Ende pa u shuar ajo jehona e pështirë e asaj këngës së ushtarëve grekë që teksa parakalonin, trimëroheshin me fjalët se me zorrët e shqiptarëve do të bënin lidhëse këpucësh, përsëri u dëgjua prej tyre një tjetër këngë me përmbajtje provokuese, ku metaforikisht, thuhej se po u digjej zemra për atë vajzën e bukur e të robëruar nga ca njerëz të liq, që e quanin Vorio Epir dhe që ata do ta rrëmbenin patjetër përsëri. Kjo ngjau më 27 mars të këtij vitit, kur kremtohej data 25 mars si dita e fillimit të kryengritjes anti osmane (Dita e Pavarësisë), por edhe si dita fetare e Ungjëllizimit. Por mesa duket, grekët nuk e kishin harruar atë përvojën e 33 shekujve më parë, kur mitologjia më shumë, rrënjosi në mendjet e tyre dhe më tej, atë historinë e Luftës së Trojës, pas rrëmbimit të Helenës së bukur, gruas së spartanit Menelau, nga i biri i Priamit dhe Hekubës, Paridi. Veç duhet pranuar, se në këtë krahasim, ka dhe një ndryshim: nëse dikur nxitës për atë sherrin dhjetë vjeçar ishte ajo molla ku shkruhej: “më të bukurës” që hyjnesha Eridë ua hodhi Herës, Atenës dhe Afërditës në dasmën e Peleut, ngaqë ajo nuk ishte ftuar, zemërimin e këtyre trimoshëve vazhdon ta ndërsejë, të paktën qysh nga vitit 1770, ajo revolta e armatosur e admiralit Orllov e sajuar nga Knjazi Patjomkin për shtrirje influence nëpërmjet ortodoksizmit, me miratimin e dashnores së tij, Careshës Ekaterina e Dytë. E gjithë kjo kishte rreptësisht karakter fetar dhe që vijoi për nja dy shekuj me radhë, me shkatërrime e vrasje pafund myslimanësh dhe hakmarrjesh nga ana e këtyre deri në pogrome. Në vazhdën e këtij qëndrimi u krijua edhe organizata e famshme Filiki Eteria, pra Shoqëria e Miqve, ku sërish kishte rolin e tij primar Cari tjetër i Rusisë Aleksandri i Parë. Dhe ishte oficeri i kavalerisë po ruse, Ipsilantis, drejtuesi i “Bandës së Shenjtë”, ku mjafton të shohim betimin që doli prej saj, për të kuptuar rolin dhe ndikimin e fesë në shpirtin e ushtarëve grekë. Atje, ndër të tjera thuhet: “Si i krishterë ortodoks dhe bir i kishës katolike, betohem në emër të Zotit Jezu Krisht dhe Trinisë së Shenjtë… Të derdh gjakun tim që të mund armiqtë e fesë time ose të bëhem martir për Jezu Krishtin. Betohem në emër të kungimit të shenjtë se po nuk i mbajta të gjitha premtimet që bëra para Zotit tonë Jezu Krisht, unë do ta kem mohuar atë”. Po ashtu, ishte ideja po e carit rus dhe dëshira e neo helenistëve që pas masakrës së Tripolicës, të shpiknin termin “Megali idea” të fshehur pas nacionalizmit grek. Dhe mesa duket, të edukuar me këtë frymë, qarqet ekstremiste greke, ku përfshihen edhe shumë nga ata që mbajnë veshur petkun fetar, janë gati të sakrifikohen, sikurse thuhet në atë betim, vetëm për t`i parë të vdekur armiqtë e fesë së tyre, gjë që e pamë vite më parë edhe në sulmin e pabesë në Peshkëpi. Ne shqiptarëve nuk na trembin as këngët, as kërcënimet dhe as ndonjë aventurë e ekstremistëve grekë, por na çudit urrejtja dhe mllefi që ata tregojnë ndaj nesh, në një kohë, kur popullin grek gjithmonë e kemi dashur dhe e kemi respektuar për gjithçka trashëgojnë në kulturë, arte, filozofi, letërsi, histori e sidomos në përvojën demokratike, prej nga ka mësuar e gjithë bota përparimtare. Personalisht, kam shkruar dhe botuar shtatë libra kushtuar mitologjisë greke, madje përkthyer edhe në greqisht, për të cilat më kanë shprehur mirënjohjen e tyre Presidenti, Kryeministri, Ministri i Jashtëm etj. nga ai vend fqinj. Pastaj, ne ndihemi plotësisht miq me popullin e mirë grek, pasi në çastet e vështira ekonomiko – sociale dhe politike që krijoi këtu diktatura komuniste, na u gjendën pranë, i strehuan vëllezërit e motrat tona, i punësuan dhe tani ata, falë humanizmit të tyre, ndihen tërësisht të integruar atje. Mbi të gjitha, ne jemi aleatë në Organizatën e Traktatit të Atlantikut Verior (NATO) dhe kemi detyrime reciproke për ta mbrojtur njëri – tjetrin. Ne shqiptarët e njohim mirë historinë dhe nuk i harrojmë padrejtësitë që na janë bërë. Por me arsye, zgjidhjet i kërkojmë sipas rregullave, ligjeve dhe të drejtës ndërkombëtare dhe jo me kërcënime e ultimatume. Dhe kjo është qytetari dhe jo frikacakëri. Pra është forcë e jo që dikush ta marrë për dobësi dhe të ngrefoset duke kënduar këngë të papranueshme as për Buzukët më të rëndomtë të Athinës dhe as për meshat e kishës të ndonjë fshati ishullor, ku priftit i ka mbetur ora te shkëlqimi i Perandorisë bizantine deri në vitit 1453 kur ra Kostandinopoja. Ata duhet ta dinë mirë se ka ikur ajo koha kur Anakarsi çuditej teksa merrte pjesë në një mbledhje, për të cilën thosh si me shaka, se ndër helenët, çështjet i shtronin të mençurit, por vendimet i merrnin budallenjtë. Se edhe me kuptimin që ka Dita e Ungjillizimit, pritet lajmi i mirë i ardhjes së Perëndisë nga Jezusi, i dashurisë dhe i veprimtarisë shpëtuese të tij e jo i ngatërresave dhe vringëllimit të armëve, se nga kjo nuk vjen asgjë e mirë, përveç marrëdhënieve të tendosur zyrtare. Them kështu, pasi edhe qeveria e Greqisë e ka detyrë t`i frenojë shfaqje të tilla të padenja, për të mos thënë turpëruese për pasuesit e Eskilit, Sofokliut, Sokratit, Platonit, Diogjenit e Aristotelit me shokë. Ndërsa pozicioni i shtetit tonë dhe sidomos i Ministrisë së Jashtme, që bën sikur nuk i vë re këto manifestime urrejtjeje, do kuptuar e justifikuar, sidomos në këtë fazë ku ndodhemi dhe ku çdo acarim i situatës, do të kishte pasoja jo të pëlqyeshme në synimin tonë për t`u pranuar në BE. Duke qenë se përmenda të mençurit e Greqisë së Lashtë, nuk rri dot pa kujtuar një ndodhi nga jeta e Solonit (rreth 640 – 560 para Kr.), njërit nga shtatë të urtët e Greqisë, përshkruar nga Plutarku. Edhe ai, pasi hipi në gurin e tellallit, i nxiti qytetarët me anën e një kënge me njëqind vargje, të quajtur Salamina, ku thoshte “S`do mbaj fjalim, po do t`ia them një kënge”, që të shfuqizonin ligjin që i pengonte të luftonin me megarasit. Ndaj do të ishte më e drejtë të këndonim ndonjë këngë për dashurinë, mirëkuptimin e miqësinë mes popujve, se kjo do të ishte në interesin e dy vendeve tona.
