Tre vjet në pandeminë globale të COVID-19, shkencëtarët ende po mësojnë më shumë se si virusi ndikon në trup. Tani, ka një zbulim të ri: COVID-19 është i lidhur me dëmtimin e trurit.
Ky është rezultati kryesor nga një studim i ri i botuar në revistën Nature. Për studimin, studiuesit analizuan të dhënat nga 401 pacientë të moshës 51 deri në 81 vjeç, të cilët iu nënshtruan skanimeve të trurit përpara se të infektoheshin me COVID-19 dhe muaj pasi ishin infektuar. Skanimet e tyre, të cilat u kryen rreth tre vjet larg njëri-tjetrit, u krahasuan me ato të 384 personave që nuk ishin të infektuar me COVID-19, por kishin karakteristika të ngjashme si mosha, gjinia, historia mjekësore dhe statusi socio-ekonomik me ata që kishin virusin.
Studiuesit vunë në dukje se është normale të humbasësh një pjesë gri të trurit çdo vit, e cila ndihmon në kontrollin e lëvizjes, kujtesës dhe emocioneve. Por pacientët që kishin COVID-19 – të cilët kishin një skanim të dytë të trurit rreth 4.5 muaj pasi u infektuan – kishin më shumë humbje të lëndës gri se ata që nuk kishin virus, duke humbur midis 0.2 dhe 2% lëndë gri shtesë në zona të ndryshme të trurit. Ata Gjithashtu këta pacientë shfaqën më shumë dëmtime të indeve në zona të caktuara, duke përfshirë ato që lidhen me shqisën e nuhatjes, sesa ata që nuk e kishin pasur kurrë virusin.
Pavarësisht nëse keni pasur COVID-19, keni dashur dikë që ka pasur virusin ose jeni thjesht kurioz, është e kuptueshme të keni pyetje për atë që po ndodh. Ja çfarë duhet të dini.
Pse COVID-19 mund të shkaktojë dëmtim të trurit?
Nuk është plotësisht e qartë, por studiuesit thanë se mund të lidhet me humbjen e nuhatjes. “Dihet se zonat e trurit që nuk përdoren mund të atrofizohen, kështu që do të jetë e rëndësishme të kuptojmë se sa nga kjo mund të lidhet me humbjen e nuhatjes,” thotë eksperti i sëmundjeve infektive Amesh A. Adalja.
“Një shpjegim tjetër mund të jetë efekti i vetë virusit, ose sepse ai pushton trurin, ose sepse shkakton inflamacion ose reaksione imune,” shkruajnë studiuesit. Megjithatë, shtuan ata, “është ende e paqartë pse një pushtim i tillë ose reaksione inflamatore/imune duhet të shihen kryesisht në rajone specifike të trurit, por jo në të tjera.”
Çfarë lloj simptomash mund të përjetojnë njerëzit nga kjo?
Studiuesit nuk e hulumtuan këtë. Megjithatë, ata bënë që pjesëmarrësit e studimit të bënin teste njohëse rreth vëmendjes dhe efikasitetit për të bërë diçka komplekse. Kjo tregoi se, mesatarisht, kishte “rënie më të madhe njohëse” te njerëzit që ishin të infektuar sesa ata që nuk ishin të infektuar, shkruajnë studiuesit.
“Kur keni inflamacion në tru nga cilido shkak, ai mund të shkaktojë simptoma,” thotë Santosh Kesari, neurolog në Qendrën Shëndetësore Kaliforni. Simptomat aktuale varen nga zona e trurit që është prekur, thotë ai. Por, duke qenë se kjo duket se është e lidhur me zonat e trurit që janë të lidhura me nuhatjen dhe shijen, Dr. Kesari thotë se ka kuptim që humbja ose ndryshimi i këtyre shqisave do të ishin simptoma.
A mund të shkaktojë COVID-i çrregullime të tjera neurologjike?
Kjo është ende duke u eksploruar. Megjithatë, Dr. Adalja thekson se COVID-19 është lidhur me disa kushte të tjera shëndetësore neurologjike, duke përfshirë:
- Humbje e re e shijes dhe erës
- Goditjet
- Neuropatia periferike (dobësi, mpirje dhe dhimbje nga dëmtimi nervor)
- Sindroma Guillain-Barre (një çrregullim autoimun ku sistemi imunitar i një personi dëmton nervat, duke çuar në dobësi të muskujve dhe ndonjëherë paralizë)
- Encefaliti (inflamacion i trurit që mund të shkaktohet nga një virus ose bakter)
Lodhja dhe ndjesitë e trupit mund të ndodhin edhe si pasojë e COVID-19, thotë Dr. Sachdev, duke shtuar, “ne kemi parë shumë pacientë me këto komplikime afatgjata”.
Sa kohë ndikon COVID-19 në tru?
Kjo është gjithashtu e paqartë. Studiuesit vunë në dukje se ata nuk e kanë idenë se sa do të zgjasin këto ndryshime të trurit. “Nëse ky ndikim i dëmshëm mund të rikthehet pjesërisht, ose nëse këto efekte do të vazhdojnë në afatgjatë, mbetet për t’u zbuluar,” shkruan ata.
Por është e mundur që njerëzit të mund të rifitojnë të paktën një pjesë të shëndetit të trurit të tyre me kalimin e kohës. “Pasi dëmtohet, truri mund të shërohet, por rikuperimi tenton të jetë jo i plotë,” thotë Dr. Sachdev. “Dëmtimi i trurit është i përhershëm. Zona që është dëmtuar nuk mund të rritet përsëri.” Megjithatë, thotë ai, “virusi lejon një rikuperim.” Dr. Sachdev thotë se është e mundur që njerëzit të mund të rifitojnë shqisën e nuhatjes më pas “por kjo erë mund të mos jetë e njëjtë si përpara infeksionit”.
Nëse keni ende simptoma të pazakonta pas COVID-19, Dr. Kesari rekomandon të shihni mjekun tuaj për një vlerësim. Por, thekson ai, mjekët ende po mësojnë më shumë për pasojat e pasjes së COVID-19. “Ka punë të mëtejshme që duhet bërë,” thotë ai. “Mund të ketë trajtime shtesë për të ndihmuar trurin të shërohet më mirë, por ne kemi nevojë për më shumë kërkime.”
