Koncepti i dekriminalizimit të Kuvendit është shumë më i gjerë dhe që të bëhet realisht kjo, për mendimin tim, duhet që mbi gjysma e Kuvendit të Shqipërisë të mos jetë sot prezente aty
Politikani dhe diplomati i njohur Prof. Dr. Paskal Milo, kryetari i PDS-së, në intervistën për gazetën “Telegraf” shpreh hapur dyshimin se marrëveshja e arritur maxhorancë- opozitë do të funksionojë, dhe se maxhoranca bëri gabim parimor që pranoi mospërdorimin e 84 votave. Zoti Milo shpjegon se kjo maxhorancë, edhe pse ka 84 vota, e ka të vështirë t’i zbatojë shpejt reformat e saj, sepse ka hapur një front shumë të gjerë reformash, plus që i mungojë edhe kapacitetet për t’i çuar ato deri në fund. Zoti Milo, edhe pse argumenton domosdoshmërinë e ndryshimit të Kodit Zgjedhor, prapëseprapë nuk beson se PS-PD e duan, pasi ky kod u shërben më së miri qëllimeve të tyre partiake. Për pretendimin e PD-së, se nuk do të marrë pjesë në zgjedhjet vendore me skemën e ndarjes së re Territoriale, zoti Milo, thotë se PD-ja i ka ezauruar të gjitha të drejtat e saj ligjore, dhe nuk ka mundësi që ajo të mos jetë në këto zgjedhje. Për mosdhënien e drejtësisë për 21 janarin e 2011, Milo shprehet se “mënyra sesi erdhën ngjarjet para dhe pas 21 janarit, e bën të vështirë hapjen e plotë të këtyre dosjeve, sepse mund të spërkasë me pisllëqet që do të dalin shumë njerëz të tjerë”.
-Prof. Milo, cili është mendimi juaj për marrëveshjen maxhorancë-opozitë: Është e sforcuar, e imponuar nga Brukseli, apo ato u ndërgjegjësuan për përgjegjësitë?
– Në Shqipëri politika ka vuajtur vazhdimisht nga mungesa e vullnetit politik për të arritur kompromise dhe gjithnjë, në momentet më delikate të historisë së tranzicionit shqiptar, ka qenë faktori ndërkombëtar ai që i ka afruar palët në kompromise të përkohshme. Edhe për marrëveshjen më të fundit që u arrit, midis maxhorancës dhe opozitës, ishte pikërisht BE-ja, ishin strukturat e PE-së, që u angazhuan drejtpërsëdrejti, për t’i ulur palët në tavolinë dhe për të arritur në atë marrëveshje, që ende, veç kthimit të PD-së në parlament, nuk është provuar që do funksionojë.
– Profesor, a është gabim që maxhoranca pranoi kushtin e Rezolutës, që të mos përdorë 84 votat që ka në Kuvend, duke ditur që këtë mandat ia dha elektorati?
– Ky është një lëshim i madh që ka bërë maxhoranca, madje edhe parimor, për të arritur kompromisin me opozitën. Mua më kujtohet që në vitin 2002, opozita e sotme, që edhe në atë kohë ishte opozitë, bënte presion për zgjedhje konsensuale të Presidentit të Republikës, me argumentin se zgjedhjet parlamentare të 2001, kishin prodhuar një maxhorancë fiktive. Për rrjedhojë, kishte një bazë mbështetëse për të kërkuar një kompromis për zgjedhjen e presidentit të Republikës dhe kështu u bë. Por prapë, me ndërhyrjen e faktorëve ndërkombëtarë. Sot, askush nuk e vë në dyshim legjitimitetin e fitores së maxhorancës në zgjedhjet e 23 qershorit 2013. Të paktën në shumicën e vendeve parlamentare që ka fituar ajo. Por, siç u thashë, sot ky element shumë favorizues për të bërë politika sipas programit të maxhorancës, është premtuar të mos keq shfrytëzohet, thjesht për t’i dhënë opozitës një favor tjetër, për të qenë e pranishme në Kuvend dhe për të qenë aktivë. Sesa do të përdoret ose jo votimi me një maxhorancë të tillë të theksuar prej 84 votash, kjo do të varet shumë nga ecuria e ngjarjeve që kemi përpara. Në rast se do të rrezikoheshin projektligjet që maxhoranca do të sjellë në Kuvend, në rastin kur opozita do të këmbëngulte për të mos i mbështetur ato, atëherë maxhorancës nuk do t’i mbetet gjë tjetër që, pasi të ketë konsumuar përpjekjet për të arritur kompromis, patjetër, do t’i përdorte 84 votat për ligjet më të rëndësishme që kërkojnë një votim të tillë, sepse përndryshe maxhoranca do të verë në rrezik programin e vet qeverisës. Pra, ndonëse është premtuar për të mos i përdorë vend e pa vend 84 votat, unë nuk besoj se kjo maxhorancë, në rastin kur kjo maxhorancë do të gjejë pengesa, nuk do t’i përdorë ato. Nuk do të kishte kuptim që procesi i reformave të ndalej, thjesht dhe vetëm për hir të një kompromisi, që në fund të fundit, nuk ka një mbështetje elektorale, në vota që i jep maxhorancës aktuale të drejtën legjitime që t’i përdorë ato.
– Duke u nisur nga kjo që thatë, përse një maxhorancë kaq e madhe, me 84 vota në Kuvend, e ka të vështirë të zbatojë reformat që premtoi, ku deri tani ato po zvarriten?
– Maxhoranca aktuale për mendimin tim, ka hapur një front shumë të gjerë reformash në sektorë të rëndësishëm dhe nuk arrin që t’i përballojë, për shkak të volumit të madh të punës, për shkak të pengesave dhe të papriturave që dalin në procesin e zbatimit të reformave dhe për shkak të mungesës së kapaciteteve të afta për të ndërmarrë këto reforma dhe për t’i çuar ato deri në fund. Dua të nënvizoj edhe një arsye tjetër, që maxhoranca aktuale bazën e saj mbështetëse në administratën publike, që është kryesorja si instrument për të zbatuar reformat, e ka shumë të dobët.
– Përse e thoni këtë?
– Sepse administrata publike në 2/3 e saj ende përbëhet nga militantët e PD-së, ose të tillë, por të konvertuar tani në tërësinë tjetër të një parti politike që ndodhet në pushtet.
– Me anën e testimeve që kërkon qeveria të bëjë, ose i bën, për punonjësit në administratën publike, mendoni se do të jetë filtri i meritokracisë?
– Administrata publike shqiptare për fat të keq, jo vetëm në 8 vitet e qeverisjes së PD-së, por edhe gjatë gjithë periudhës së tranzicionit, ka qenë më tepër një administratë militantësh politikë të të dy krahëve dhe si e tillë, ajo gjithnjë u ka shërbyer partive politike dhe jo shtetit. Ose, për të mos qenë kaq i prerë në mendime, mund të them që u ka shërbyer politikave të qeverive të atyre partive politike që kanë qenë në pushtet, që normalisht, në parim kështu edhe funksionon. Por në Shqipëri ka një militantizëm administrativ burokratik, në vend që të kishte një përkushtim burokratik shtetëror. Pra, nëpunësi i shtetit duhet të jetë i tillë dhe të respektojë interesat e shtetit, të bëjë politikën e shtetit dhe jo thjeshtë të jetë në zyrat e administratës publike, si një njeri që ka marrë shpërblimin vetëm për votat që i ka sjellë partisë së vet dhe që nuk është në gjendje dhe nuk ka aftësi, që të kryejë atë detyrë shtetërore, karrigen e së cilës ka zënë.
– Prof. Milo, kontesti juaj është që duhet të ndryshohet edhe Kodi Zgjedhor aktual?
– Historia e Kodit Zgjedhor shqiptar është me të vërtetë e çuditshme, sepse Kodi Zgjedhor nuk është ndërtuar dhe nuk shpresoj se do ndërtohet përsëri mbi baza realisht demokratike. Ai do të vijojë në funksion të interesave dhe të sigurimit paraprak të kushteve të favorshme për ato parti, që sot kanë kartonët në shumicë në Kuvend, të cilat, ndonëse siç ka treguar përvoja, ballafaqohen shumë ashpër dhe akuzojnë njëra-tjetrën në maksimum me terma ekstreme, kur vjen fjala për Kodin Zgjedhor, merren vesh për bukur, sikurse janë marrë, për të bërë një Kod Zgjedhor, që favorizon vetëm ata në mënyrë të pandershme.
– PD-ja deklaron sistematikisht se mund të bojkotojë zgjedhjet vendore nëse do bazohen mbi skemën e ndarjes së re territoriale. Mendoni se ky qëndrim politik do të destabilizojë politikën, deri sa të shkaktojë zgjedhje të parakohshme parlamentare?
– PD-ja, pavarësisht nga disa sugjerime të saj, që mund të ishin marrë parasysh, pavarësisht se edhe unë personalisht kam pasur disa vërejtje për mënyrën sesi u bë ndarja administrative territoriale, i ka konsumuar të gjitha instrumentet ligjorë të ankimimit, deri edhe së fundi, edhe në Kolegjin Zgjedhor. Kështu që PD-ja duhet tashmë që t’i nënshtrohet verdiktit, i cili fitoi legjitimitet të plotë me ankimin në Gjykatën Kushtetuese dhe në Kolegjin Zgjedhor. Mendoj që PD-ja është duke bërë presion, me shpresën se mund të arrijë një kompromis politik në prag të zgjedhjeve për ndarjen territoriale administrative. Por çdo ditë që kalon, këtë e bën iluzion, e bën të pamundur, sepse data e zgjedhjeve është përcaktuar dhe nuk mund të ketë ndryshime tashmë në hartën administrative –territoriale, por këmbëngulja e PD-së ka një funksion presioni edhe për Brukselin, me shpresën se në momentin e fundit edhe mund të bëhet diçka. Por kjo, automatikisht, do të çonte në shtyrjen e datës së zgjedhjeve. Unë nuk besoj se PD-ja nuk do të marrë pjesë në zgjedhje.
– Prof. Milo, çdo të thotë për ju që 21 janari mbetet ende pa drejtësi, edhe pse qeveris PS-ja në këto 19 muajt e fundit?
– Të flasësh për 21 janarin është kollaj, por që të hapësh realisht dosjen e 21 janarit 2011 do të jetë shumë e vështirë për ta mbyllur.
– Në çfarë kuptimi?
– 21 janari duhet të çojë në bankën e të akuzuarve ish-kryeministrin e Shqipërisë, ish-ministrin e Brendshëm, dhe shumë vartës të tjerë të tyre. Po kështu, mënyra sesi erdhën ngjarjet para dhe pas 21 janarit, e bën të vështirë hapjen e plotë të këtyre dosjeve, sepse mund të spërkasë me pisllëqet që do të dalin, shumë njerëz të tjerë. Unë mendoj se 21 janari do të mbetet në agjendën e politikës shqiptare për një kohë të gjatë, dhe vështirë se mund të zgjidhet, ashtu siç nuk u zgjidh as edhe masakra e Gërdecit.
– Duke marrë shembullin e Portugalisë, ku ish-kryeministri është nën akuzën e shpërdorimit e korrupsionit, a mund të jetë e besueshme reforma jonë në drejtësi, nëse nuk çohen në gjyq edhe zyrtarët më të lartë për korrupsion e shpërdorim detyre?
– Jo vetëm drejtësia shqiptare por as politika shqiptare as institucionet e shtetit nuk kanë fuqi që të nxjerrin në bankën e të akuzuarve dhe para një drejtësie të pakorruptuar dhe thellësisht të pavarur shkaktarët e gjithë atyre krimeve vrasjeve vjedhjeve masive që janë bërë në Shqipëri gjatë gjithë këtyre 25 viteve. Kjo është dobësia e këtij shteti, kjo është përgjegjësia e kësaj politike, e cila i ka dyert e lyera në gjak dhe në vjedhje dhe nuk mund të bëjë harakiri, sepse duhet të vendosë veten para drejtësisë. Pikërisht, për këto arsye nuk ka për të ndodhur, veç nëse Edi Rama, me atë kokëfortësi tipike të tij mund t’i futet detit me këmbë në çështjet e reformës së drejtësisë. Nëse e ka vullnetin, dhe nëse do ta lënë ta bëjë, presim e të shikojmë.
– Ju si gjykoni: A e ka Edi Rama vullnetin t’i hyjë detit me këmbë dhe a do të përballet me ata që nuk duan ta lënë për të bërë reformën në Drejtësi?
– Këtë pyetje duhet t’ia bëni Edi Ramës.
– Reforma e kërkuar në drejtësi, duhet të jetë politike apo apolitike?
– Drejtësi duhet të çlirohet nga politika sepse asnjëherë, në rastin e kundërt, nuk do të kemi një institucion të pavarur të saj, aq shumë i domosdoshëm për të ndërtuar vërtet një shtet ligjor në Shqipëri.
Rama, po nuk respektoi marrëveshjen e 2013-s, vë në pikëpyetje Aleancën në 21 qershor
– Edhe 5 muaj na ndajnë nga 21 qershori. Meqenëse marrëveshja e aleatëve me PS-në, pas 23 qershorit 2013, nuk u respektua nga Rama, a do të funksionojë për këto zgjedhje lokale?
– Ne jemi duke treguar prova të mrekullueshme durimi për të parë se kur PS-ja dhe kryeministri Rama do të zbatojnë marrëveshjen e konceptuar prej tyre dhe të nënshkruar prej tyre. Ne nuk e kemi humbur ende durimin. Flitet për durim kinez, po ne e tejkalojmë atë në mënyrën sesi po presim me gjakftohtësi, duke administruar edhe pakënaqësinë që është krijuar, por edhe duke u përpjekur që t’u tërheqim vëmendjen kolegëve dhe partnerëve tanë të zgjedhjeve të 2013-s, se jo vetëm PDS-ja, por edhe partitë e tjera aleate janë në të drejtën e tyre morale dhe legjitime që të bëhen pjesë e qeverisjes, për shkak të kontributeve historike që kanë dhënë, për shkak të një morali minimum që duhet respektuar në marrëdhëniet mes aleatëve, por edhe për shkak të vullnetit dhe kapaciteteve që kanë, që të ndihmojnë në procesin e bërjes së reformave dhe për të zgjeruar bazën mbështetëse të qeverisjes, që sfidat i ka përpara dhe jo të pakta dhe të vogla, por edhe për të shkuar së bashku në zgjedhjet e ardhshme vendore të 21 qershorit.
Që të bëhet dekriminalizimi i Kuvendit, duhet të ikin gjysma e deputetëve
– Dekriminalizimi i Kuvendit në veçanti dhe i politikës në përgjithësi, do të bëhet vetëm me verifikimin e dëshmive të penalitetit të deputetëve konkretë dhe hartimin e një ligji shtesë, apo do të fillojë nga (ç) monopoli i listave të mbyllura?
– Dekriminalizimi është një fjalë e madhe dhe si e tillë unë nuk kam, besim se do të mund të ndodhë realisht, në kushtet në të cilat ndodhet Shqipëria. Partitë politike, të mëdhatë sigurisht, kanë treguar se i përdorin njerëzit e “fortë” për të kontrolluar zona të tëra elektorale, ku përmes lidhjeve të dyshimta dhe përmes ushtrimit të një dhune psikologjike, në mos edhe faktike, ata sigurojnë për llogari të partive respektive, vota që një gjendje realisht demokratike, të lirë, pa presione, pa blerjen e votës, ato njerëzit e thjeshtë, me siguri që edhe mund të mos ua jepnin atyre partive. Vetëm kur fushatat elektorale nuk do të mbështeten më te këta, të ashtuquajtur njerëz të fortë, që shpesh kanë edhe një prapavijë kriminale, vetëm atëherë mund të flasim që mund të ketë dekriminalizim të politikës dhe për rrjedhojë, edhe të Kuvendit. Dekriminalizimi i politikës nuk ka të bëjë thjesht me faktin nëse ka sot deputetë që janë drejtpërsëdrejti me bandat kriminale, me vrasësit, gjë që nuk kanë munguar si fakte. Dekriminalizim do të thotë, që në Kuvend të mos ketë edhe njerëz që kanë grumbulluar pasuri përmes rrugëve të pista, përmes korrupsionit, përmes tregtive të paligjshme, përmes favoreve të siguruara përmes pushtetit. Pra, koncepti i dekriminalizimit të Kuvendit është shumë më i gjerë dhe që të bëhet realisht kjo, për mendimin tim, duhet që mbi gjysma e Kuvendit të Shqipërisë të mos jetë sot prezente aty.
– Faleminderit!
Jakup B. GJOÇA
