Prof. Përparim Kabo
“Evropa, që ta merrni vesh ju,-i thoshte gjenerali De Gol Philippe Ragueneau-së, është si një tryezë e shtruar: mishi e pjekur është Franca dhe Gjermania, me pak garnitura përreth është Italia ndërsa pijet janë Beneluksi”. A ishin këto fjalë profeci apo mallkim, anticipim apo udhrrëfim për BE-në. Sot mbushen plot 55 vite nga 22 janari 1963, një pikë kthese në atë që quhet Bashkimi Evropian. “Traktati miqësisë mes Francës dhe Gjermanisë” Më konkretisht! Traktati i Elysee ishte një traktat miqësie mes Francës dhe Gjermanisë Perëndimore, nënshkruar nga Presidenti Charles de Gaulle dhe Kancelari Konrad Adenauer më 22 janar 1963 në Pallatin Elysee në Paris. Me nënshkrimin e këtij traktati, Gjermania dhe Franca vendosën një themel të ri për marrëdhëniet që përfunduan shekuj rivaliteti mes tyre. Traktati bëri thirrje për konsultime të rregullta midis Francës dhe Gjermanisë Perëndimore për të gjitha çështjet e rëndësishme që kanë të bëjnë me mbrojtjen, arsimin dhe çështjet rinore. Ai gjithashtu kërkonte takime të rregullta midis zyrtarëve të nivelit të lartë, që nënkupton që shefat e shtetit dhe qeverive duhet të takoheshin të paktën dy herë në vit dhe Ministrat e Punëve të Jashtme çdo tre muaj, për të siguruar bashkëpunim të ngushtë midis dy shteteve. Takimi i parë midis dy krerëve të shtetit u zhvillua në shtëpinë private të Gjeneralit de Gaulle në Colombey-les-Deux-Eglises në shtator 1958. Që atëherë, krerët francezë dhe gjermanë e kanë mbajtur marrëdhënien e fortë, shpesh të konsideruar si motori i integrimit evropian. Përveç kësaj, u krijua një komision ndërministror për të koordinuar bashkëpunimin franko-gjerman. Ai përbëhet nga zyrtarë të lartë të çdo ministrie të përfshirë. Vetëm dy muaj pas nënshkrimit të traktatit të miqësisë, ndodhi një polemikë e re midis Francës dhe Gjermanisë. Presidenti de Gaulle synonte traktatin për të bërë distancimin e Gjermanisë Perëndimore dhe përfundimisht ajo të ndahej nga mbrojtësi i saj amerikan. Ai e pa Gjermaninë Perëndimore (dhe shtetet e tjera anëtare të Bashkësisë Ekonomike Evropiane) si të vasalizuar nga Washingtoni. Traktati ishte i dukshëm si i tillë pasi nuk përmendte SHBA, Britani, NATO ose Marrëveshjen e Përgjithshme mbi Tregtinë dhe Tarifat (GATT). Megjithatë, pasi Presidenti i SHBA John F. Kennedy shprehu pakënaqësinë e tij për këtë ndaj ambasadorit të Gjermanisë Perëndimore në Shtetet e Bashkuara, Bundestagu ratifikoi traktatin me një preambulë që i bëri thirrje Francës dhe Gjermanisë Perëndimore të ndjekin bashkëpunim të ngushtë me SHBA-në, si edhe për pranimin eventual të Britanisë në KEE, për arritjen e një marrëveshjeje të tregtisë së lirë në kuadrin e GATT dhe për integrimin ushtarak të Perëndimit në NATO nën udhëheqjen amerikane. Kjo në mënyrë efektive e zbrazi Traktatin nga çdo kuptim (në sensin Gaullist) dhe i dha fund shpresave të përgjithshme të de Gaulle për ndërtimin e KEE-së në një kundërpeshë ndaj SHBA dhe BRSS. “Gjermanët po sillen si derra. Ata po e vënë veten plotësisht në shërbimin e amerikanëve, po tradhtojnë frymën e Traktatit franko-gjerman dhe po e tradhtojnë Evropën.” Ky ishte mendimi De Golit për Gjermaninë. Më vonë, më 1965, gjenerali i tha ndihmësit më të afërt të tij pas dyerve të mbyllura: “”Gjermanët kanë qenë shpresa ime më e madhe, ata janë zhgënjimi im më i madh!”. Britania hyri dhe doli nga BE gjeneral De Gol, ndërsa Gjermania e bashkuar e sheh BE-n ndryshe. Lokomotiva e BE me sa duket vetëm në histori mund të quhet ‘made in Germany and France’, sepse prej disa vitesh është vetëm gjermane…! Tavolina është po ajo, veçse mishi francez është ftohur gjeneral De Gol…mbase djathi francez është ende i shijshëm!
