Përkeqësimi i situatës ushtarake në Ukrainë për Perëndimin dhe tërheqja në rritje e SHBA-së nga kjo luftë po krijojnë një situatë në të cilën BE-ja duhet të marrë një rol udhëheqës dhe të vendosi me guxim për të sotmen dhe të ardhmen e popujve evropianë.
BE-ja do të dështojë nëse zgjedh të mbështetet ekskluzivisht në një zgjidhje ushtarake dhe sanksione pa fund. Është e domosdoshme të jemi realistë në vendime të drejta, pa u tërhequr nga akuzat e rëndomta për tërheqje apo pacifizëm.
Përkeqësimi i situatës ushtarake në Ukrainë për Perëndimin dhe tërheqja në rritje e SHBA-së nga kjo luftë po krijojnë një situatë në të cilën BE-ja duhet të marrë një rol udhëheqës dhe të vendosi me guxim për të sotmen dhe të ardhmen e popujve evropianë.
Për herë të parë që nga përfundimi i Luftës së Dytë Botërore, Bashkimi Evropian do të kishte mundësinë të shprehej për një çështje kaq vendimtare si lufta dhe paqja në Evropë, pavarësisht nga konsideratat gjeopolitike të SHBA-së.
Për interesat e veta, BE-ja mund të provonte se ishte projekti evropian i paqes që synohej të ishte kur u themelua. Çuditërisht, ky nuk është rasti. Ndërsa thirrjet për negociata po rriten në establishmentin politik të SHBA-së, politikanët në pushtet në BE dhe pothuajse të gjitha vendet anëtare po marrin qasje të kundërt dhe po përfshihen në thirrje gjithnjë e më të mprehta për luftë dhe kërcënime ushtarake gjithnjë e më të paarsyeshme dhe të pakuptimta. Mundësia e një zgjidhjeje diplomatike as që merret parasysh.
Gazeta e madhe holandeze NRC, e cila, si media e njohur gjermane, ka qenë në favor të vazhdimit të luftës, publikoi pak ditë më parë një raport paralajmërues të titulluar “Holanda është duke ecur në gjumë në një luftë të re botërore”. Një paralajmërim i tillë sigurisht që vlen për të gjithë BE-në. A po rrezikon elita politike e BE-së rënien e Evropës nga një ndjenjë e rreme e vetë-drejtësisë?
Presidenti amerikan Biden e filloi edhe një herë fjalimin e tij për Gjendjen e Bashkimit këtë vit duke u zotuar për mbështetjen e tij të plotë për Ukrainën. Vetëm – këtë herë mbetën fjalë boshe. Dy momente të tjera në fjalimin e tij ishin vendimtare: se në asnjë rrethanë nuk do të dërgonte ushtarë amerikanë në një luftë në tokën ukrainase dhe se vetëm Ukraina mund ta ndalonte Rusinë.
Biden nuk e përmendi se si Ukraina duhet ta bëjë këtë pas dy vitesh lufte që e pagoi me numrin e lartë të gjakut të Ukrainës dhe shkatërrimin e vendit të tyre. Ai gjithashtu nuk tha se si do të dukej mbështetja e mëtejshme e SHBA. Ndaj mund të kuptohet pse gruaja e presidentit ukrainas refuzoi ftesën e Biden për t’u ulur demonstrativisht në Kongresin Amerikan gjatë fjalimit të tij. Ukrainasit – dhe presidenti Zelensky në veçanti – duhet të ndihen të tradhtuar nga SHBA.
Ndërsa forcat ukrainase po pësojnë humbje gjithnjë e në rritje, Shtetet e Bashkuara kryesisht i dhanë fund mbështetjes financiare dhe ushtarake për Ukrainën gjashtë muaj më parë. Nuk ka më shumicë për këtë në Dhomën e Përfaqësuesve. Nuk përmendet gjithashtu mbështetje për Ukrainën në buxhetin emergjent për gjashtë muajt e ardhshëm. Buxheti emergjent lidh buxhetin e SHBA-së deri pak para zgjedhjeve presidenciale, në të cilat Donald Trump tani ka një shans më të mirë për t’u bërë sërish president. Nga ajo që dimë për të, ai mund të negociojë përfundimin e luftës në Ukrainë me presidentin rus mbi kokat e ukrainasve dhe evropianëve.
BE-ja po izolohet gjithashtu nga shumica e shteteve joperëndimore. Atje do të ketë pak kuptim për përshkallëzimin ushtarak dhe refuzimin e negociatave me Rusinë pa parakushte.
Dhe nuk është vetëm Trump. Establishmenti anti-Trump në SHBA ka kuptuar gjithashtu se kjo luftë nuk mund të fitohet më për Ukrainën dhe mund të përfundojë vetëm përmes negociatave – pa parakushte – me Rusinë. Revista Foreign Affairs, e cila është me ndikim në politikën e jashtme, sapo ka botuar një editorial nga Samuel Charap (RAND Corporation) dhe Jeremy Shapiro (Këshilli Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë) nën titullin rrëfimtar “Si t’i hapim rrugë diplomacisë për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë”. Foreign Affairs kishte botuar tashmë një tekst nga Shapiro dhe Michael Kimmage në janar: “Mitet që shtrembërojnë mënyrën se si Amerika e sheh Rusinë – dhe anasjelltas: si keqkuptimi i ndërsjellë ngjall tensione dhe konflikte”.
Në shkurt të këtij viti, Instituti Uashington Quincy publikoi një tekst me titull “Rruga diplomatike për një Ukrainë të sigurt”. Në të, autorët shkruajnë se negociatat për armëpushimin do të ishin jashtëzakonisht urgjente për Ukrainën, sepse “lufta nuk do të çonte në një ngërç të qëndrueshëm në front, por në një kolaps të Ukrainës”. Vitin e kaluar, Richard Haass (atëherë President i Këshillit të SHBA për Marrëdhëniet me Jashtë) dhe Charles Kupchan, një nga këshilltarët më me ndikim të qeverisë për politikën e jashtme, mbrojtën në artikullin e tyre “Perëndimit i duhet një strategji e re për Ukrainën: nga fusha e betejës në negociatat. tryezë”. u propozua një zgjidhje e negociuar. Gjenerali Mark Milley, në atë kohë Shefi i Shtabit të Forcave të Armatosura Amerikane, gjithashtu sugjeroi vazhdimisht vitin e kaluar që negociatat për armëpushim duhet të fillojnë.
Këtu përfshihet edhe dorëheqja e Victoria Nuland si Nënsekretare e Shtetit për Çështjet Politike në Departamentin e Shtetit të SHBA. Me të, një nga njerëzit kryesorë përgjegjës për zgjerimin e dështuar të NATO-s drejt Ukrainës, po largohet dhe Gjeorgjia dhe një nga avokatët më të zëshëm kundër Rusisë në skenën politike të Uashingtonit.
Ky mund të jetë momenti që Bashkimi Evropian të marrë përgjegjësinë tani dhe të tregojë një rrugëdalje paqësore nga lufta. Ishin konfliktet e pazgjidhura në Evropë, të cilat bënë që njerëzimi të zhytet dy herë në luftëra botërore. Evropa nuk duhet ta përsërisë këtë.
E megjithatë gjuha e luftës është aktualisht e vetmja gjë që bashkon shumicën e qeverive evropiane dhe mediat kryesore. Nuk ka strategji të përbashkët të BE-së dhe asnjë ide të përbashkët se çfarë mund të arrihet dhe si. Kryeministri polak deklaroi se Evropa ishte tashmë para luftës, ndoshta tashmë në luftë, dhe kolegu i tij suedez u bëri thirrje familjeve të vendit të tij që të përgatiteshin për luftë.
Presidentja e Komisionit të BE-së nuk mund të mendojë asgjë tjetër përveçse të kërkojë më shumë para, më shumë armë dhe më shumë municione dhe që Evropa të kthehet në një ekonomi lufte. Liderët evropianë theksojnë: “Të përgatitemi për luftë që të mbrojmë paqen”! Se sa kokëfortë dhe jofalëse është qëndrimi i BE-së, bëhet e qartë nga mocionet për rezoluta nga disa qeveri dhe parti opozitare në përvjetorin e dytë të sulmit rus. Disa argumente të diskutueshme janë të lidhura me kërkesa maksimale joreale dhe kërcënime të njëkohshme. Flitet se nuk ka vend për kompromise, por nuk argumentohen zgjidhjet e domosdoshme nga politika.
Çdo përpjekje për negociata është bërë e pamundur që në fillim. Pas dy vitesh luftë, kjo përbën një mohim të realitetit dhe rrezik potencial për zgjerimin e konfliktit. Është një politikë për t’iu përmbajtur vazhdimit të luftës, duke e ditur fare mirë se nuk ka asnjë shpresë realiste përfundimtare për një paqe fitimtare të Ukrainës.
Kjo gjithashtu mund të shpjegojë pse shtetet individuale anëtare të BE-së po angazhohen në aktivizim të papërgjegjshëm dhe pasoja të pamundura për t’u parashikuar e mënjanuar. Këto përfshijnë propozimet franceze për të dërguar trupa të NATO-s në Ukrainë ose planet për të vendosur njësi franceze në Moldavi. Në të njëjtën kohë, politikanë të vijës së ashpër në Gjermani besojnë në armët e mrekullueshme dhe insistojnë në sigurimin e Ukrainës me raketa lundrimi Taurus. Britanikët mbështesin dhënien e tyre dhe zotohen për t’i transportuar në Ukrainë, në kushtet që Qeveria gjermane nuk do të krijojë precedentë lufte me Rusinë!
Plane të tilla bazohen në besimin e tepërt të politikanëve. BE-ja nuk ka forcën e një shteti federativ, është e mbetet bashkësi e shteteve sovrane dhe nuk mund të vendosi pa miratimin e gjithë pasi dominon vetoja që përdoret nga interesat nacionale të anëtarëve të saj. Ajo nuk ka as aftësitë ushtarake dhe as mbështetjen popullore për të ndërmarrë sipërmarrje aventureske vetë si bashkësi ndërkombëtare, apo nga shtetet e saj sovrane. Edhe po të merren vendime, nuk do të ndryshonin shumë gjatë rrjedhës së luftës, por do të çonin në më shumë vrasje dhe shkatërrime në Ukrainë.
Në të njëjtën kohë, plane të tilla rrezikojnë të kontribuojnë në një përshkallëzim të luftës në Ukrainë, e cila përfundimisht mund të çojë në një luftë pan-evropiane apo edhe bërthamore. Kur një president francez mendon se konsiderata të tilla janë thjesht frikacakë, dhe politikanët e Gjelbër gjermanë na thonë se nuk ka rrezik bërthamor, ata po luajnë me jetën tonë. Dhe për çfarë arsye? Vetëm sepse nuk duan të pranojnë realitetin e hidhur dhe zgjidhjen se vetëm negociatat pa kushte paraprake mund t’i japin fund kësaj lufte të padrejtë të Rusisë.
Në skenarin më të mirë, politika e BE-së për Ukrainën do ta bëjë atë të pabesueshme, në rastin më të keq, ajo mund të shembet pa rezultate. Ndërsa elitat politike vazhdojnë të na thonë se kjo luftë mund të fitohet ende me armë gjithnjë e më të fuqishme, apo edhe me ndërhyrje të drejtpërdrejtë ushtarake. Ato po humbasin mbështetjen e një shumice në rritje të popullsisë evropiane – dhe bashkë me të tërheqjen dhe besueshmërinë e tyre. Për shkak të efekteve negative ekonomike të luftës, gjithnjë e më shumë njerëz mund t’u drejtoheshin partive anti-evropiane.
Në aspekte të tjera, koha po ikën edhe për BE-në. Marrëdhëniet politike me SHBA-në së shpejti mund të ndryshojnë në mënyrë dramatike nën një president Trump. Ka dallime të rëndësishme midis shteteve anëtare dhe ka frikë se një rrëshqitje politike në SHBA do ta ndajë BE-në në vend që ta bashkojë atë. Me politikën e saj të pakompromis pro-luftës dhe anti-ruse, BE-ja po izolohet gjithashtu nga shumica e shteteve joperëndimore. Atje do të ketë pak kuptim për përshkallëzimin ushtarak dhe refuzimin e negociatave me Rusinë pa parakushte.
BE-ja do të dështojë nëse zgjedh të mbështetet ekskluzivisht në një zgjidhje ushtarake dhe sanksione pa fund. Është e domosdoshme të jemi realistë në vendime të drejta, pa u tërhequr nga akuzat e rëndomta për tërheqje apo pacifizëm.
Në interesin e saj, BE ka nevojë urgjente për një ndryshim në strategji që rezulton në reformimin e forcimin e saj si shtet sovran evropian federal gjeopolitik e gjeostrategjik që do të rrisi rolin e kontributin efektiv për një rend të ri paqeje dhe sigurie pan-evropiane që përfshin Ukrainën dhe Rusinë.
