Raporti i Freedom House: Interesat politike dhe lidhjet personale midis qeverisë dhe biznesit, rregullisht ndikojnë në tenderat publike dhe procedurat e privatizimit
Kombet në Tranzit 2013, është studimi gjithëpërfshirës i Freedom House, i cili ka krahasuar zhvillimin demokratik të 29 vendeve nga Evropa Qendrore në Euroazi. Ky raport mbulon periudhën nga 1 janari deri më 31 dhjetor të vitit 2012 dhe mat progresin, sipas treguesve të mëposhtëm: Procesi zgjedhor, shoqëria civile, mediat e pavarura, qeverisja demokratike kombëtare, qeverisja lokale demokratike, Korniza dhe pavarësia gjyqësore, dhe korrupsioni.
Korrupsioni në shtetet e Ballkanit duket se po thellohet, pavarësisht presionit nga Bashkimi Evropian dhe institucionet ndërkombëtare huadhënëse për të forcuar pavarësinë e gjyqësorit dhe për të prodhuar vendime në rastet e profilit të lartë. Anembanë rajonit, interesat politike dhe lidhjet personale midis qeverisë dhe biznesit, rregullisht ndikojnë në tenderat publike dhe procedurat e privatizimit. Institucionet gjyqësore janë të mbingarkuara dhe subjekt i ndërhyrjes politike. Dhe gazetarët, veçanërisht ata që mbulojnë krimin e organizuar dhe korrupsionin, përballen me presion politik, kërcënime dhe sulme.
Gjatë pesë viteve të fundit, Shqipëria ka treguar shifrat më të larta në rajon për regresin që ka bërë dhe këtë e tregon gati çdo tregues. Ky trend ka vazhduar në vitin 2012, pasi kryeministri Berisha dhe Partia e tij Demokratike larguan kundërshtarët e tyre nga pozitat kyçe dhe i zëvendësuan ata me persona të rinj. Në janar, një pikë referimi ryshfeti dhe abuzimi nga njëri prej aleatëve kryesorë të kryeministrit përfundoi në një shfajësim kur Gjykata e Lartë vendosi se dëshmia e videos së krimit nuk mund të përdorej si fakt. Një vit më parë, pamjet në fjalë kishin shkaktuar demonstrata të mëdha kundër qeverisë në të cilin katër protestues u qëlluan dhe u vranë nga forcat e sigurisë. Shfajësimi është simptomë e një kulture të mosndëshkimit që vazhdon në shkallë të ndryshme në të gjitha shtetet e Ballkanit perëndimor, madje edhe tek ata që kanë tregues të mirë në faktorët e tjerë qeverisës. Anembanë rajonit, tenderave publike i mungon transparenca dhe llogaridhënia, me interesa politike dhe lidhjeve personale mes qeverisë dhe biznesit aktorët ndërhyjnë rregullisht në procedurat konkurruese. Institucionet gjyqësore janë të mbingarkuara dhe i nënshtrohen ndikimit politik. Gazetarët, veçanërisht ata që mbulojnë krimin e organizuar dhe korrupsionin përballen me presion politik, kërcënime dhe sulme.
Treguesit shumëvjeçarë në rënie të Shqipërisë vazhdojnë pasi Kryeministri Sali Berisha dhe Partia e tij Demokratike në pushtet konsoliduan pushtetin mbi institucionet shtetërore dhe përdorën ndikimin e tyre në sistemin gjyqësor për të siguruar shfajësimet në rastet e korrupsioneve shumë të njohura.
