Tashmë dihet që futbolli është një aktivitet sportiv, një fenomen shoqëror dhe ekonomik në nivel botëror. Aktualisht shpreh qartë karakteristikat e veta të ndërthurura sot me teknologjinë dhe politikën. Ai përfshin si vendet e zhvilluara, ashtu dhe ato të prapambetura. Ushtrohet nga meshkuj, femra, të rinj, të reja, të vjetër, të pasur, të varfër, persona me nivel të lartë studimi apo pa shkollë, praktikues dhe spektatorë, ndërmarrje private të mëdha e të vogla. Ente dhe administrata publike mund të bëhen apo janë pjesë e këtij procesi bashkëkohor.
Cilët janë aktorët në skenën e këtij sporti?
Personat që e praktikojnë futbollin në kohën e lirë, shoqëritë sportive, futbollistë profesionistë dhe gjysmë profesionistë, agjenci të ndryshme, media të çdo lloj madhësie, institute të niveleve të ndryshme, komunitete lokale, spektatorë, ndërmarrje që kanë lidhje me të, sponsorët komercialë, prodhues veglash apo mjetesh të ndryshme për ushtrimin e këtij sporti, prodhues veshjesh, sponsorë teknikë, federata kombëtare dhe ndërkombëtare, trajnerë, arbitra, drejtues sportivë, mjekë, përgatitësit atletikë, fizioterapistë, tifozë të apasionuar, organet e shtypit të shkruar, gazetarë, etj.
Si është realiteti?
Protagonistë të këtij procesi janë gjithë personat që përfshihen në të; nga futbollistët e nivelit të lartë deri tek amatorët, nga shtetet nga më të fuqishme deri tek ato më pak të zhvilluara. Interesi është i lartë dhe lidhet drejtpërdrejt me nivelin e ndeshjeve, pas të cilave kemi investime shumë të mëdha, por edhe mundësi shumë të mëdha fitimi. Kjo situatë është e dukshme tek ndeshjet ndërkombëtare ku shprehen dukshëm ndryshimet apo investimet në shuma të mëdha midis skuadrave të forta. Situata me kalimin e kohës bëhet gjithmonë e më komplekse. Në një treg aktual, marketingu gjen ambientin e vet natyror dhe paraqitet me dy komponentë:
1. Kundrejt personave dhe konsumatorit të drejtpërdrejtë
2. Kundrejt ndërmarrjeve dhe bizneseve të ndryshme, etj
Këto dy tipa marketingu lidhen me njëri – tjetrin në mënyrë organike.
Si prezantohet dhe si ndërlidhet tregu në tërësinë e vet?
Shoqëritë e futbollit kanë tregun e tyre, që bashkërendohet me atë të shoqërive që i mbështesin dhe i ndihmojnë në aktivitetin që ushtrojnë.
Lind pyetja, cilat janë elementët kryesorë që duhet të mbahen nën vëzhgim?
Elementi i parë janë biletat:në to duhet pasur kujdes në tarifat që vendosen dhe praktikohen. Nuk mjafton vetëm t’ia shesim tifozit apo spektatorit, por duhet t’i kushtojmë kohë. Këtu kemi të bëjmë me asistencën pas shitjes. Klientët jo vetëm, që sjellin të holla, por janë dhe bashkëpunëtorë tanët. Qëllon të jenë edhe furnizuesit tanë sepse nëpërmjet tyre arrijmë të krijojmë atmosferën, spektaklin, njëkohësisht ofrojmë shërbimin. Çfarë do të ishte një stadium bosh? Pa spektatorë? Cilat janë karakteristikat e tregut? Aty sipas rastit hasim numra të mëdhenj, por edhe numra të vegjël. Ka raste që klienti të orientohet në mënyrë emocionale, ka raste që përdorin një logjikë racionale. Ata mund të jenë të fidelizuar, mesatarisht të fidelizuar, apo thjesht marrin pjesë rastësisht. Si paraqitet fenomeni i blerjes së biletës? Ai është kompleks. Varet si është segmentuar tregu, si është i përqendruar? Sa është i personalizuar? Sa tërheq? Është shumë e rëndësishme të dimë se si qarkullon informacioni. Si është asistenca? Kush është çmimi dhe vlera ekonomike? Si është përqendrimi i popullsisë në zonë? Cilat janë distancat qe duhet të përshkohen për të qenë në ndeshje? Si janë të shpërndarë klientët? Si kemi ndërtuar relacionet publike dhe a janë me nivel të lartë? Po kaq i rëndësishëm është publiciteti, komunikimi, promovimi i publicitetit, komunikimi direkt ata që do të na promovojnë dhe zbatimi i marketingut të drejtpërdrejt.
Kur flasim për biznes – market në këtë sektor, çfarë kuptojmë?
Konkretisht kemi një treg me shumë drejtime dhe mjaft të artikuluar. Një ndeshje në vetvete është një spektakël, që lidhet organikisht me sponsorin, tifozët, mediat, duke i përfshirë të gjithë personat që mbështetin atë. Fillojnë nga prodhuesi deri tek personeli teknik, ndihmësit e teknikëve, të apasionuarit, por edhe personeli komercial. Kemi profesionistë të apasionuar tek prodhuesit, tek komercialet, tek botuesit. Shpesh në zonë kemi shtëpi botuese, prodhues veshjesh, ndërmarrje që promovojnë territorin apo prodhues të produkteve të tjera. Të dy këto tipa marketingu duhet të konvergjojnë. Në konvergjencën sportive krijohet nevoja apo oportuniteti i marketingut të bashkërenditur, me pak fjalë kemi KO – Marketing. Ky tip, zhvillohet kur sponsorizime të thjeshta integrohen dhe bëhen pjesë e një sistemi, atij të marketingut operativ sportiv të kompletuar. Në këtë rast kemi kalimin nga sponsor në partner dhe zhvillohen të gjitha sinergjitë e mundshme. Më konkretisht ka të bëjë me procesin nëpërmjet të cilit dy ose më tepër operatorë, ku njeri është pa dyshim i lidhur ngushtë me sportin (apo organizëm sportiv) integron një seri iniciativash marketingu me partnerin për të realizuar objektivat e përbashkëta apo që përputhen midis tyre dhe që kënaqin konsumatorin
Për të arritur këto duhet t’i drejtohemi profesionistëve, që kanë një përgatitje të lartë. Planifikimi duhet të respektojë tre fazat e marketingut: analitik, strategjik dhe operativ.
Sot futbolli ndërkombëtar karakterizohet, sidomos nga faza operative, i kushtëzuar nga kujdesi për një periudhë të shkurtër (kultura e rezultatit të së dielës).
Zonat ku duhet të rritet përqendrimi janë:
Një vizion i qartë për një periudhë afatmesme dhe afatgjatë duhet të përmbledhë:
– Mbështetësit ( supporteship) në dy nivelet
– Analizën e segmentimi të kërkesës
– Të realizojë sincromarketing ( sidomos për çmimet)
– Të komunikojë
– Punën për ndërkombëtarizimin
– Të realizojë kooperim
– Të krijojë dhe forcojë administrimin e brandit
Hedhim një vështrimin tek (Sponsee) apo klubi sportiv.
Naming (emërtimi) i strukturës apo i një aktiviteti sportiv me atë të sponsorit është një vlerë e rritur për të dyja palët. Është një binom që vihet re gjithmonë e më shpesh kohët e fundit.
Në lajmet për financimin e strukturave sportive nga sponsor, të cilët preferojnë të investojnë në forma afatgjata dhe në mënyra të dukshme kemi pa dyshim një martesë interesi. Si në çdo sinergji ka pika të dobëta dhe pika të forta. Këndvështrimet e dy subjekteve janë nga pozicione të ndryshme.
Marrim rastin e stadiumit të Friulit, që do të quhet “Dacia Arena Friuli”. Drejtori administrativ e shpjegon me faktin qe tratativa çon në arritjen e një aleance midis historisë dhe zhvillimit teknologjik të aplikuar në ndërtimin e stadiumit. Sponsorit të bluzës i kërkuam të bëhej dhe sponsor i stadiumit. Udineze shpjegon se operacioni me sponsorin do të çojë në kasën e komunës 10% te vlerës së kontratës së stadiumit. Në përputhje me projektin dhe nevojat, por edhe duke ju përshtatur kohës, arsye pse është zgjedhur naming right. Një vështrim i të dhënave:
– Koha e zbatimit 30 prill- dhjetor 2015
– Kapaciteti 18.000 spektator
– Kapaciteti maksimal 25.012 spektator
– Kosto për shkallët dhe ambientet rreth e rrotull 23.710.590,57 euro
– Kosto për fushën 976.743,77 euro
– Kosto për dhomat e zhveshjes 622.936,39 euro
– Faza tranzitore UEFA 94.393 euro
– Financimi nga Banka e Kredive Sportive 20.000.000 euro
– Financimi nga Banka Mediokreditit 5.000.000 euro
Është parashikuar që në kontratën me Komunën 10% do të shkojë për financimin e aktiviteteve sociale dhe në mënyrë të veçantë për struktura të tjera sportive.
Mund të përmendim rastin e Juventusit, që nuk arriti të mbyllte një kontratë të këtij tipi. Në Reggio Emilia për shembull, Mapei Stadium mban emrin e ndërmarrjes së pronarit te skuadres, Squinzi. Mapei paguan 22.000.000 euro të pasur markën e saj në bluzat e skuadrës dhe ndofta rreth 5.000.000 euro për të pasur naming të stadiumit.Vlerësohet që një stadium më i mirë sjell rezultate të larta sportive. Si rast merret Juventusi, që me stadiumin e ri ka dhënë rezultate me cilësi më të lartë.
Çfarë përfaqëson nga ana ligjore Naming i një impianti sportiv?
Termi Naming right, shpreh te drejtën për të emërtuar një pronë të patundshme, një infrastrukturë, një stacion, një muze, një ndërtesë universiteti, një stadium, të ofruar nga një sponsor kundrejt një pagese dhe një interesi të përbashkët. Kjo për t’i rritur vlerën e një ambienti, të rritet xhiroja dhe si pasojë biznesi. Një kontratë e tillë klasifikohet si kontratë jo tipike dhe hyn tek kontratat e sponsorizimeve. Për sponsorin përfaqëson një formë të re moderne për të fuqizuar kanalin e komunikimit me publikun. Kështu krahas objektivave normale të brand awareness shtojmë objektiva të rinj për të pasuruar më tepër markën. Futen elemente të rinj si brand experience & brand entertainment, këto pasurojnë ofertën dhe rrisin vlerën për klientelën e markës.
Për Sponsee, që vë në dispozicion impiantin, ka garancinë për të pasur të ardhura afatgjatë dhe të qëndrueshme nga ana financiare. Kjo tip kontrate përfaqëson një formë të re, e cila rrit të ardhurat. Hyrjet shërbejnë për të mbështetur kostot, cilësinë e shërbimit, eksperiencën e klientit dhe gjithë shërbimet e tjera. Raste të tilla mund të përmendim kompleksin AvidXchangeMusicFactory në Charlotte, SHBA. Sponsorizimin e një turneu futbolli në Brazil: CopaContinentalPneusdoBrasil.
TMobileArena a Las Vegas: kontrata e naming zgjat më tepër se 10 vjet, me një vlerë vjetore rreth $6.000.000. Shoqëria televizive eTv ka blerë për 5 vjet LeSportsCenter, pallatin e sportit të Pekinit.PeoplesBank1864 shoqëri financiare, financon për 7vjet impiantin PeoplesBankPark te YorkRevolution në baseball.BritishAirëays shoqëri e transportit ajror, ka marrë për 5 vjet waysi360, kullën nga shikohet panorama, Brighton. BioSteel prodhuese e pijeve energjetike bleu BioSteelCentre, qendër sportive të TorontoRaptors dhe mund të vazhdojmë me një numër të madh shembujsh. Mundësitë për të pasur financime me qëllim, zhvillimin cilësor të sportit, kalojnë edhe nëpër rrugë të reja të komunikimit modern, që rrisin vlerën për blerësin, por edhe për cilësinë e shërbimeve në fushën sociale. E vetmja mundësi është t’i shfrytëzojmë ato, duke pasur një ndershmëri profesionale.
