Dr. Diana SKRAPARI
Dokumentet e “Paradise Papers” janë një grup prej 13.4 milionë dokumentesh që kanë të bëjnë me investimet offshore, të zbuluara në publik më 5 nëntor 2017. Dokumentet kanë origjinën nga firma ligjore Appleby, ofruesit e shërbimeve të korporatave Estera dhe Asiaciti Trust, dhe regjistrat e biznesit në 19 juridiksionet tatimore. Ato përmbajnë emrat e më shumë se 120.000 njerëzve dhe kompanive. Mes atyre që përmenden në çështjet financiare, janë Mbretëresha Elizabeta II, Presidenti i Kolumbisë Juan Manuel Santos dhe Sekretari i Tregtisë i SHBA-së Wilbur Ross. Në fund të tetorit 2017, Konsorciumi Ndërkombëtar i Gazetarëve Investigues (International Consortium of Investigative Journalists-ICIJ) iu drejtua firmës ligjore offshore Appleby me akuza për keqbërje. Appleby tha se disa nga të dhënat e saj ishin vjedhur në një sulm në internet vitin e kaluar dhe mohoi akuzat e ICIJ. Pas publikimit të dokumenteve, kompania deklaroi se nuk kishte “asnjë dëshmi të keqbërjes”. Dokumentet u blenë nga gazeta gjermane Süddeutsche Zeitung, e cila ishte gjithashtu gazeta që mori Panama Papers në vitin 2016. Süddeutsche Zeitung kontaktoi ICIJ që po heton dokumentet, së bashku me 100 partnerë të mediave. Sipas The Express Tribune, “Apple, Nike dhe Facebook shmangën miliarda dollarë në taksa duke përdorur kompanitë off-shore.” Nga njerëzit me emër mund të përmendim Bono, këngëtari i U2. “Paradise Papers” zbuluan se Mbretëresha Elizabeta II kishte bërë investime në Ishujt Kajman dhe Bermuda nëpërmjet Dukatit të Lancasterit. Në Lituani Antanas Guoga, një deputet i Parlamentit Evropian, është përmendur gjithashtu. Në Malin e Zi, Ana Kolarevic, motra e ish kryeministrit dhe presidentit malazez Milo Gjukanoviç, i cili ishte në pushtet nga viti 1991 deri në vitin 2016, është e shënuar në këto dokumente. Në Spanjë, autoriteti i parë politik që shfaqet është ish-kryebashkiaku i Barcelonës dhe këshilltari aktual Xavier Trias, artistja José María Cano dhe miliarderi Daniel Maté. Në Kanada përmendet Ish kryeministri i Kanadasë Jean Chrétien. Tre ish kryeministrat kanadezë janë emëruar në “Paradise Papers”: Jean Chrétien, Paul Martin dhe Brian Mulroney. Sipas gazetave, Stephen Bronfman, këshilltari i kryeministrit kanadez Justin Trudeau dhe mik i ngushtë, u bashkua me ish-senatorin e Partisë Liberale, Leo Kolber, djali i të cilit zhvendosi miliona dollarë në një trust të Kajmanit. Manovrat offshore mund të kenë shmangur taksat në Kanada, Shtetet e Bashkuara dhe Izrael, sipas ekspertëve që shqyrtuan disa prej dosjeve prej 3.000 dosjeve që detajojnë aktivitetet e trustit. Në Shtetet e Bashkuara përmenden Wilbur Ross dhe Jared Kushner. Dokumentet e zbuluara zbuluan se Sekretari i Tregtisë Wilbur Ross mban aksione në biznese të lidhura me oligarkët rusë të sanksionuara, të cilat ai nuk i bëri të ditur gjatë seancave të konfirmimit të tij. Sipas gazetave, sekretari amerikan i tregtisë Wilbur Ross mban aksione në bizneset që merren me oligarkët rus Leonid Mikhelson dhe Genadi Timchenko të cilët janë subjekt i sanksioneve të SH.BA-së, si dhe dhëndri i presidentit rus Vladimir Putin, Kirill Shamalov. Anëtarë të tjerë të administratës së Trump që paraqiten në dokumentet përfshijnë Sekretarin e Shtetit të SHBA Rex Tillerson (ai drejtoi divizionin e Jemenit të ExxonMobil, i cili kishte lidhje me firmën offshore në Bermuda) dhe Gary D. Cohn, drejtor i Këshillit Ekonomik. Në përgjithësi, më shumë se 12 anëtarë të kabinetit Trump, donatorët dhe këshilltarët kryesorë paraqiten në dokumente dhe lidhen me llogaritë offshore. Këto përfshijnë donatorë të mëdhenj si Robert Mercer dhe Sheldon Adelson. Dokumentet gjithashtu zbuluan se organizatat shtetërore ruse me lidhje me Putin kishin investime të mëdha në Facebook dhe Twitter përmes ndërmjetësimit të sipërmarrësit ruso-amerikan Yuri Milner, një bashkëpunëtor afarist i Jared Kushner, dhëndërit të Presidentit Donald Trump. Këngëtarja amerikane Madonna, bashkëthemeluesi i Microsoft Paul Allen dhe ish komandanti suprem i NATO-s në Evropë gjenerali Wesley Clark janë gjithashtu të përmendur në “Paradise Papers”. Në Amerikën e Jugut, në Argjentinë përmenden Ministri i Financave Argjentinase Luis Caputo, i cili u zbulua se kishte menaxhuar të paktën dy fonde të pasurisë offshore. Caputo është një kushëri i parë i manjatit industrialist dhe ndërtimor lokal Nicolás Caputo, shoku më i mirë i presidentit argjentinas, Mauricio Macri. Ai u tha anëtarëve argjentinas të ekipit ICIJ se “ishte një fond investimi për miqtë dhe familjen”. Fondet, të hapura në 2009 dhe me mbi 100 milionë dollarë mbetën nën menaxhimin e Caputo deri në dhjetor 2015, kur Macri e emëroi atë Sekretarin e Financave – ai morri një promovim si Ministër i Financave këtë janar.Në Kolombi përmendet Presidenti kolumbian Juan Manuel Santos. Në hetim përmendet edhe presidenti i Kolumbisë (2010-2018) dhe 2016 fituesi i paqes Nobel Juan Manuel Santos. Ai ishte pjesë e dy shoqërive offshore. Në Afrikë, në Liberia përmendet Presidentja Ellen Johnson Sirleaf. Presidentja Liberiane Ellen Johnson Sirleaf është renditur në gazeta si drejtor i kompanisë Bermuda Songhai Financial Holdings Ltd, një degë e bankës Databank, menaxhimit të fondeve dhe kompanisë për investime Databank Brokerage Ltd., nga prilli 2001 deri në shtator 2012. Ministri për Financim dhe Planifikim Ekonomik i Ganës,Ken Ofori-Atta, ishte bashkë-themelues i Databank dhe bashkë-drejtor, me Johnson Sirleaf, në Holdings Songhai Financial. Në Nigeria,Presidenti i Senatit Nigerian Bukola Saraki është i shënuar si drejtor dhe aksionar i Tenia Ltd., një kompani e themeluar në Ishujt Kajman në prill 2001. Në Azi, India renditet nga e 19-ta nga 180 vendet e përfaqësuara në të dhënat e Paradise Papers. Në total, ka 714 indianë në radhët e tyre. Udhëheqësit e Kongresit, përfshirë ish-shefin e Rajsthan, Ashok Gehlot, deputeti i Kongresit Sachin Pilot dhe djali i deputetit të Kongresit Vayalar Ravi janë emrat kryesorë në listë. Ministri i Shtetit për Aviacionin Civil Jayant Sinha, kreu i Kongresit të Lartë, bir i Veerappa Moily, Rajya Sabha MP Ravindra Kishore Sinha, aktori i Bollywoodit Amitabh Bachchan dhe Andhra Pradesh, Udhëheqësi i opozitës Y. S. Jaganmohan Reddy janë të tjerë të listuara në gazeta. Ndër kompanitë e listuara në gazeta janë Apollo Gomat, Emaar MGF, GMR Group, Havells, Hindujas, Jindal Steel dhe Videocon. Në Indonezi përmenden ish-presidenti i vdekur Suharto, Tommy dhe Mamiek, përveç kreut të partisë opozitare Praboëo Subianto (ish dhëndër i Suharto-s) janë të listuara në gazeta. Në Japoni,Ish-kryeministri japonez Yukio Hatoyama është përmendur. Në Kazakhstan, përmendet ish Ministri i Naftës dhe Gazit Sauat Mynbayev, i cili është renditur si aksionar kryesor i Meridian Capital Ltd. Nga Pakistani, ish-kryeministri Shaukat Aziz është renditur në “Paradise Papers”, pasi ka krijuar një trust të quajtur Trust Antarktik në Delaëare. Një manjat biznesi, tani me seli në Dubai, Salman Ghani është renditur për strehimin e pasurisë së tij në parajsa të fshehta të taksave dhe perandorive offshore. Në Lindjen e Mesme, në Jordani, Mbretëresha Noor e Jordanisë është e shënuar si përfituese e dy trusteve të regjistruara në Jersey. Një nga trust-et, Valentine 1997 Trust, u vlerësua në më shumë se 40 milionë dollarë në vitin 2015, dhe të ardhurat e saj duhet t’i paguhen mbretëreshës gjatë jetës së saj. Trust-i gjithashtu zotëron prona në Anglinë jugore pranë Buckhurst Park, Sussex. Trust-i tjetër, Brown Discretionary Settlement, është pronari përfitues i një shoqërie investuese të inkorporuar në Jersey, me asete me vlerë 18.7 milion dollarë në vitin 2015. Në Siri, përmendet Rami Makhlouf, njeriu më i pasur i Sirisë. Në Turqi përmenden bijtë e kryeministrit turk Binali Yıldırım. Udhëheqësit botërorë, duke përfshirë Trump dhe kryeministren britanike Theresa May janë zotuar të frenojnë skemat e shmangies së taksave agresive. Publikimi i këtij hetimi, për të cilin më shumë se 380 gazetarë kanë kaluar një vit duke kërkuar përmes të dhënave që shtrihen në 70 vjet, vjen në një kohë të rritjes së pabarazisë globale të të ardhurave. Ndërkohë, kompanitë shumëkombëshe po kalojnë një pjesë në rritje të fitimeve offshore – 600 miliardë euro vetëm në vitin e kaluar – ekonomisti kryesor Gabriel Zucman do ta zbulojë këtë në një studim që do të publikohet më vonë këtë javë.”Parajsa të taksave janë një nga motorët kryesorë të rritjes së pabarazisë globale”, tha ai. “Ndërsa rritet pabarazia, evazioni i taksave offshore po bëhet një sport elitar.”Në qendër të rrjedhjes është Appleby, një firmë ligjore në Bermuda, Ishujt Kajman, British Virgin Islands, The Isle of Man, Jersey dhe Guernsey. Në dallim nga Mossack Fonseca, firma e diskredituar në qendër të hulumtimit të vitit të kaluar të Panama Papers, Appleby krenohet për të qenë një anëtar kryesor i “rrethit magjik” të ofruesve të shërbimeve të rangut të lartë offshore. Ajo veproi për themelimin offshore, duke siguruar strukturat që ndihmuan për të reduktuar ligjërisht faturat e tyre tatimore. Appleby thotë se i ka hetuar të gjitha akuzat dhe ka gjetur se “nuk ka prova për ndonjë keqbërje, qoftë nga ana e tyre apo e klientëve të tyre”, duke shtuar: “Ne jemi një firmë ligjore e cila këshillon klientët për mënyra të ligjshme për të kryer biznes. Ne nuk tolerojmë sjellje të paligjshme. “David Burt, Kryeministri i Bermudës, tha: “Ne mbajmë vigjilencë të lartë për çdo veprimtari kriminale, duke përfshirë edhe internetin, si dhe kërkojmë standarde të larta për taksat dhe transparencën e të gjithë atyre që bëjnë biznes këtu. Ne nuk do të tolerojmë mospërputhje në asnjë nga këto fusha dhe po shqyrtojmë këtë incident dhe çështje të ndërlidhura dhe do të ndërmarrim çdo veprim të mëtejshëm sipas nevojës “. Një zëdhënës i qeverisë britanike tha: “Që nga viti 2010, qeveria ka siguruar një shtesë prej 160 miliardë paund, më shumë se buxheti vjetor i NHS (National Health Service-Shërbimi Kombëtar i Shëndetit) në Mbretërinë e Bashkuar, për shërbimet tona jetësore publike duke luftuar shmangien e taksave, evazionin dhe mospërputhjen. Kjo përfshin më shumë se 2.8 miliardë paund nga ata që përpiqen të fshehin paratë jashtë vendit për të mos paguar atë që detyrohen.” “Ka 26,000 punonjës të HM Revenue and Customs që merren me shmangien dhe evazionin e taksave dhe ne kemi siguruar një shtesë prej 800 milionë paund për të financuar përpjekjet e tyre. Një sistem i drejtë taksash është një pjesë kritike dhe thelbësore e planit tonë për të ndërtuar një shoqëri më të drejtë dhe ne jemi të qartë se të gjithë duhet të paguajnë atë që është e duhur, në kohën e duhur”
