KE godet ‘Pasaportat e arta’

132
Sigal

Raporti i Këshillit Europian: Nisma ku qeveria shqiptare do ofrojë pasaportë shqiptare për të huajt që blejnë apartament ka rrezik për pastrimin e parave. Skemat e shtetësisë të përfshihen në kriteret e anëtarësimit në BE. Nëse vlerësohet se përbëjnë rrezik për sigurinë e brendshme të politikës së Shteteve Anëtare, regjimi pa viza mund të pezullohet. Shqetësim edhe anijet me mazut në Gjirin e Vlorës

Pavarësisht shqetësimeve të Komisionit të shprehura që nga korriku 2020, Shqipëria ka pasur legjislacionin në fuqi që lejon krijimin e një ‘shtetësie sipas skemës së investimeve (‘pasaporta të arta’).

Skemat e shtetësisë përfshihen në kriteret e anëtarësimit në BE (2021/2026 (INL)). Nëse skema të tilla vlerësohen se përbëjnë një rrezik në rritje për sigurinë e brendshme dhe publikun e politikës së Shteteve Anëtare, regjimi pa viza mund të pezullohet.

‘Pasaportat e arta’/ Raporti i KE për Shqipërinë: Ka rrezik për pastrimin e parave dhe financimin e terrorizmit

Komisioni i Këshillit Europian ka prezantuar raportin e tij të 5-të mbi monitorimin e regjimit pa viza të BE-së me Shqipërinë, Bosnjën dhe Hercegovinën, Malin e Zi, Maqedoninë e Veriut dhe Serbinë, si dhe me Gjeorgjinë, Moldavinë dhe Ukrainën. Sipas tyre, të gjitha vendet vazhdojnë të përmbushin kërkesat për liberalizimin e vizave dhe kanë bërë progres në adresimin e rekomandimeve të vitit të kaluar. Raporti fokusohet në veprimet e ndërmarra për adresimin e rekomandimeve të bëra nga Komisioni në Raportin e Katërt në kuadër të Mekanizmit të Pezullimit të Vizave të vitit të kaluar për të siguruar përmbushjen e vazhdueshme të kërkesave për liberalizimin e vizave. Në raport, KE thekson çështjen e nismës së ‘pasaportave të arta’. Sipas tyre, rreziqet prej kësaj pasaporte janë të shumta dhe ato lidhen me sigurinë dhe korrupsionin.

 Vendi ka marrë edhe masa që janë në kundërshtim me dy rekomandimet për vizat përafrimi dhe skema e shtetësisë së investitorit. Prandaj, nevojitet progres i mëtejshëm.

Raporti për ‘Pasaportat e Arta’ – Shqipëri.

Pavarësisht shqetësimeve të Komisionit të shprehura që nga korriku 2020, Shqipëria ka pasur
legjislacionin në fuqi, që lejon krijimin e një ‘shtetësie sipas skemës së investimeve (‘pasaporta të arta’). Agjencia e Programeve të Veçanta të Shtetësisë ka krijuar një grup të përbashkët pune për të kryer studim fizibiliteti për zbatimin e tij në të ardhmen. Në vitin 2022, Qeveria miratoi një vendim me të cilin paraqet një bazë ligjore për Ministrinë e Brendshme për të nisur procedurën e Partneritetit Publik Privat për zbatimin e programeve të qytetarisë. Krijimi i një skeme qytetarie investitori do të ishte në kundërshtim me rekomandimet e bëra. Raporti i katërt në kuadër të Mekanizmit të Pezullimit të Vizave dhe paketës së zgjerimit 202112. Një skemë e shtetësisë së investitorit mund të përdoret për të anashkaluar procedurën e vizave me qëndrim të shkurtër të BE-së dhe të thelluar vlerësimi i rreziqeve individuale migratore dhe të sigurisë që përfshin kjo procedurë, duke përfshirë një të mundshme shmangia e masave për parandalimin e pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit. Kjo është një shqetësim i madh për BE-në në kuadër të marrëveshjes së saj pa viza me Shqipërinë. Përpara shqyrtimit nga Kuvendi i Shqipërisë të projektligjit për shtetësinë, raporti i tretë për vizën. Mekanizmi Pezullues kujtoi se në tetor 2019 Komisioni i kishte drejtuar një letër Qeverisë shqiptare duke kërkuar sqarime në këtë drejtim dhe duke e alarmuar për rreziqet e qenësishme dhe pasojat e mundshme duke prezantuar një skemë të tillë. Këto rreziqe u theksuan gjithashtu në Rekomandimin e Komisionit të datës 28 mars 2022 mbi hapat e menjëhershëm në kontekstin e pushtimit rus të Ukrainës në lidhje me skemat e shtetësisë së investitorëve dhe skemat e qëndrimit të investitorëve. Përveç kësaj, në një rezolutë të 9 marsit 2022, Parlamenti Evropian propozoi atë investitor fundor. Skemat e shtetësisë të përfshihen në kriteret e anëtarësimit në BE (2021 / 2026 (INL)). Nëse skema të tilla vlerësohet se përbëjnë një rrezik në rritje për sigurinë e brendshme dhe publikun, politikës së Shteteve Anëtare, regjimi pa viza mund të pezullohet.

 Mungesa e harmonizimit me politikën e vizave të BE-së mund të çojë në rritjen e kalimeve të parregullta dhe emigracion ndaj dhe duhet të trajtohet si një çështje prioritare në të gjithë partnerët e Ballkanit Perëndimor.

Rekomandime për Shqipërinë

Shqipëria ka ndërmarrë veprime për të adresuar shumicën e rekomandimeve të mëparshme të Komisionit. Megjithatë, vendi ka marrë edhe masa, që janë në kundërshtim me dy rekomandimet për vizat përafrimi dhe skema e shtetësisë së investitorit. Prandaj, nevojitet progres i mëtejshëm.

  1. a) Përafron, si çështje prioritare, politikën e vizave të Shqipërisë me listën e tretë të vizave të kërkuara të BE-së. Vendet, në veçanti ato vende të treta, që paraqesin migrim të parregullt ose rreziqe sigurie për BE.
  2. b) Të përmbahen nga zbatimi i një skeme të shtetësisë investitore dhe të shfuqizojnë bazën ligjore për një të tillë skemë me ndryshimin e Ligjit për Shtetësinë.
  3. c) Të vazhdojë bashkëpunimin me shtetet anëtare më të prekura nga kërkesat e pabazuara për azil nga shtetas shqiptarë dhe duke zbatuar fushata informuese për regjimin pa viza, duke i përshtatur ato për profilet përkatëse të emigrantëve, duke përfshirë grupet e cënueshme, ata që mbeten përtej periudhave për të cilën është lejuar hyrja (qëndrimet e tepërta), ata që janë urdhëruar të kthehen dhe ata që bëjnë kërkesat e pabazuara për azil.
  4. d) Vazhdimi i forcimit të parandalimit dhe luftës kundër korrupsionit, krimit të organizuar, të trafikimit të paligjshëm, terrorizmi dhe pastrimi i parave:

(i) rritje të pjesëmarrjes së Shqipërisë në EMPACT;

(ii) progresi i mëtejshëm drejt ndërtimit të një historie solide të korrupsionit dhe
rastet e krimit të organizuar, si dhe sekuestrimi, konfiskimi dhe rikuperimi i aseteve kriminale
që rezultojnë nga vepra të tilla;

(iii) adresimin e të gjithë zërave të mbetur në Detyrën e Veprimit Financiar
Plani i veprimit të forcës.

  1. e) Të bëjë përparim të mëtejshëm në zbatimin e marrëveshjes dypalëshe sipas Planit të Përbashkët të Veprimit në Kundër-terrorizmit për Ballkanin Perëndimor.

Pjesë tjetër e raportit:

Migrimi

Sipas KE, të gjitha vendet vazhduan të marrin masa për të adresuar migracionin e parregullt. Megjithatë, nevojiten përpjekje të mëtejshme për të adresuar shqetësimet e vazhdueshme: Përafrimi me politikën e vizave të BE-së: kjo është thelbësore për funksionimin e mirë të regjimit pa viza me BE-në. Mungesa e harmonizimit me politikën e vizave të BE-së mund të çojë në rritjen e ardhjeve të parregullta dhe duhet të trajtohet si një çështje prioritare në të gjithë partnerët e Ballkanit Perëndimor. Marrëveshjet e statusit të Frontex: Marrëveshjet e statusit janë lidhur me Shqipërinë, Serbinë dhe Malin e Zi dhe Maqedoninë e Veriut. Këto do të lejojnë vendosjen e trupave të përhershme të Frontex në të gjithë kufijtë e këtyre vendeve partnere. Marrëveshjet me Bosnjë-Hercegovinën duhet të finalizohen dhe zbatohen shpejt.
Planet operacionale kundër kontrabandës: Një Partneritet Operacional kundër Kontrabandës Rajonale u lançua në Ministrinë e BE-së për Ballkanin Perëndimor mbi JHA më 3 nëntor. Kjo do të forcojë zbatimin e ligjit dhe bashkëpunimin gjyqësor kundër rrjeteve të kontrabandës dhe do të rrisë kapacitetin e menaxhimit të kufijve të Ballkanit Perëndimor.

Siguria

Të gjitha vendet e vlerësuara vazhdojnë të marrin masa për parandalimin dhe luftimin e krimit të organizuar. Megjithatë, nevojiten përpjekje të mëtejshme për të adresuar shqetësimet e sigurisë së brendshme: Korrupsioni i nivelit të lartë: përpjekjet për të luftuar korrupsionin ende pengohen nga kapaciteti i kufizuar dhe statusi ligjor i agjencive kundër korrupsionit, si dhe nga numri i vogël i gjyqeve dhe dënimeve. Lufta kundër krimit të organizuar: të gjitha vendet duhet të rrisin luftën kundër rrjeteve transnacionale të krimit të organizuar në bashkëpunim me Europolin dhe duke rritur pjesëmarrjen e tyre në aktivitetet EMPACT. Pasaportat e arta: vendet që japin shtetësinë në këmbim të investimit duhet të shfuqizojnë ose të përmbahen nga zbatimi i skemave të tilla. Pasaportat e arta rrisin sigurinë e natyrshme, pastrimin e parave, evazionin fiskal dhe rreziqet e korrupsionit për BE-në. Hapat e ardhshëm…

Sfondi

BE-ja aktualisht ka një regjim pa viza me 61 vende. Nën këtë regjim pa viza, qytetarët jashtë BE-së me pasaportë biometrike mund të hyjnë në zonën Shengen për 90 ditë, brenda 180 ditëve, pa vizë. Udhëtarët e përjashtuar nga viza që vizitojnë zonën Shengen do t’i nënshtrohen Sistemit Evropian të Informacionit dhe Autorizimit të Udhëtimit (ETIAS) që nga fundi i vitit 2023. Qytetarët e Malit të Zi, Serbisë dhe Maqedonisë së Veriut mund të udhëtojnë në BE pa vizë që nga dhjetori 2009. Për qytetarët e Shqipërisë dhe Bosnjë-Hercegovinës, kjo ishte e mundur që nga fundi i vitit 2010. Për Moldavinë udhëtimi pa viza ka hyrë në fuqi në prill 2014 , për Gjeorgjinë në mars 2017 dhe për Ukrainën në qershor 2017.