vdesin, shumë gra abuzohen vetëm që të gjejnë punë.”
Të gjithë flisnin për paqen pa ushtri dhe për të ardhmen në Evropën paqësore, gjë që vlen edhe për Ballkanin.
Po, fatkeqesisht. Motoja romake që vlen qyshkur “Se vis pacem para bellum” nëse do paqe, përgatitu për luftë. Kjo më kujtonte gjithmonë konferencat naive të çarmatimit në fillim të viteve 1930. Rezultati ishte përfundimisht Lufta e Dytë Botërore. Churchill, të cilin unë e admiroj shumë, e përshkruan këtë shumë mirë në ditarët e tij. Tani, për fat të keq, është e dukshme për të gjithë botën, Ukraina dhe Siria janë në gërmadha dhe tani fillojnë lojërat në Ballkan, gjë që ishte e parashikueshme tashmë më 24 shkurt 2022. Dhe BE-ja dhe SHBA –ja po bëjnë sërish të njëjtat gabime. E kam fjalën për autokratë të tipit Putin, këtu për personin e Vuçiçit mund të negociohet. Fatkeqësisht, ata nuk i dëgjojnë këta njerëz, kështu që nuk e kuptojnë se çfarë duan në të vërtetë. Vuçiç, i inkurajuar nga Putini nuk do të pranojë një marrëveshje për njohjen e shtetit të Kosovës. Megjithatë, nëse Putini do të bjerë, do të bjerë edhe Vuçiç dhe rastësisht, do të bjerë edhe Rama. Por nuk ka vetëm rrënoja, por rrezikon të thyhet e drejta ndërkombëtare, arritje kulturore e shekujve 19 dhe 20. Një anëtar i përhershëm i Këshillit të Sigurimit të OKB-së filloi një luftë agresioni më 24 shkurt 2022, së bashku me deklaratat se ata synonin një gjenocid në kulturën ukrainase. Në këtë drejtim, rendi ndërkombëtar i paqes duhet të reformohet. Këshilli i Sigurimit i OKB-së është vjetëruar në strukturën e tij aktuale. Shtetet që duan të të vrasin, me to nuk duhet të negociojmë, -tha kryeministrja e madhe izraelite Golda Meir, të cilën e admirova shumë.
Po Ballkani?
Unë jam shpesh në Ballkan. Unë jam shumë i mërzitur që vendet perëndimore dhe lindore, si shumë OJQ, i trajtojnë vendet e Ballkanit dhe popullsinë e tyre nga lart: në thelb ato trajtohen si fëmijë, një ritraumatizim, përmes modeleve të ngjashme që njerëzit duhej të përjetonin në kohët komuniste dhe tani duan t’u japin këtyre njerëzve të drejtë e leksione për demokraci dhe antikorrupsion! Qesharake. Disa po sillen si guvernatorë, si ambasadorja e SHBA-s Kim në Tiranë. Ata që mbrojnë edhe autokratët e korruptuar në të njëjtën kohë krijojnë distancë shtesë, sjellje destruktive, që dëmton Perëndimin dhe paqen në Evropë. Gjithashtu nuk mund të përjashtohet që shumë përfaqësues dhe ambasadorë të OJQ-ve perëndimore të sponsorizohen nga autokratë vendas. Përkundrazi, unë besoj se populli i Ballkanit dhe në veçanti kombi shqiptar, i cili është një nga kombet kulturore më të vjetra në botë, po i jep botës perëndimore një mësim të rëndësishëm. Tashmë me revolucionin e vitit 1992 dhe më pas me luftërat ballkanike, të cilat filluan nga agresorët serbo-rusë në Beograd për gati 10 vjet dhe me fushatat dezinformuese kundër shqiptarëve të udhëhequra nga serbët më pas, tregon se sa elastik dhe sa entuziastë janë shqiptarët për sistemin perëndimor. Demokracitë në Evropë dhe SHBA kanë dekada që kanë të bëjnë me diktatorë dhe autokratë, përfshirë Ramën dhe Vuçiçin në Ballkan. Kjo krijon një hendek të madh në perceptim midis kombeve në Ballkan. Opozita properëndimore në Shqipëri, për shembull dëshmon në të kundërt se duhen mbrojtur sinqerisht vlerat demokratike, parimet e qytetërimit si të drejtat e njeriut dhe shteti i së drejtës, qoftë edhe me një kosto të madhe. Kështu, pjesërisht, këta patriotë të shquar të demokracisë dhe qytetërimit perëndimor margjinalizohen nga mbështetësit perëndimorë të autokratëve, duke kulmuar në vitin 2021 me sulmet ndaj presidentit demokrat Meta dhe mohimin e vizës private të hyrjes së Sali Berishës, babait të integrimit perëndimor të Ballkanit nëpërmjet SHBA-së bazuar në dokumente të falsifikuara të autokracisë.
“Në fund, ajo që mbetet në Shqipëri janë kriminelët dhe të moshuarit, që nuk duan të largohen më nga shtëpitë e tyre nëse nuk ndryshon diçka thelbësore në Shqipëri. Në fakt, Shqipëria është një qeveri narko, pra një kleptokraci, siç e njohim mjaft mirë nga Afrika dhe Amerika Latine. Shqipërisë i duhet fillimisht një qeveri e re.”
Nga se varet kjo?
Disa liderë politikë në BE dhe SHBA, por edhe një pjesë e popullatës perëndimore kanë trashëguar demokracinë dhe pasurinë. Këta nuk janë më luftëtarë apo patriotë. Ata shijojnë pushimet dhe apartamentin e ngrohtë. Ata janë vetëm konsumatorë të kësaj pasurie, janë jashtëzakonisht të ngopur. Ata janë të shpejtë për të shkëmbyer vlerat me iluzionin e sigurisë ose prosperitetit, duke besuar se pavarësisht nëse është Ballkani apo vende të tjera, është e rëndësishme që të ketë mjaftueshëm stabilitet për të ruajtur atë pasuri me këdo. Një gabim esencial në politikën e jashtme perëndimore, që ka çuar në shkatërrimin e Sirisë dhe tani Ukrainës. Do të ishte e rëndësishme të mësonim nga këto gabime tani. Duhet mësuar se kur një autokraci është përhapur në një vend si në Serbi apo në Shqipëri, populli ka të drejtë ta luftojë këtë autokraci. De fakto, Shqipëria është e pushtuar nga një grup i vogël, i korruptuar dhe shtyp popullsinë. Një pjesë e madhe po ikën, një pjesë është oportuniste dhe një pjesë e madhe po lufton. Detyra e Perëndimit është të mbështesë shumicën, që lufton kundër autokracisë, që do të thotë gjithashtu gjuhë shumë e qartë dhe përjashtim i autokratëve. Është e papranueshme që BE-ja të përqafojË miqësisht Presidentin e Komisionit, përfaqësuesin e pushtetit ekzekutiv më të korruptuar në Evropë dhe për rrjedhojë edhe përgjegjësin. Çfarë imazhesh janë këto? Çfarë efektesh kanë në ndërgjegjen e kombeve në Ballkan?
A ishte sundimi i mëparshëm 11-vjeçar i qeverisë socialiste të Ramës, me ndërhyrjet masive në aktivitetin ekonomik, një shije paraprake e krizës aktuale dhe krizave të mëvonshme?
Unë jam i bindur për këtë. Por le ta sqarojmë së pari një gjë. Qeveria e Ramës nuk ka asnjë lidhje me socializmin apo socialdemokracinë. Gazeta më e madhe e Evropës e ka thënë me pak fjalë, është një qeveri MAFIA. Ndaj socialistët në veçanti kanë një tendencë drejt strukturave korruptive, si mund ta shohim sërish me skandalin e korrupsionit në Bruksel.
“Veprimtaria qeveritare e Ramës karakterizohet nga një rritje eksponenciale e korrupsionit në ekzekutivin e tij, pastrim parash, trafik droge, varfërim i pjesëve të mëdha të shoqërisë, shumica e shqiptarëve kanë nevojë për disa vende pune, familjet po copëtohen, vendi po preket gjithnjë e më shumë”
Doni të shpjegoni se partia në pushtet e Ramës që e përshkruan veten si parti socialiste, nuk është e vërtetë?
Jo. Partia qeverisëse Rama e ka përfshirë fjalën socializëm në statutet e saj partiake, por siç thonë në Gjermani dhe Shqipëri: “Dokumenti është i durueshëm”. Qëllimi i socialdemokracisë është një shoqëri solidare dhe pluraliste në të cilën të gjithë gëzojnë të njëjtat mundësi dhe të njëjtin nivel lirie dhe mirëqenieje politike. Pra, nuk bëhet fjalë për marrjen e një pozicioni të kundërt me kapitalizmin, por për të drejta të barabarta, emancipim dhe prosperitet për të gjitha pjesët e shoqërisë. Pas 11 vitesh aksionizëm të Ramës, Ballës, Veliajt dhe luftëtarëve Alibeaj, Basha dhe Tabaku, Shqipëria është në humnerë, ndaj asnjë objektiv nuk është arritur, përkundrazi, vendi po vdes nga uria, njerëzit po ikin apo vdesin, shumë gra abuzohen vetëm që të gjejnë punë.
Veprimtaria qeveritare e Ramës karakterizohet nga një rritje eksponenciale e korrupsionit në ekzekutivin e tij, pastrim parash, trafik droge, varfërim i pjesëve të mëdha të shoqërisë, shumica e shqiptarëve kanë nevojë për disa vende pune, familjet po copëtohen, vendi po preket gjithnjë e më shumë. Vendi mund ta mbajë veten vetëm me ndihmën nga jashtë dhe kreditë nga tregu ndërkombëtar i kapitalit. Megjithatë, kjo nuk është një situatë e qëndrueshme dhe nuk krijon asnjë perspektivë për familjet dhe të rinjtë shqiptarë. Emigrimi masiv i punëtorëve të kualifikuar shqiptarë po çon gjithnjë e më shumë në një impuls të ekonomisë reale dhe të gjithë sistemit social dhe shëndetësor. Në fund, ajo që mbetet në Shqipëri janë kriminelët dhe të moshuarit, që nuk duan të largohen më nga shtëpitë e tyre nëse nuk ndryshon diçka thelbësore në Shqipëri. Në planin afatgjatë, edhe pjesa tjetër e shqiptarëve do të emigrojnë. Arsyeja, sistemet sociale dhe shëndetësore po bëhen gjithnjë e më keq.
Çfarë lidhje ka kjo me lirinë, lumturinë, prosperitetin, mundësitë e barabarta?
Asgjë. Partia Rama në pushtet është një parti thjesht zyrtare e fokusuar në stabilizimin e pushtetit të administratës Rama. Për sovranin kujdesen, siç themi ne në Evropë, “bukë të vogla” dhe “punë të vogla”, por kjo nuk mund të organizojë një të ardhme për individin. Në fakt, Shqipëria është një qeveri narko, pra një kleptokraci, siç e njohim mjaft mirë nga Afrika dhe Amerika Latine. Shqipërisë i duhet fillimisht një qeveri e re. Kush është i denjë dhe i jeton parimet qytetëruese, qeveria është shërbëtori i parë i shtetit. Qeveria aktuale nuk përfaqëson interesat e shumicës së popullsisë shqiptare dhe as nuk ka legjitimitet për të përfaqësuar popullin shqiptar.
Nuk ka legjitimitet?
Në fakt, dy zgjedhjet e fundit parlamentare në Shqipëri u manipuluan masivisht për të mirën e partisë në pushtet Rama, OSBE dhe institucione të tjera kanë raportuar gjerësisht për këtë.
Shërbimet e huaja të sigurisë kanë në dispozicion një material të gjerë, kështu që asnjë ambasador në Shqipëri nuk mund të pretendojë të kundërtën. Gjithashtu, zgjedhjet e fundit parlamentare u zhvilluan në bazë të një ligji zgjedhor antidemokratik. Pavarësisht ndërhyrjes së SHBA-së, Evropës dhe Komisionit të Venecias.
Atëherë do të duhej të reagonte shteti ligjor në Shqipëri?
Shteti i së drejtës është gjithashtu jofunksional në Shqipëri. Arsyeja është një reformë ligjore jashtëzakonisht e dëmtuar dhe gjyqësori nuk mund të veprojë në vakum ligjor, është nën kontrollin e ekzekutivit/legjislativit. Në këtë drejtim, heqja e zgjedhjeve të manipuluara nuk mund të ndodhë në Shqipëri, të paktën jo nën regjimin e qeverisë aktuale. Në Shqipëri duket shumë qartë se ideologjia e fizibilitetit ka kufijtë e saj.
Çfarë doni të thoni me këtë?
Nëse një demokraci dhe shtet kushtetues, si në Shqipëri, është dëmtuar në një masë të tillë, nuk mund ta eliminojë më vetë situatën antidemokratike.
Pastaj funksionon vetëm, si më 12 shtator 1980 në Turqi nën drejtimin e shefit të shtabit Evren përmes një grushti ushtarak, një e keqe e vogël që parandalon një të keqe edhe më të madhe, apo si në revolucionet e 1989-ës në Evropën Lindore. Siç tha Kennedy dikur, unë citoj: “Ai që e bën të pamundur një revolucion paqësor, e bën të pashmangshëm një revolucion të dhunshëm”. Zgjedhjet vendore janë në Shqipëri në maj. Shteti i së drejtës është ende jofunksional dhe nuk ka ligj zgjedhor demokratik dhe qeveria Rama ka riorganizuar zonat elektorale, sigurisht në dobi të saj. Kështu që do të shohim se çfarë do të ndodhë.
Dhe si duhet të vazhdojë atëherë?
Kur falsifikimi ndodh sërish në bashkitë ku sundon partia në pushtet, shpërndahen dhurata me para në formë pune dhe porosie, d.m.th manipulohen zgjedhjet, u bëhen presion njerëzve. Kjo tregon se demokracia nuk ekziston më në Shqipëri, pastaj Shqipëria duhet të kthehet në një situatë si në 1992. Në teorinë politike të teoricienëve klasikë të traktateve liberale, si Thomas Hobbes, vetë-justifikimi është justifikimi i parë i pushtetit shtetëror, demokracia dhe shteti i së drejtës ekzistojnë në Shqipëri; ndaj jo të gjithë në Shqipëri vrasin veten ose largohen nga vendi.
Pra, nëse kjo strukturë rregullore nuk funksionon më në Shqipëri: a ka vetëm mundësi që qeveria jolegjitime e Ramës të shpallë zgjedhje të reja dhe të hartojë paraprakisht një ligj zgjedhor demokratik, me të gjitha partitë politike, siç është provuar tashmë në vitin 2019? Nëse kjo nuk ndodh, populli shqiptar do të detyrohet të veprojë ose nëpërmjet një referendumi, një mjet legjitim, ose duhet të bazohet në citimin e Kenedit, siç ishte në 1992.
Zoti Henze, faleminderit shumë për intervistën.
(Sipas diktimit të zotit Henze; el_He, ried/sa; Berlin, 010322)
