Dr. Eduard A. Skufi: Impakti social i epokës bashkëkohore mbi shëndetin publik dhe patologjitë e kohës

761
Sigal

 “Vetëm  nëse  qëndroni  besnik   ndaj  vetes,  ndaj   vizionit  dhe  vlerave  tuaja,  ju   mund   të   ndikoni   fuqishëm   në   jetën   moderne ”.

Dr. Eduard A. Skufi/ATHINË

Jeta moderne bashkë me pelerinën që i  ka veshur njeriut të sotëm  me  komoditetin, por dhe  me  problemet  konceptuale  dhe  karakteriale, ka krijuar  premisat  e  shfaqjes  panoramike  të  disa  patologjive  apo sindromeve  konsekutive (“patologjitë sociale” të trajtuara nga J.J.Rousseau deri tek S.Freud ). Kjo  mënyrë  jetese “ fluide “ dhe  fiktive, ka  rritur  riskun e problemeve të  ndryshme  shëndetësore,  fizike  dhe  psikologjike. Përcaktuesit  socialë të shëndetit  janë faktorët  mjekësorë  dhe  të tjerë,  në  dukje jo mjekësorë, që ndikojnë në kualitetin shëndetësor. Ato kushtëzohen  nga kushtet  në të cilat  njerëzit  jetojnë  dhe nga kompleksi  i  sistemeve dhe  forcave  fenomenologjike, që  ndikojnë   direkt  apo  indirekt  në  jetën  e  përditshme. Pseudo komoditeti i imituar,  i shoqëruar  nga  një  nivel  edukativ  i mangët, në  një  jetë  të  pasigurtë , me  strese  të  shumëllojëshme, ka  krijuar  “ mentalitetin  e  qytetërimit   modern “,  jo  rrallë  me  rudimente  të  mentalitetit   primitiv, në  një simbiozë  dismorfike. Gjithashtu, analizat  tregojnë se  kontributi i elementëve jashtë shëndetësisë  mbi  rezultatet  shëndetësore “tejkalon“, kontributin e sektorit  shëndetësor. Mënyra  e  jetesës  ashtu si  dhe mënyra  e  të  ushqyerit ( me junk & fast food ), abuzimi  në  përdorimin e duhanit  dhe  alkoolit, si “patogenë  të  lifestyle”, mund  të cojnë në  një  gamë  të  gjërë  problemesh   dhe  patologjive  të ndryshme. Aq  më tepër kur  ajo shoqërohet me një  jetë sedentare , pa  ose me  aktivitet  të reduktuar  fizik. Është bërë  motiv i kohës, të  shikosh  armata  njerëzish , të “abonuar“ në  kafebar,  në një rutinë vegjetative, duke  preferuar  lloje kafesh e pijesh, mes  gossipit  meskin  dhe  një  humanizmi  abstrakt, në  imazh  sureal. Duke shvlerësuar  kohën, por  dhe  duke vetvrarë  intelektin  dhe  shëndetin. Nuk e kuptoj  sa e parëndësishme  është  për  disa, konceptimi  i  drejtë i  raportit  të  personalizuar, me  kohën  dhe ambjentin që jeton. Këtu e kanë fillesën  neurozat dhe shregullimet  neuropsiqike,  me apatinë , ndryshimi  i  prioriteteve,  lëvizjet  kaotike  dhe çorientimi, jo  rrallë  të  shoqëruara  me “ amnezi  psikogenike “. Atitudi  ndaj  lifestylit  modern “urban”, duhet  të  kalojë   mes  një  filtri logjik  perceptues,  për një  jetë  inteligjente, endoskopike  dhe  të  ekuilibruar ,  të tipit  Epikurian, ku abstenohet nga dëshirat        e panevojshme  dhe  të  pavlera. Shumë  njerëz  neglizhojnë   të  bëjnë  një check-up, por  janë   të prirur  për të  kryer  operacione  të  tepërta  plastike,  (mikroinvazive ose jo, si facelifts) apo dhe  procedura  “ ripërtëritjeje  apo  rivitalizimi”, duke tjetërsuar fizinominë  dhe  identitetin. Jo vetëm  por,  kur  mjaftojnë  pak minuta në  ekzaminimin oftalmologjik, të  testit  të  sensitivitetit  vizual   për  identifikimin  mëse   një   dekadë   më parë, të mundësisë  së zhvillimit të Altzheimerit, apo  një ekzaminim  OCT dhe   CCT,  për evidentimin  në  dinamikë   të  glaukomës , shkalla e rëndësisë  është  e  pakrahasueshme. Mbetet  tipar i  botës “ moderne “ , vetëm ndryshimi  i  vitrinës , kur “ infrastruktura  personale ” rezulton   e  varfër.  Vec faktorëve  biologjikë  dhe  prirjeve  genetike,  të  rëndësishëm   janë   dhe  faktorët  psikologjikë  dhe  kompleksi  i  streseve. Shikojme grupe  të  rinjsh  të  ngujuar,  në “virtualitetin  e  mikrobotës  së  tyre”,  në  ekranin e  celularit ,  kudo  ku  ndodhen, si  skllevër  pa  zinxhir, apatikë në  “izolim  social“, të  mvarur  nga  smartphone, jo vetëm nën efektin e informacionit  jo kualitativ por  vecanërisht në impaktin e rrezatimit elektromagnetik. Pra  jeta  sot  përballet  me  sfida të reja  për  shkak të  teknologjisë   së  lartë, të  tilla  si  interneti dhe  rrjetet virtuale të komunikimit që kërcënojnë shëndetin   fizik   dhe   mendor,   për  shkak    të   keqpërdorimit dhe  përdorimit  të  tepërt. Pasioni frenetik  për internetin jo vetëm që krijon  pseudoimazhin e “efektit egalitar” social , por  reflekton  dhe  në   shëndetin  neuropsiqik. Vec asaj  dhe  kombinimi i  teknologjisë  në  zhvillim  me   fluksin  e   informacionit   të   mediave  sociale,  po  ndryshojnë  çdo  pjesë  të  jetës  sonë   aq  shpejt, sa  është  jo e lehtë  për  t’u përshtatur  dhe shpesh kjo shoqërohet  me  obsesione  dhe   të   ashtuquajturin   “ cyber psychology ”. Kështu  fillojnë  si  pa kuptuar  dhe  disa sëmundje të syve  si myopia, migrena oftalmike, e deri tek glaukoma dhe katarakti. Mbetet  pejsazh  nostalgjik  të  shikosh  dikë,  duke  lexuar  një  libër. Jetesa  e pashëndetshme, në një lifestyle vicioz  të njerëzve në botën moderne, i ka ekspozuar ata ndaj sëmundjeve të  ndryshme ,  vecanërisht  ato metabolike   si  obeziteti,  diabeti,  hiperlipidemia, hipertensioni arterial  dhe problemet  kardiovaskulare. Po ashtu  kontibuon  në  zgjimin e   riskut  të   predispozicionit  genetik. Ky  stili   jetese  mund  të influencojë  dhe  në  zhvillimin  e sëmundjeve  atopike. Ndryshimet  klimatike,  mbas  masakrimit  që  ju bë  natyrës  dhe ambjentit, kthen revanshin  me anomalitë e saj  dhe  rritjen  e  agjentëve  patogenë. Mbetet problematike  kultura  e  mbledhjes  me  kujdes, të  mbeturinave  dhe  materialeve inerte dhe disa nuk e kuptojnë se dëmtojnë     mikroklimën     dhe     rrisim    prevalencën   e  sëmundjeve  alergjike dhe ato pulmonare,  vecanërisht  të   moshave  të    reja    dhe   kontigjenteve  me  rezistencë  të  ulët.  Gjithashtu  jeta  moderne  eshte e lidhur  me  intensifikimin  e   përhapjes   të  viruseve  të  (pa) njohura, në  një  kapitull  të  ri. Theksohet  se :“Jeta moderne është kompaktësia e heshtur e njerëzve  komfort, për  të  ruajtur  pretendimet “…Sa  aktuale  dëgjohet!  Mbetet  e  rëndësishme  të bëhen ndryshimet  e duhura  në stilin e  jetesës  moderne, për  të  reduktuar  ndikimin  negativ  mbi  shëndetin. Jeta  aktive, një dietë  e ekuilibruar  dhe  modele  efikase  të  çlodhjes  dhe  antistres, në një lifestyle të rinovuar janë  disa  nga hapat efektivë që duhet  të ndërmerren. Disa faktorë risku  për  statusin  e shëndetit  janë “ të modifikueshëm ”, sepse  mund  të eliminohen, ose të reduktohen nëpërmjet vetmenaxhimit, ndryshimit të sjelljes tonë, ose nëpërmjet ndryshimeve të mjedisit. Stilin e jetës moderne nuk mund ta ndash nga përparimet në teknologji, globalizmin dhe ndryshimet  në  normat sociale, ekonomike  dhe kulturore, ndaj të cilave kualiteti  shëndetësor  nuk  është  indiferent. Teknologjia  ka  një  ndikim  të dobishëm në  jetën tonë duke ofruar komfortin, duke e bërë jetën më të lehtë, por dhe duke reduktuar  maksimalisht   aktivitetin  fizik.  Është vendimtare   të  keni  një  mënyrë  jetese  të shëndetshme  dhe të  ruani  ekuilibrin  e  duhur midis  shëndetit  dhe stilit të  jetesës  moderne. Mos e ngarkoni  jetën  tuaj  me  mbistrese, pra mos e humbisni  kohën,  duke jetuar  jetën  për  të  tjerët. Me zbulimin  e sekreteve  të  trupit   tuaj,  përparësitë  dhe dobësitë , vecantitë  e  tij, mund  të ndërtoni strategjinë  e stilit  tuaj  të  jetesës.  Mundet  BioGeometria, si  fluks  i  fizikës  moderne, nëpërmjet   rezonancës  të krijojë , një balancë  harmonije  midis  cilësisë të  energjisë  biologjike , të   mjedisit  dhe  të  teknologjisë,  duke  ndryshuar  perceptimin   dhe   mënyrën   e  të  menduarit ! Mentaliteti  modern i vërtetë, karakterizon  oportunitetin  për  një  udhëtim  transformues    dhe  eksplorues , me  ofrimin e  një  konceptimi  tjetër,  interesant  të jetës, i  adaptuar  në  një  stil  jete të shëndetshme, por i koncentruar  mbi  vlera  dhe  principe.  Citimi  i  referencës   në  vazhdim,  mbase  sugjeron  rrugëdaljen: “Vetëm  nëse  qëndroni  besnik   ndaj  vetes,  ndaj   vizionit  dhe  vlerave  tuaja,  ju   mund   të   ndikoni   fuqishëm   në   jetën   moderne ”.