N Ë N A
Atë natë isha mik në shtëpinë e Mediut në Selcë të Gorës. I zoti i shtëpisë edhe pse i thyer në moshë, kishte një trup të drejtë si selvi e të fortë si dru prej bushi. Si punëtor i kishte të rallë shokët, jo vetëm në fshatin e tij, por në të gjithë kazanë. Si darkuam mirë me raki e dolli e bëmë një gjumë të rehatshëm nga këngët e bolkeve të natën e ushtima e lumit, u ngrita i çlodhur e i freskët. Akoma s’i kasha dhënë fund kafesë të mëngjesit, kur erdhi i zoti i shtëpisë me një misur me akullore. Mbeta i çuditur, akullore në një fshat një ditë udhë larg nga qyteti.. Duke shijuar akulloren e pyeta të zotin e shtëpisë: -More Medi, ku e psonise këtë akullore kaq të shijshme? Ai vuri buzën në gaz e m’u përgjegj:“Dëborën nga
Lenia,/ Qumështin nga bagëtia,/ Gjalpin nga shtëpia,/ Sheqerin nga tregtia.” Kur shikoja Mediun në vërsë të thyer, gruan e tij të re dhe dy djemtë që akoma s’kishin shkuar brisk në faqe, kërshëria më detyroi ta pyesja: -Ne fshatarët martohemi të rinj dhe fëmijët na bëhen vëllezër e motra, kurse ti djemtë i ke akoma të parritur?! -Të drejtë ke, or mik, por çdo njeri në jetën e tij ka një ndodhi e një histori. Edhe unë kam timen. E shikon këtë kopshtin të selitur me pemë e pjergulla. Dikur ishte një tokë e harruar, mbuluae me ferra, kulpra e gurë. Babai, rahmet pastë, filloi ta pastronte, të priste ferrat e të hiqte gurët. Një mëngjes, kur i ndjeri baba, po priste ferrat e po bënte tokën qilizëm, na vhen një ditëzi e zemërkatran dhe i bërtet babait, sa merr zë mali:: -Mos verë dorë aty, more maskara! S’e gëlltit dot mallin e tjetrit se të zë fytin? Babai u mundua ta qetësonte e t’i thoshte se ai vend ishte hali e musha i askujt. Po ku donte të dëgjonte shpirtkatrani. E shtyri babanë me sa fuqi që kishte, aq sa im atë ra për dhe i llangosur me baltë e gjak. Pastaj me një hu të trashë gardhi filloi ta godiste ku të mundte.. -Bobo, or bir, e vrau! – bërtiti e llahtarisur murga nëna ime.. Dola me njëherë nga shtëpia. Nuk k ishte gjë më të keqe ta shija babanë në atë gjendje, të baltosur e të gjakosur. S’durova dot, hyra në shtëpi, mora pushkën dhe qëllova gjakësorin,duke e lanë pa frymë. -Ç’bëre, mor bir! – më thirri babai. – Unë e hëngra çairin po ti, në lulen e rinisë, do të dergjesh burgjeve. Prandaj ikë nga sytë këmbët, përpara se të të prangosin! S’ia bërë fjalën dy tim eti. Dhe ika rrugë e parrugë, kaptova përrenj, lumenj, kodra e male dhe arrita në Malin e Zi. Babai u kalb në burg e atje ndërroi jetë. Ndërsa nëna mbeti kërcure në shtëpi, njeri pa njeri. Nuk mjaftoi të përballonte dhembjen e saj e të babait që u tret në “hapsanë”, por edhe timin, që nuk e merrte dot me mend ku shkova e ku përfundova. E gjora nënë, që në rininë e saj kishte qënë si drita u tha, u venit e u zverdh si lulja e kungullit..Ikja ime pa nam e nishan, burgosja dhe shuarja e burrit në burg, e futën në dhe të gjallë. Kujt nuk i vinte keq për këtë grua, që i kishte vënë gjoksin shtëpisë e punës, për të mos e mbyllur derën e për të mos e shuar oxhakun. Mediu ndezi një cigare dhe pasi e thithi thëllë, vazhdoi: -Si mbërrita në vend të huaj, zura punë në një ëmbëltore. E filloja punën pa zbardhur dita dhe e linja kur delte hëna në qiell. E shtova hakën e punës, ndërrova veshjen. Mos na shiko ne fshatarët me rrobe shajaku, çorape leshi e opinga llastiku, por kur e ndërrojmë “lëkurën” bëhemi të pashëm,. Një malazeze ra në sevda me mua. Jetoja e punoja larg, por murgën nënë e brente malli për mua, që ika e humba si sëpatë pa bisht. Zemra ia ndjente se isha gjallë, po ku isha?! Pse s’vija që. t’i zbardhte ditët e errëta. Qante e gjora e thoshte: “Mori fund fisi ynë!” Thellë në zemër ndjente një dhimbje të fortë që s’i shqitej. Fill e vetme, i dukej sikur nga çasti në çast, do shembej shtëpia. Do rrëzoheshin muret, do platitej çatia për ta zënë brenda. Si gracka zogun. Priste që unë të kthehesha e t’i bëhesha krah, të punoja tokën, të selitja pemëtarinë e vreshtin, të më martonte e të gëzohej me nipër e mbesa. Kaluan vite dhe e mjera nënë merr vesh se isha gjallë e shëndoshë në Malin e Zi, se kisha lidhur jetën me një të huaj dhe kisha harruar shtëpinë, vendin dhe nënën kërcure. Nuk e di kush ia solli lajmin, era apo zogjtë shtegtarë. Nënën s’e mbante dheri. Ishte ngritur pa zbardhur dita,. Nori nga hatulli i shtëpisë koburen e të shoqit, hodhi në trastë një copë bukë sa për të mbajtur frymën gjallë, mori në dorë një shkop dhe u nis për rrugë të largët. Ku kishte pengesa, gardh e mur, pyll e mal, përrua e lume të ndalonte nënën e zhuritur për të gjetur djalin e humbur?! Më gjeti ku isha, më vuri grykën e kobures në gojë e më thirri: “Unë të dhashë qumështin e gjirit, unë të marr gjakun!?” Më vuri përpara, më solli në fshat dhe më martoi me këtë zonjën, që po na shërben. Prandaj fëmijët i kam në vërsë më të vegjël se shokët. Kjo është historia e merhumit baba e të ndjerës nënë dhe imja. Edhe akulloren, që provove e më pyete për të, atje në Mal të Zi e kam mësuar si bëhet. Dhe sa herë më merr malli për të, ngjitem sipër në Lenije, te gropat ku dëbora nuk shkrin as në verë, mbush një trastë dhe i pres miqtë, jo vetëm me raki e verë, si i gjithë fshati, por edhe me akullore të freskët.
