Përfitimet e arsimimit dhe të mësuarit gjatë gjithë jetës shtrihen deri në pleqëri
Shyqyri Dekavelli
Ish Drejtor i Autoritetit të Sigurisë Kombëtare në marrëdhënie me NATO-n
Bazuar në analizat komplekse statistikore, studiuesit ishin në gjendje të tregonin se arsimimi dhe edukimi akademik kishin një efekt pozitiv në degjenerimin e trurit të lidhur me moshën
Plakja mund të përkufizohet si një proçes gradual, shumëfaktorial, i varur nga koha që çon në humbjen e funksionit, dëmtime biologjike dhe fizike dhe shfaqjen e sëmundjeve të shumta të lidhura me moshën. Plakja mund të ndikohet nga ndërveprimi kompleks midis kufizimeve mjedisore, mekanike, biokimike dhe evolucionare. Mosfunksionimet, që prekin vetëm disa proçese biologjike brenda qelizave të një ose disa organeve mund të përhapen në të gjitha pjesët e trupit. Kjo shpjegon pse plakja nuk mund të kuptohet ose kontrollohet plotësisht kur monitorohet vetëm një numër i kufizuar i proçeseve fiziologjike.
Studimet e bëra tregojnë se disa proçese degjenerative të trurit reduktohen në trurin e njerëzve që lexojnë e studjojnë.
Truri i tyre është më i aftë të kompensojë kufizimet njohëse dhe nervore të lidhura me moshën.
Një edukim i mirë është një mënyrë e shkëlqyer për të nisur një karrierë të suksesshme dhe për të zhvilluar personalitetin tonë.
Por a mund të ketë edhe edukimi një efekt pozitiv në trurin tonë ndërsa plakemi?
Një ekip studjuesish e ka eksploruar këtë pyetje në një studim afatgjatë.
Bazuar në analizat komplekse statistikore, studiuesit ishin në gjendje të tregonin se arsimimi dhe edukimi akademik kishin një efekt pozitiv në degjenerimin e trurit të lidhur me moshën.
Proçeset degjenerative të trurit mund të kufizojnë performancën njohëse të një personi, veçanërisht kur degjenerimi prek rajonet kryesore të trurit.
Studimet që u bënë me të moshuarit me një sfond akademik treguan një rritje të dukshme më të ulët në këto shenja tipike të degjenerimit të trurit. Përveç kësaj, këto njerëz gjithashtu përpunuan informacionin më shpejt dhe më saktë.
Grupe të tjera kërkimore kanë zbuluar se arsimimi dhe edukimi akademik ka një efekt pozitiv në plakjen e trurit. Studimet sugjerojnë gjithashtu se shpejtësia e përpunimit mendor varet nga integriteti i rrjeteve nervore në tru. Nëse këto rrjete preken, shpejtësia e përpunimit mendor zvogëlohet.
Një nivel i lartë arsimimi dhe edukimi çon në një rritje të rrjeteve nervore dhe njohëse gjatë rrjedhës së jetës së njerëzve dhe se ata krijojnë rezerva. Në pleqëri, truri i tyre është më në gjendje të kompensojë çdo dëmtim që ndodh.
Është gjithashtu e mundur, spjegojnë neuropsikologet, që truri që është aktiv edhe në pleqëri të jetë më pak i ndjeshëm ndaj proceseve degjenerative.
Natyra sistematike dhe multifaktoriale e plakjes shpjegon pse të kuptuarit e biologjisë dhe mekanizmave të saj janë kaq komplekse. Kërkimi mbi plakjen ka vazhdimisht nevojë për qasje multidisiplinare dhe globale.
Aplikimet e algoritmeve moderne të Inteligjencës Artificiale në fushën e kërkimit të plakjes ofrojnë mundësi të jashtëzakonshme. Plakja është një veçori unifikuese pothuajse universale e zotëruar nga të gjithë organizmat, indet dhe qelizat e gjalla. Inteligjenca Artificiale mundëson një pamje tërësore të proceseve biologjike dhe krijon metoda të reja për ndërtimin e modeleve shkakësore – nxjerrjen e veçorive më të rëndësishme dhe identifikimin e objektivave dhe mekanizmave biologjikë.
Inteligjenca Artificiale moderne pritet të kontribuojë në besueshmërinë dhe rëndësinë e bioteknologjisë së jetëgjatësisë në industrinë e kujdesit shëndetësor dhe farmaceutik dhe në konvergjencën e fushave të panumërta të kërkimit.
