Vaji që përdoret në gatim është gurthemeli i një regjimi të shëndetshëm ushqimor.
Vaji është i pari që nis e formon shijen e një vakti dhe i fundit që përdoret për të kompletuar shijen e gatimit.
Mjafton një ‘shëtitje’ në supermarket dhe kupton që ofertat janë të larmishme si në rastin e vajit të misrit, lulediellit apo të vajit të ullirit.
Megjithatë jo të gjithë e tolerojnë temperaturën dhe nxehtësinë.
Nëse vaji nuk e toleron nxehtësinë atëherë nuk mund të gatuash me të sepse përveç se humbet vlerat, bëhet armik i shëndetit.
Ka shumë ushqime që kërkojnë të gatuhen me një lloj vaji ose yndyre të caktuar që ka një tolerancë të caktuar ndaj temperaturës.
Vaji ekstra i virgjër i ullirit rekomandohet në sallata duke qenë se ka tolerancë të ulët ndaj temperaturës.
Për kavërdisje dhe skuqje mund të përdorni vajin e lulediellit ose të misrit që tolerojnë temperatura të larta gatimi.
Në aspektin e kalorive, të gjitha vajrat janë të njëjtë (120 kalori për çdo lugë gjelle).
Por vajrat ndryshojnë në përbërjen e yndyrës.
Disa përmbajnë yndyrë të ngopur, polio ose mono-të pangopur.
Disa më shumë e disa më pak.
Yndyrnat e ngopura janë ato që rrisin nivelin e kolesterolit ndaj duhen shmangur,
Dy yndyrnat e pangopura janë të shëndetshme sepse i bëjnë mirë trurit dhe zemrës.
Vaji i Avokados
Vaji i avokados për shembull është i ngjashëm me vajin e ullirit por ka një tolerancë më të lartë ndaj temperaturës.
Rrjedhimisht, ky vaj i shëndetshëm dhe plot vlera detoksifikuese mund të përdoret për kavërdisje.
Vaji i Arrës së Kokosit
Vaji i arrës së kokosit përmban më shumë yndyrna të ngopura se gjalpi.
Ky vaj tropikal rrit nivelet e kolesterolit të mirë por edhe atij të keq dhe rrjedhimisht rrezikun e sëmundjeve të zemrës.
AgroWeb.org ju rekomandon të mos tregoheni dorëlëshuar me këtë vaj në gatim.
Vaji i Susamit
Vaji i susamit ka një tolerancë të lartë ndaj nxehtësisë dhe përmban sasi të barabarta të yndyrnave mono dhe polio-të-pangopura.
Ai rekomandohet në përmirësimin e niveleve të kolesterolit dhe tensionit të gjakut.
Këtë vaj mund ta gjeni në dy lloje: me ngjyrë të çelët dhe të errët. Shija e tij është e ngjashme me atë të arrorëve.
Vaji i Arrave
Vaji i arrave ka gjithashtu një tolerancë të lartë ndaj temperaturës dhe është i pasur me yndyrna polio-të-pangopura.
Është nga të paktat vajra që ofron acide yndyrore omega-3.
Ky vaj përmirëson nivelin e sheqerit në gjak dhe është shumë i shijshëm në makaronat me salca ose jo.
Vaji ka aq shumë pushtet në gatim.
Ai mund t’i japë gjellës vulën e cilësisë dhe shijes ose mund ta shkatërrojë atë.
Si në rastin e çdo përbërësi tjetër, cilësia është e para që duhet vënë re tek vaji.
