Autoriteti i Konkurrecës njoftoi se ka hapur hetime të thelluara nën dyshimin se disa nga bankat kryesore në vend dhe disa kompani sigurimesh kanë zhvatur kredimarrësit përmes një produkti sigurimesh që paguhet nga kredimarrësit për të garantuar kthimin e kredisë.
Bankat kryesore të Shqipërisë u vendosën nën hetim të thelluar të mërkurën nga Autoriteti i Konkurrencës nën dyshimin se kanë shkelur nenin 4 dhe nenin 9 të ligjit “Për Mbrojtjen e Konkurrencës”, bëri të ditur Autoriteti i Konkurrencës në një njoftim për shtyp.
Hetimi ka të bëjë me praktikat e ndërmjetësimit për shitjen e një police sigurimi jete, të cilën bankat ua kërkojnë me detyrim kredimarrësve të caktuar, përfshirë kredimarrësit e kredisë për shtëpi. Kjo police sigurimi ka për qëllim që të garantojë se një kompani sigurimi do të paguajë kredinë në rast se kredimarrësi vdes pa e shlyer atë. Ky është një produkt që, sipas të dhënave të Autoritetit të Mbikqyrjes Financiare, realizon të ardhura bruto për kompanitë e sigurimeve në masën 1.64 miliardë lekë [rreth 16 milionë euro].
Neni 4 i Ligjit për Mbrojtjen e Konkurrencës ndalon dy ose më shumë operatorë në të njëjtin treg që të bien në marrëveshje me njëri-tjetrin për të kufizuar konkurrencën, për shembull, përmes caktimit të çmimeve të njëjta, kufizimit të sasisë apo vendosin kritere të tjera kufizuese për konsumatorin.
Neni 9 i ligjit ndalon kompanitë, të cilat vlerësohet se kanë fuqi dominuese në treg nga abuzimi me këtë fuqi dominuese.
“Autoriteti i Konkurrencës hap procedurën e hetimit të thelluar në tregun e ndërmjetësimit për sigurimin e jetës për kreditë të cilat kërkojnë sigurim jete për ndërmarrjet: OTP Bank Albania SHA, Banka Kombëtare Tregtare SHA, Banka Raiffeisen SHA, Banka e Tiranës SHA, Intesa SanPaolo Bank Albania SHA, Union Bank SHA, E-Business Solutions SHPK, Banka e Bashkuar e Shqipërisë SHA, Banka Amerikane e Investimeve SHA dhe Abi Broker Sigurimesh SHA dhe në tregun e kredidhënies me sigurim jete për kreditë që jepen brenda bankës Bankës së Parë të Investimeve SHA dhe Bankës Procredit SHA,”- thuhet në njoftimin e autoritetit.
Hetimi ka të bëjë me praktikat e ndërmjetësimit për shitjen e një police sigurimi jete, të cilën bankat ua kërkojnë me detyrim kredimarrësve të caktuar, përfshirë kredimarrësit e kredisë për shtëpi. Kjo police sigurimi ka për qëllim që të garantojë se një kompani sigurimi do të paguajë kredinë në rast se kredimarrësi vdes pa e shlyer atë. Ky është një produkt që, sipas të dhënave të Autoritetit të Mbikqyrjes Financiare, realizon të ardhura bruto për kompanitë e sigurimeve në masën 1.64 miliardë lekë [rreth 16 milionë euro].
“Sjellja e ndërmarrjeve Banka Raiffeisen SHA, OTP Bank Albania SHA, Banka Kombëtare Tregtare SHA, Tirana Bank SHA, Intesa SanPaolo Bank Albania SHA, Union Bank SHA, E-Business Solutions SHPK, ABI Bank SHA, Abi Broker Sigurimesh SHA dhe Procredit Bank SHA mund të përbëjë shkelje të nenit 4 dhe nenit 9 të Ligjit nr. 9121/2003 ndërkohë që sjellja e ndërmarrjeve Tirana Bank SHA, Banka e Bashkuar e Shqipërisë SHA dhe Banka e Parë e Investimeve SHA mund të përbëjë shkelje të nenit 9 të Ligjit nr. 9121/2003,” thuhet më tej në këtë njoftim.
Rritje e shpejtë e të ardhurave, kosto minimale e dëmeve
Sigurimi i jetës së debitorit është një produkt sigurimi që u shitet me detyrim kredimarrësve, për llogari të sigurisë së bankave për shlyerjen e kredisë në rast se kreditori vdes. Rreth 118 mijë shqiptarë blenë një police të tillë sigurimi gjatë vitit 2024, sipas të dhënave të Autoritetit të Mbikqyrjes Financiare. Numri i klientëve të kësaj klase sigurimi dhe të ardhurat e kompanive të sigurimit nga këto shitje kanë pësuar rritje dramatike gjatë viteve të fundit.
“Sjellja e ndërmarrjeve Banka Raiffeisen SHA, OTP Bank Albania SHA, Banka Kombëtare Tregtare SHA, Tirana Bank SHA, Intesa SanPaolo Bank Albania SHA, Union Bank SHA, E-Business Solutions SHPK, ABI Bank SHA, Abi Broker Sigurimesh SHA dhe Procredit Bank SHA mund të përbëjë shkelje të nenit 4 dhe nenit 9 të Ligjit nr. 9121/2003.
Të dhënat e AMF tregojnë se numri i shqiptarëve që është detyruar të blejë një police sigurimi për jetën e debitorit është rritur me dy herë, nga 59 mijë vetë në vitin 2019, në 118 mijë në vitin 2024. Të ardhurat nga shitja e policave të sigurimit të kësaj klase janë rritur me 112%, gjë që do të thotë se çmimi mesatar i policës së shitur është rritur gjithashtu. Dëmet e paguara nga kompanitë e sigurimit, në vitin 2024 ishin vetëm 10% të primeve të paguara. Kjo do të thotë se kompanitë e sigurimeve shijojnë norma fitimi bruto në masën 90% për këtë produkt, shifër kjo që sugjeron shkallë të ulët konkurrence në treg në dëm të konsumatorëve.
Përgjatë pesë viteve të fundit, pra periudhës 2009-2024, shqiptarët kanë paguar 6.6 miliardë lekë polica sigurimi të jetës së debitorit, ndërsa kompanitë e sigurimeve paguan gjithsej 843 milionë lekë dëme ose 12% të të ardhurave.
