“Berisha kurrë nuk ka dashur të bëjë zgjedhje të ndershme”

445
Sigal

INTERVISTA/Sekretar për Çështjet Zgjedhore, Damian Gjiknuri: “Përgjegjëse  e dështimit të   integrimit  është qeveria, e paaftësi për afrimin  e kompromisit, si edhe në mirëqeverisjen e Shqipërisë

Damian Gjiknuri, sekretari për çështjet zgjedhore në PS, në intervistën ekskluzive për “Telegraf” nxjerr dy shkaqet e dështimit të mosmarrjes të statusit kandidat dhe një përgjegjës. Qeveria, e cila ka marrë barrën e qeverisjes të vendit, dështoi, thotë zoti Gjiknuri, sepse tregoi paaftësi për afrimin e kompromisit si edhe në keqqeverisjen e saj. Edhe pse zgjedhjet e 2013-s janë testi më vendimtar për Shqipërinë, zoti Gjiknuri pohon se tensionimi i klimës politike zgjedhore i shërben atij (Berishës) që asnjëherë nuk ka dashur të bëjë zgjedhje të ndershme. Zoti Gjiknuri shprehet hapur për domosdoshmërinë e krijimit të një blloku të përbashkët opozitar, pavarësisht nga diferencimet ideologjike, me qëllim mundësinë e rotacionit politik, si një emergjencë kombëtare për të futur popullin në rrugën e integrimit. Zoti Gjiknuri, si një nga bashkëhartuesit e Reformës Zgjedhore shprehet qartë, se Kolegji Zgjedhor nuk mund të ketë asnjë kompetencë për ndarjen e ZAZ-ve dhe të shpërndarjes të mandateve dhe se numri i ZAZ-ve është përcaktuar në Kodin Zgjedhor si rezultat i kompromiseve dhe i konsensusit politik. Shtimi i pamasë i ZAZ-ve do të vështirësojë monitorimin- thotë zoti Gjiknuri dhe hapur lë të kuptojë që krijon mundësi për manipulimin e votave.

– Zoti Gjiknuri, si do ta vlerësonit politikisht, vitin 2012?

– Një vit me plot dritëhije, një vit tipik shqiptar në politikë.  Një vit dështimesh për ata, që kanë marrë përsipër të qeverisin këtë vend, vit i vështirë nga ana ekonomike. Një vit që duhet t’i bëjë  të  reflektojnë të gjithë shqiptarët, që kanë nevojë për një rotacion politik, për të dalë nga kjo gjendje agonie, që na ka përfshirë.

– Debati politik i PD-PS për të lënë njëra-tjetrës fajin e dështimit të mosmarrjes të statusit, sa interes ka  tashmë për shqiptarët?

Integrimi është në interes të shqiptarëve dhe, automatikisht, debati duhet të vihet në diskursin politik. Megjithatë, PD-ja po mundohet  ta përcaktojë debatin vetëm në një drejtim,  duke paraqitur PS-në  si bllokuese, kur realiteti është, që dështimi kryesor për integrimin, ka ardhur nga ata që kanë përgjegjësinë të qeverisin, që kanë demonstruar paaftësi të dukshme, si në afrimin e kompromisit, ashtu  edhe në mirëqeverisjen e Shqipërisë. Këto janë dy kushtet bazë, për të cilat Shqipëria ka dështuar në marrjen e statusit kandidat.

– Mendoni se vlerësimet e kundërta,  që përbëjnë platformën propagandistike të palëve politike shqiptare, i shërben analizës së shkaqeve dhe nxjerrjes të përgjegjësive politike, apo bëhet për konsum elektoral?

Një  qeveri, e cila nuk ka devizë politike, pasi të gjitha devizat politike, me të cilat erdhi në pushtet, si lufta kundër korrupsionit, për zhvillimin ekonomik,  Shqipëria superfuqi energjetike, Shqipëria kibernetike, e të gjitha ato skizmat teknologjike të Berishës, kanë rënë. E vetmja që i mbetet, është të fajësojë opozitën, pasi nuk ka asnjë manifest tjetër politik, për t’i dalë shqiptarëve për t’u kërkuar votën. Kështu, që është një debat i stisur nga përgjegjësi kryesor i këtij dështimi, që është qeveria e Berishës.

– Shqiptarët, në përgjithësi, mendojnë se PD dhe PS venë në plan të parë interesat e tyre partiake për mbajtjen/marrjen e pushtetit, sesa për integrimin e Shqipërisë dhe shqiptarëve, derisa dështimi është për fajin tërësisht tonin. Ju, mendoni ndryshe?

Kuptohet, partitë politike, në një farë mënyre janë të indikuar nga ai koncept primitiv, i interesit të mirëfilltë politik për veten e tyre. Fatkeqësisht, kjo demonstrohet shumë edhe në qeveri dhe mendoj që fajësimi ndaj opozitës bëhet për të zhveshur maxhorancën nga përgjegjësia. Këtu nuk përjashtoj edhe interesin politik që ka PD-ja dhe Berisha, që nuk dinë të afrojnë asnjë kompromis për elementët që prekin pushtetin e tij dhe kompromisin, ose aftësinë për të lëshuar, e kërkon vetëm te kundërshtari, duke harruar që është ai, i pari përgjegjës, pasi ka marrë përgjegjësinë të qeverisë. Vendet demokratike, përgjegjësinë ua kërkojnë atyre që qeverisin, që nuk tregojnë  aftësinë për kompromis dhe aftësinë për të drejtuar vendin në mënyrë kohezive dhe jo ndarëse.

– Kujt i shërben dyshimi i parakohshëm, se zgjedhjet e 2013-s nuk do të zhvillohen normalisht?

I shërben atij, që vazhdimisht ka treguar që me tension politik dhe me zgjedhje jo të rregullta ka arritur që të mbijetojë në pushtetin e tij. Fatkeqësisht, zgjedhjet  për shqiptarët u vunë në një test  shumë të rëndësishëm për funksionimin demokratik të vendit dhe kjo vlen për t’u theksuar, sepse, kur thuhet test për funksionimin e demokracisë, është parakushti bazë për të qenë demokraci dhe për të hapur negociatat me klubin e vendeve demokratike. Mospasja e zgjedhjeve me standarde, të bën që ti nuk je një vend me demokraci të konsoliduar dhe ke shkelur një nga kriteret më të rëndësishme, siç janë kriteret e Kopenhagenit. Tensioni i shërben atij që sakrifikon interesat e Shqipërisë për qenien në pushtet. Dhe kjo po reflektohet këto ditë, ku maxhoranca, në mënyrë krejt arbitrare, po kërkon ta tensionojë situatën përpara zgjedhjeve, duke kryer veprime flagrante, duke mos bashkëpunuar me opozitën, duke krijuar tension në KQZ, duke mos kërkuar konsensus.

–  A keni ndjesinë se PS-ja e ka argumentuar qartë dhe mjaftueshëm qëndrimin e mosvotimit të tre ligjeve që lidhen me dhënien e statusit kandidat?

Them, se aftësia për kompromis duhet të vinte, së pari, nga qeverisja, që do të thotë, duhet të bënte lëvizjen e parë për një çështje shumë të drejtë, që ka të bëjë me zbatimin e ligjeve e vendimeve të gjykatave, siç është rasti i Fierit, pasi cenohen një nga elementët të mbarëvajtjes të demokracisë, që është vullneti i votës të qytetarëve fierakë. Së dyti, ka një spekulim, pasi nuk janë tre ligje. Është një që ka të bëjë me reformën parlamentare dhe kjo kërkon kompromis. Maxhoranca e prishi kompromisin në mënyrë të njëanshme, kur ndryshoi Rregulloren e Kuvendit. E dyta, një ligj tjetër nuk ka ardhur fare në Kuvend, siç është ligji për nëpunësin civil, ky ligj i është kthyer qeverisë, është ligji që  nuk ka përfunduar procedura parlamentare. Këtu është spekulim i pastër, sikur janë tre ligje.

– Në Kodin Zgjedhor u bënë ndryshime jo thelbësore.  Veç të tjerash, fakti që ju keni kërkuar grup hetimor për listat e popullsisë, a  dëshmon që edhe juridikisht, ka hapësira  në këtë Kod, për të manipuluar mandatet e deputetëve në qarqe dhe votën?

– Nuk ka të bëjë me Kodin Zgjedhor, ajo ka  të bëjë me ligjin “Për gjendjen civile”. Nuk do hetohen listat e zgjedhjeve, do të hetohet shtimi i popullsisë. Refuzimi për të dhënë informacion për rritjen e popullsisë, refuzimin për të mundësuar komisionin hetimor, një e drejtë bazë kushtetuese për të zbardhur atë që u intereson gjithë shqiptarëve, tregon që qeveria ka futur duart në administratë e saj, në nivel qendror dhe lokal, për të stimuluar popullsinë në pika që ndikojnë në shpërndarjen e mandateve të deputetëve.

– Në ligjin “Për gjendjen civile” që u miratua para pak kohësh, nuk ishin miratuar këto ankesa që ju ngrini sot?

– Ne këtë duam të shikojmë. Ne nuk kemi problem me ligjin, por problemi është sa është zbatuar ligji. Në Shqipëri problemi është sesi zbatohet ligji.

– Ju, para pak ditësh, u prononcuat që PS-ja duhet të hapet ideologjikisht dhe të bëjë aleancë elektorale edhe me forca të djathta. Drejtues të tjerë të PS-së, bëjnë fjalë që PS-ja duhet të bëjë aleancë me LSI-n për të garantuar fitoren elektorale. Siç shihet, te PS-ja nuk ka akoma strategji për aleancat elektorale. Është mungesë, apo është herët?

– Jo, PS-ja punon, PS-ja ka një strategji. Ky sistem  zgjedhor të imponon koalicion të gjerë, për të siguruar plotësisht fitoren dhe gjëja e parë  është të  shikohen forcat që kanë një program të qartë antiqeveritar, për të krijuar një platformë të përbashkët, ndaj një rreziku të përbashkët, i cili është mosbërja e një rotacioni politik, në ditët më të nevojshme për Shqipërinë. Ndaj, unë them, që është një nevojë, një emergjencë kombëtare largimi i kësaj  qeverie dhe hapja e rrugës së popullit drejt progresit europian. Kudo, ku ka shenja  për antiqeverializëm, ku ka elementë opozitar, ekziston mundësia, bazuar në një platformë që heq dorë disi nga dallimet politike për të krijuar  atë masë kritike që do ta bëjë fitoren shumë të sigurt.

– Deri tani, ish-anëtarja e KQZ-së Dëshira Subashi nuk është rikthyer në punën e saj, siç parashikon ligji për KQZ-në. Së pari, mendoni se ndaj saj sjellja, nga organet kompetente,  që është shkelje e ligjit, mund të lidhet me qëndrimin e zonjës Subashi në KQZ?

Pyetja juaj është retorike, unë nuk di gjë tjetër, kur ligji e ka të qartë detyrimin e KLD-së, për ta rikthyer në detyrë. Është detyrim që e përcakton Kodi Zgjedhor dhe një gjë e tillë është bërë më një ish-anëtar që ka qenë i opozitës. Kështu, që unë pres se çdo të bëhet.

Mosrikthimi në punë i ish-nënkryetares të KQZ-së, ka arsye politike?

– Unë nuk shoh arsye të tjera, veç politike.

– Dhe përse PS-ja hesht? Heshtja politike nga PS-ja a nuk të lë përshtypjen që PS-ja nuk mundet të mbrojë dot njerëzit e saj kur u merret e drejta ligjore nëpër këmbë?

Unë sapo fola për këtë gjë dhe besoj se fjala ime nuk është heshtje. Unë flas si përfaqësues i PS-së dhe unë pres akoma, organet kompetente nuk e kanë mbyllur këtë gjë dhe shpresoj që Kodi Zgjedhor dhe detyrimet që rrjedhin prej tij, të zbatohen edhe nga KLD-ja dhe nga Presidenti.

– Zoti Gjiknuri, përse PS-ja konteston rritjen e numrit të ZAZ-ve mbi 76?  Sa më i madh të jetë numri i ZAZ-ve, a nuk ndihmon në numërimin më të shpejtë të votave?

Këtu ka një spekulim. Ishte KQZ-ja që afroi një projekt me 76 ZAZ dhe PS-ja dha konsensusin e saj dhe filloi të punonte mbi projektin dhe dha disa sugjerime, ndërsa kishte një kërkesë nga PD-ja që na erdhi ne, por i tha edhe KQZ-së, për të shtyrë mbledhjen dhe për të negociuar, një projekt të tyre politik, që ishte shtimi i ZAZ-ve.  Projekt, që neve na u duk jo vetëm alogjik, por që krijon vetëm probleme, por edhe në kundërshtim me ligjin, pasi ligji  ka vënë element referues dhe ka një kufi edhe shtimi i ZAZ-ve. Numri i ZAZ-ve është i përcaktuar në Kod, ka patur negociata politike që janë materializuar në Kodin Zgjedhor dhe mund të ndryshojë vetëm me një konsensus të gjerë politik. Do të thotë, që projekti i KQZ-së së parë, me 76 ishte më afër konsensusit politik dhe palët mund ta gjenin këtë. Tendenca për të krijuar disproporcione dhe e theksoj, sepse shumë zona të Jugut copëzohen në shumë ZAZ, ndërkohë pjesa më e madhe e Veriut mbeten ta paprekura, jo vetëm që krijon disbalanca dhe disproporcione, gjë që hedh poshtë edhe logjikën e numërimit të shpejtë, por të mos harrojmë që vetë legjislatori është përkujdesur për numërimin e shpejtë, duke rritur e shtuar orarin, nga ora 5, që mbyllej më parë,  mbasdite të ditës së nesërme, në orën 10 të pasdite të ditës së nesërme, por ka bërë një revolucion, që nuk ishte parashikuar dhe nuk ishte  pjesë e asnjë rekomandimi, heqja e materialeve zgjedhore, që shkon në përgjysmimin e kohës të numërimit të votave. Këtë tendencë, në mënyrë njëanshme nga PD-ja, për të përdorur edhe KQZ-në si vegël destabilizimi dhe patjetër, të çon edhe në interesa të mirëfillta  partiake, që vetëm dëmtojnë standardet e zgjedhjeve. Krijimi i copëzimit të ZAZ-ve, shtimi i numrit shumë të lartë në shumë zona të vendit, do të sjellë një monitorim të ulët, si nga faktori ndërkombëtar, ashtu edhe nga partitë politike, krijon mjegullnajë dhe rrezik për ndërhyrje në procesin e numërimit të votës.

– Derisa KQZ-ja nuk ka mundur të gjejë konsensusin, PD-ja do të ankohet në Kolegjin Zgjedhor. Kolegji, ka kompetenca të japë zgjidhjen? Cila do të jetë procedura?

Kolegji Zgjedhor nuk ka kompetenca. Maksimumi që mund të bëjë Kolegji është që t’ja kthejë KQZ-së për të marrë vendim, Por KQZ-ja është në proces vendimmarrje. Është një vendim që kërkon pesë vota, Kolegji nuk e shqyrton çështjen, Kodi e ka përjashtuar këtë. Do të ishte marrëzi nga ana e Kolegjit që të ndërhynte në ndarjen e ZAZ-ve, për më tepër , jua theksoj, që ZAZ-të janë të përcaktuara në Kodin Zgjedhor. Ligji ka marrë 84 vota minimalisht. Ka qenë një negociatë politike, e cila nuk mund të zhbëhet nga asnjë vendim gjykate dhe asnjë gjykatë nuk do të donte t’i hynte kësaj gjëje. Përveçse, po u përdor politikisht që në fillim të herës dhe kjo do të ishte jo mirë për vetë Kolegjin Zgjedhor dhe rolin e tij të paanshëm, si garanti i ligjit.

Me sjelljen e deritanishme, KQZ-ja e re shpreson se do të luajë rolin e saj  ligjor e kushtetues, në zgjedhjet e 2013-s, apo do të kemi të njëjtat histori, thjesht me një kryetare të re?

Unë shpresoj që anëtarët e KQZ-së të ngrihen në lartësinë  e kërkuar nga ligji, të respektojnë e të zbatojnë ligjin. Ligji ka përmirësime. Shumë kompetenca KQZ-së ia janë hequr, shumë vendime janë bërë me shumicën e cilësuar dhe kjo nuk është rastësi. Është bërë pikërisht, për të reflektuar balancën jo shumë të favorshme  në drejtim të opozitës. Dhe logjika e vetë Kodit dhe e KQZ-ve është e tillë.  Në qoftë se në një farë mënyre, KQZ-në, e dominon maxhoranca, vendimet e rëndësishme të merren me 5 vota. Kjo ka qenë logjika e ligjit, e tillë është marrëveshja politike e materializuar në Kodin Zgjedhor, ndaj duhet të respektohet. Po nuk bëmë këtë, kemi disbalancuar të gjithë ekuilibrin e forcave në administrimin zgjedhor.

KQZ-ja e dha provën e parë. Ligji për rishpërndarjen e deputetëve u miratua me 4 vota dhe jo me 5. Ç’bëhet në këtë rast?

Nuk  miratoi gjë, nuk ka vendim. Situata  është akoma e paqartë. Nuk ka akoma një vendim, madje nuk ka as ankim në Kolegjin Zgjedhor. Pra, është një çështje që do të zgjidhet në mënyrën që ju shpjegova, konsensuale. Që Ministria e Brendshme të bëjë transparencën e gjendjes të ndryshimit të popullsisë, të japë informacionin që kërkohet nga KQZ-ja dhe pastaj merret menjëherë vendimi. Unë nuk shoh asnjë problem. Komisioni hetimor parlamentar, që kërkuam, donte t’i vinte në ndihmë këtij procesi. Ky komision do të zbardhte problematikën e zbatimit të ligjit për gjendjen civile, nuk do pengonte KQZ-në, e cila do të ndihmonte më vonë edhe Kuvendin të merrte vendimin  e duhur, për shpërndarjen e mandateve.

Të jepet përshtypja që PS-ja ka problem me shpërndarjen e mandateve, sepse në Kukës dominon PD-ja.

– Ne nuk kemi problem me shpërndarjen e mandateve, pse mbeten 4 mandate në Kukës. Nuk kemi problem pse shtohen Tirana dhe Durrësi, nuk kemi problem pse i hiqet një mandat në Berat. Tashmë , ju them me bindje, që janë krijuar të gjitha kushtet që PS-ja të fitojë edhe në Kukës. Aq më tepër që vetë kuksianët janë të irrituar nga deklaratat e papërgjegjshme të drejtuesit politik të Kukësit, zotit Noka, i cili ia dedikoi shtimin e popullsisë, vitalitetit të meshkujve vetëm në katër komuna të Kukësit, duke ofenduar pjesën tjetër të popullsisë.

Me këto tensionime politike edhe në KQZ, a nuk është tregues i qartë se që në fillim mungon te palët politike vullneti politik për zgjedhje të qeta e të ndershme?

Unë nuk shoh asnjë motiv tjetër, përveçse mungesës të vullnetit politik dhe nuk është rastësi që Shqipëria është i vetmi vend i Lindjes, që i vënë kushte të rënda për integrimin në BE, duke iu referuar zgjedhjet me standarde. Sali Berisha në qeveri nuk ka dashur asnjëherë të bëjë zgjedhje me standarde demokratike. Ky është një problem, që me sa duket, do të vazhdojë. I takon popullit, i takon opozitës, prandaj ju thashë, që kemi nevojë për një zgjerim të frontit opozitar, kemi nevojë për konsolidimin e votës popullore. Dhe një gjë të do të them. Në këto zgjedhje, kushdo që prek votën, ta ketë të qartë që do të përballet me zemërimin e popullit.

–  Ju faleminderit!