Dita hapi udhë përmes të çarave të qiellit, shkëmbi shndriti në të kuq të bakërt, thua mori flakë nga të brendshmet e tij. Braho Fordina u shtriq, lau duar e fytyrë me dëborë, mbajti hapin te vendi i vet i vëzhgimit majë shkëmbit të shqiponjave. – Krra, krra, – e përshëndeti prijësi i tufës. Burri përkuli kokën me respekt. Sytë i zunë lëvizje të pazakonta rrugëve të fshatit, flakë stërmëdha shpërthyen në sheshin ku lartohej mani. Zjarre ndiznin pranverës, pastronin arat për mbjelljet e reja, po dimrit kurrë. E pa veten fëmijë tek grumbullonte ferra, rrënjë barishtesh të egra, degë të thata, kuskuta misri. Dhjetë muaj mes egërsirave, larg shtëpisë, të afërmve, pa zëra njerëzish, ia ngatërruan kohërat, zemra nuk duroi. E priste, madje u vonuan. Uli kokoren, flaku gunën, futi thonjtë nëpër gurë, gjakosi duart, rrëshqiti, u ngrit pas hejeve të akullit. Zoti e shpëtoi nga rrokullima në humnerë. Rrugës takoi Lanin që dihaste. – Kërkojnë strehën tënde, – i tha me ndërprerje zëri. Brahua hoqi armën nga supi, shtiu pa iu dridhur dora, aq shpejt sa tjetri e pati të pamundur ta ndalonte. Shigjeta të zjarrta çanë qiellin e fshatit… Gjyqi erdhi shpejt. U përpoqën të zbulonin lidhjet me armiqtë, fijet e komplotit, bashkëpunëtorët. Nuk besuan arratinë e vetmuar. – Me se ushqeheshe? – e pyetën. – Mish gjahu. – Dimrit? – Vija leqe, e bëjmë gjithnjë në fshat. – Ku strehoheshe? – Në shkëmbin e shqiponjave. Dërguan njerëz, e panë. Ngrehina shkëmbore e thiktë u ngjethi mishtë. – Atje nuk ngjitet njeriu, – i thanë. – Unë u ngjita. Këmbëngulja i nervozoi. Mos priste ky buzëqumësht ta besonin?! Akuza për rrëzimin me dhunë të qeverisë e çuditi. – Me qeverinë nuk pata punë, – u tha. – Vrave grumbulluesin e drithit, preke shtetin. – Shteti nuk i djeg njerëzit e tij, – u inatos. Dhe heshti. Tërë ato pyetje pa kuptim! Gjyqi e dënoi me varje publike… Pranvera e atij viti s’u ngjante të mëparshmeve, erdhi disi e vonuar. Kumbullat sapo mugulluan, arrat dimëronin ende. Era e malit ngjishte ca re gri ngarkuar me lagështirë, çast pas çasti fironte dritën e diellit. Në sheshin e ekzekutimit zvarritën banorët e pesëdhjetë fshatrave. Të tijtë erdhën vetë. Donin ta shihnin edhe njëherë. Shumica qanin fshehur, thua turpëroheshin prej lotëve. Një çupë e re fshinte sytë e buhavitur, të ëmën plakë e mbanin për krahu. Aq njerëz bashkë, Brahua nuk kishte parë ndonjëherë. “ Janë mbledhur për mua! ” – u rrëqeth. Ishte dhe s’ishte mes tyre, kaq shumë gjëra të thjeshta jetësore do të zhdukeshin. Mposhti plogështinë që po e mpinte, fërkoi kyçet e duarve, ngriti sytë të merrte sa më shumë imazhe. Në cep të opingës një gjethe e tharë kumbulle fërfëllinte. Druante mos shkolitej e binte, po fletëza e gjorë qëndroi me kokëfortësi. Gjindja mbajti frymën. Në qetësinë e përmortshme u dëgjua një zë i thatë si tingull teneqeje. – Çfarë ke për të thënë? Ngriti kokën me habi fëmijësh. Çfarë priste t’i thoshte? Se jeta e tij sapo kishte nisur, se në shesh një vajzë e priste, se nuk donte të vdiste aq i ri? Kush nuk i dinte këto! Çoi dorën, vuri rregull flokëve, shprishur nga thëllimi. – Lanin, – tha, – dua Lanin. Zbatuesi i ligjit s’e kuptoi, u mat të kërkonte sqarim, kur vuri re të riun me çantë në dorë të shkëputej nga turma. ,“ Ky qenka tjetri, ” – u vrenjt. Lani nxori fustanellat, kapat, këpucët, të gjitha të bardha. Nga mesi i turmës u qas një plak thatanik me gajde nën sqetull, pas tij dy burra jo aq të rinj me fizarmonikë e daulle. Xha Meti e puthi me dorë, lëshoi tingujt e gajdes. Të tjerët e ndoqën. Në mes të sheshit buçiti melodia e njohur. Braho Fordina i përkëdheli me sy, si t’i falënderonte me gjithë shpirt, ngriti këmbën e djathtë, u mbështet mbi supin e shokut, nisi këngën. “Plot molla lule të bardha…” Lani e ndoqi me zë të dridhur nga mallëngjimi. “… Hej, lule të bardha…” Kërceu mbi kokën e tij, ra me njërën këmbë të përkulur. Gjuri preku tokën, trupi kaba u përdrodh si pupël. – Dil i mblidh moj çupë e re, – oshtiu zëri nën hijen e litarit që lëkundej me pulsin e valles. – Unë i mbledh po s’kam në se, – pritësi mbante ritmin. U dëgjua një oh e zgjatur vajze. E vështroi vëngër nga ajri, si ta qortonte për dobësinë, u hodh përpara… Qindra njerëz ndiqnin sy e veshë magjinë e Braho Fordinës, kapedanit të valles. E kishin parë të luhej nëpër dasma, fejesa, lindje, po kështu kurrë. Gratë s’u fshehën më, dënesnin me zë të lartë, vajzës së fikur i hidhnin ujë. Një zë i dridhur plake u ngrit mbi të gjithë. “ Jam zgjuar apo në ëndërr oi, oi, Bir të bëri nëna dhëndër oi, oi…” Me njërën dorë dridhte shaminë e kokës, me tjetrën shkulte leshrat e hirta. – Të marton nëna me litarin, o bir! – U çmend, – tha dikush. Dhjetëra sy e panë me inat. – Jepini fund, – urdhëroi zbatuesi i ligjit. Zëri iu mpak. I dënuari shkoi në litar i lehtësuar si besimtarët që rrëfehen para vdekjes. Nga arra në qosh të sheshit u sul vërtik një shqiponjë. Njerëzit panë të fluturonte nga dërrasat e trekëmbëshit xhelatin pa sy, në vend të tyre dy gropa të kuqe. Zogun e metaltë me sqepin e kthyer dhe njollën e kuqërremtë krahut të majtë, e vunë re të largohej me shpejtësinë e plumbit vetëm disa. Më pas nuk ishin të sigurt. Braho Fordina e pikasi prijësin përpara se të kridhej në degët e arrës. Ia njohu krakëllimën.
