Nga viti 2020 Toka rrotullohet më shpejt, ditë më të shkurtra edhe në 2021

391
Sigal

Për shkak të pandemisë, viti 2020 na dukej se nuk do të mbaronte kurrë, por në të vërtetë ai iku, me 28 ditë me kohëzgjatjen më të shkurtër të regjistruar ndonjëherë në 50 vitet e fundit: ky është një ndryshim i rendit të milisekondave, për shkak të faktit se nga verën e kaluar, Toka rrotullohej rreth boshtit të saj më shpejt.

Kjo demonstrohet nga matjet ultra-precize të orëve atomike të përdorura nga Shërbimi Ndërkombëtar i Rrotullimit të Tokës dhe Sistemeve të Referencës (IERS) në Paris. Nëse trendi do të konfirmohej edhe për 2021, një vëmendje mund të përdoret për të sinkronizuar orët me lëvizjen e planetit, që do të thotë të heqësh një ‘sekondë të brishtë’.

Që kur u konstatua në vitin 1972, janë shtuar 27 sekonda brishtë (e fundit në 2016) për të rindërtuar orët me rrotullimin disi “dembel” të Tokës, por në vitet e fundit planeti duket se ka ndryshuar ritëm: një dukuri që duhet të merret parasysh, pasi që satelitët dhe telekomunikacioni kërkojnë orë të sinkronizuara në mënyrë perfekte.

Ekzistojnë disa variabla që ndikojnë në shpejtësinë e rrotullimit: lëvizjet e bërthamës së tokës, ndryshimet në presionin atmosferik, erërat, rrymat oqeanike. Kombinimi i këtyre faktorëve mund të bëjë që gjatësia e ditës, mesatarisht 86,400 sekonda (24 orë), të ndryshojë me disa milisekonda, siç u vu re pas futjes së orëve atomike në vitet 1960.

Nga viti 1973 deri në vitin 2019, dita më e shkurtër u zbulua të jetë 5 korriku 2005, kur rrotullimi i Tokës mori 1.0516 milisekonda më pak se zakonisht. Ky rekord u mund 28 herë në vitin 2020. Dita më e shkurtër ndonjëherë ishte 19 korriku 2020, kur Toka rrotullohej në vetvete duke marrë 1.4602 milisekonda më pak se zakonisht.

Nëse trendi konfirmohet gjithashtu në muajt e ardhshëm, 2021 mund të bëhet një nga vitet më të shkurtra në dekadat e fundit, me ditë që zgjasin mesatarisht 0,05 milisekonda më pak se 86,400 (24 orë): në fund të vitit, orët atomike mund të grumbullojnë një vonesë prej 19 milisekondash.