Dy heronjtë e parë të forcave të kufirit ishin Ram Sadria dhe më i riu në moshë, Nik Pjetër Ndreka
71- vjetori i provokacioneve të gushtit 1949, nga monarko fashistët grekë
Adem Ismaili
Në vitin 1945, u krijuan forcat e rregullta për ruajtjen dhe mbrojtjen e kufirit nga Divizioni i mbrojtjes së Popullit . Këtu mund të them me bindje dhe me respektin më të madh se krijuesi i Forcave të Kufirit, është veterani, partizani i orëve të para të çlirimit të vendit, i nderuari Skënder Alikaj. Që nga krijimi i këtyre forcave ka qenë njëri nga kuadrot kyesore, deri me daljen e tij në pension. Që nga ajo kohë deri në ndryshimet e vitit ‘90, Forcat e Kufirit kanë një rrugë të lavdishme dhe heroike të cilën e kanë përmbushur me heroizma, trimëri, e guxim të rrallë deri dhe në flijimin e jetës së tyre. Unë do ndalem në disa prej tyre, që i kam jetuar vetë dhe i mbaj mend, se po t’i kujtojme të gjtha duhet të kesh edhe materiale që nuk ekzistojnë, por edhe që s’ përshkruhen dot edhe me romane të tëra. Por dua të them se pati edhe vështirësi, se qenë pa eksperiëncë, pa kushte, pa strehim. Fillimisht u vendosën në shtëpitë e fshatarëve që ishin në afërsi të kufirit. Unë mbaj mend, megjithëse kam qenë shumë i vogël, në vitin 1950-52′, Posta e Kufirit ka qenë e dislokuar , në shtëpinë e babait tim në Dragobi dhe familja ime kishte kaluar në një familje tjetër aty në lagje. Që atë kohë ndjeja një afërsi me kufitarët, por asnjëherë nuk më shkonte mendja se do ta jetoja dhe unë vetë jetën e Kufitarit, as që do arrija të bëhem oficer i Kufirit, apo të shkruaja ndonjëherë për to në këtë moshë, rreth të 80-ave. Babai im ka qenë i internuar në Kampin e Përqëndrimit nga Gjermanët në Prishtinë, vëllai Haziri, ka qenë partizan në Brigadën e 25-të sulmuese, është plagosur, në Sanxhak të Jugosllavisë. Kjo ka qenë dhe arsyeja e lirimit të shtëpisë për Forcat e Kufirit. Këto pak fjalë i thashë për të krijuar një ide se si me lindi ideja ime, dhe si m’u rrënjos dashuria për këtë armë. Më kujtohet data 22 Gusht 1962, vëllai im, Hazir Smajlaj në minutat e fundit që do të hypja në makin më tha: “-Rrugë të mbarë vëlla, por një porosi ose mund t’i themi popullorçe, një amanet- “Mos na turpëro, se gjakun e kam lënë në Sanxhakun e Jugosllavisë si partisan, dhe babain e kam pasur në Kampin e Përqëndrimit në Prishtinë” . Por mua aq m’u desh dhe nuk po më duheshin porosi të tjera. Unë i vura detyrë vetes për të mbajtur deri më sot me nder këtë amanet, dhe sot po i shkruaj këto pak fjalë, por me shumë përmbajtje dhe me bindje të sigurta, se duhet ruajtur dhe mbajtur amaneti i tyre, të cilin do ua lë pasardhësve të mi.
Ashtu si unë ka dhe shumë të tjerë, mund të themi, të vendosur, deri në piken e fundit të jetës së tyre për të plotësuar detyrën. Tani do flas aq sa mbaj mënd dhe e njoh nga afër për jetën, heroizmin, luftën, sakrificat e kufitarëve,dhe heroizmat e tyre në dekada që ranë në krye të detyrës, Dëshmor të Atdheut , për ruajtjen dhe mbrojtjen e paprekshmërisë së Kufive të Atdheut tonë të dashur . Ato janë shumë , po ti përmëndësh të gjithë duhen vite të shkruash , dhe romane të tëra . Por unë do përmend disa prej tyre që mund ti përfaqesojnë të gjitha Forcat e Kufirit.
Do filloj me dy heronjtë e parë, njëri nga rradhët e Forcave të Kufirit ,Ram Sadrisë, dhe i dyti heroi më i ri në moshë, Nik Pjetër Ndrekës
Ram Sadria lindi në Dragobi të Tropojës në vitin 1925, aty u rrit e u edukua me virtytet më të mira prej atdhetari. Në moshë të re mori pjesë në Luftën Nacional Çlirimtare në B.25. U dallua në luftë gjatë çlirimit të vendit dhe kreu detyra të rëndësishme, ndërsa pas çlirimit u aktivizua në Divizionin e Mbrojtjes Popullit dhe u caktua si Komandant i Postës Kufitare në Fshatin Kufitar Cerem, ku qëndroi nga viti 1945, që kur u kthye nga lufta, deri me 13 Korrik 1953, ku ra në krye të detyrës, për të mos u harruar kurrë, kur bandat U.D.B.-së Jugosllave , në bashkëpunim me agjentët e tyre dhe brenda vendit tonë, ia prenë jeten, por ai nuk ra por u përjetësua, duke i dhënë titullin, Hero i Popullit. I përjetshëm kujtimi i tyre! Nuk mund ta la pa e përmëndur dhe heroin më të ri të Kufirit, Nik Pjetër Ndreka nga Vermoshi, i cili u masakrua nga armiqtë e këtij populli, në moshën më të njomë të jetës së tij. Por me trimëri e guxim ia morën hakun, Forcat e Kufirit në bashkëpunim me popullin heroik të Vermoshit, bënë asgjësimin e tradhëtarëve të shitur e të pabesë, të cilët pa iu bërë varrimi akoma, u asgjësuan komplet banda e armatosur. Populli i dha titullin “Hero i Popullit” pas vdekjes, por ai ngelet i pavdekshëm në zemrat e popullit dhe të historisë së Kufirit. Janë me qindra shembuj dhe heroizma të popullit tonë në ruajtjen dhe mbrojtjen e Kufijve. Shembuj të tillë ka dhënë edhe populli i zonës e brezit Kufitar, patrioti Hamdi Bogdani që i vuri zjarrin shtëpisë së tij për të djegur brenda tre banditë të U.D.B-së Jugosllave.
Jetën kanë dhënë shumë dëshmorë për të mos u harruar kurrë
Siç janë: Ramazan Isaku, Llesh Pal Çupi, në përpjekje me bandat e Kosta Filit ;në Jugun e vendit; Myzafer Lipellari nga Shkodra, nga agjenturat e Jugosllavisë, dhe Bandat e Markagjonëve. Tre kufitarë në postën e Ceremit, po nga agjenturat e Jugosllavisë dhe kryesisht, nga të arratisurit, nga Tropoja, Hysni e Niman Kadria, Tahir Hoxha e tjerë në zonën e verilindjes, vepronin, Zenel Shehu e Hamit Matjani, në zonën e lindjes vepronte Irfan Koskova, me bandat e tij. Ku kanë asgjësuar, me dhjetra kufitarë. Gjithë kanë përfunduar në duart e forcave tona dhe kanë dhënë llogari para popullit, ose kanë përfunduar në gojën e “ujkut si tradhëtarë”. Por në Forcat e Kufirit, në bashkëpunim, me Forcat e Ndjekjes janë asgjësuar dhe ose kapur gjallë. Kanë pohuar, gjithë veprimtarinë e tyre.
Shembull i rrallë i Hajdar i Tafës nga Berati për të asgjësuar bandën si e kishte rrethuar.
Hodhi granatën e tij në mesin e bandës dhe asgjësoi atë së bashku me veten e tij. Ose heroiku i rrallë i heroit të heshtur Gani Shabani nga Tropoja, me guxim e trimëri asgjësoi bandën e Irfan Koskovës. Me granatën e tij që hodhi banda për ta asgjësuar, njësinë që drejtonte Ganiu me guximin, trimërinë, mençurinë e tij kapi granatën e ndezur dhe ia hodhi bandës dhe e asgjësoi plotësisht . Që të dy janë dekoruar me titullin e lartë “Urdhërin e Trimërisë”. Dhe të mbrojtjes së Atdheut. Jetën kanë dhanë në zbatimin e detyrave, pesë kufitarë me komandatin e tyre, në Qafën Dobërdolit, Tropojës, për të zbatuar detyrën e ngarkuar. Shembuj të tillë ka me qindra, por këta janë disa. Forcat e kufirit, kanë një rrugë të lavdishme, në zbatimin e detyrave të ngarkuara, në shërbimin e Atdheut. Jo vetëm Kufitarët, por edhe kudrot. Si nga ana fizike, shpirtërore, dhe familjare. Familjet e kufitarëve, kanë jetuar pranë bashkëshorteve të tyre, për vite të tëra. Larg familjeve të tyre. Larg qyteteve, Postat e kufirit, kanë qenë nëpër fshatra në vende të izoluara, me shumë vështërësi. Kanë qenë pa punë, pa kopshte, pa shkolla, në shumicën e tyre. Pranda j edhe ato kanë kontribuar në zbatimin e detyrave nga bashkëshortet e tyre. Megjithë vështirësitë, që kishin asnjëherë s’e neglizhuan , por qendruan si heroina sëbashku me bashkëshortët e tyre, krah për krah. Veprimtaritë e shumta armiqësore, përveç futjes së bandave dhe diversionit, në gushtin e vitit 1949, në kufirin e jugut dhe jug- lindjes. Armiqtë e betuar dhe pretenduesit, e “Vorio epirit”, monarko- fashistët Gregk, morën një agresion ndaj vendit tonë. Por ata s’ja arritën qëllimit të tyre. Hasën një rezistencë të paparë, ku Forcat e Kufirit, megjithëse më të pakta në forca e mjete, ja arritën qëllimit me trimëri e guxim, jo vetëm i thyen, por ju shkaktuan humbje të kosiderueshme në njerëz e forca. Një rol të rëndësishëm luajtën dhe e shkruan me lavdi Epopenë e 36- tëve. Tridhjet e gjashtë kufitarë të Postës së Vidohovës. Të gjitha këto, luftra, përplasje, vrasje, provokacione, kanë ardhur si rezultat, jo vetëm nga jashtë, e nga Jugosllavia, Greqia, Italia, por edhe më shumë nga Shqiptarët e arratisur jashtë vendit, nën drejtimin drejtpërsëdrejti të tradhëtarit, hajdutit, e saprakut Ahmet Zogu, që me thesarin e vjedhur, investoi, bandat dhe tradhëtarët e vendit ndaj Popullit të vet. Por asnjëherë s’ja arriti qëllimit. Për arsyen e vetme se kuadrot e asaj kohe, kanë pasur vetëm një qëllim: “Një BETIM , se do japim jetën po e do interesi i Atdheut e i Popullit tonë”.