– Të akuzuarit kryesorë ishin Lipe Nashi, Beqir Aliaj, Koço Plaku, Milto Gjikopulli
– Materiali “ Tepër Sekret “ në lidhje me problemin e grupit të sabotatorëve që ishin arrestuar
– Në vitin 1975 Partia e Punës së Shqipërisë dhe udhëheqësi i saj Enver Hoxha deklaroi publikisht se në Industrinë e Naftës është bërë sabotim armiqësor
– Si u zhvillua Aktivi i Partisë në lidhje me punën armiqësore në sektorin e naftës e të gazit nën drrejtimin e Sekretarit të K.Q të PPSH Haki Toska
– Shqetësimi lidhej me faktin se nuk po realizoheshin planet e shtetit që ishin miratuar zyrtarisht për prodhimin e naftës dhe gazit
-Nuk po zbuloheshin vendburime të reja nafte dhe gazi sipas detyrave që ishin vendosur në planet ekonomike të shtetit.
-Kjo cënonte zhvillimin normal të ekonomisë, sepse nafta ishte thembra e Akilit për ekonominë e kohës
Prof.Dr. Fatmir SHEHU
Msc.Ing.Hysen BUNDO
Siç dihet, në vitin 1975 Partia e Punës së Shqipërisë dhe udhëheqësi i saj Enver Hoxha deklaroi publikisht se në Industrinë e Naftës është bërë sabotim armiqësor. Deklarimi u mbështet në rezultatet jo të arrira që industria e Naftës dhe e Gazit kishte patur në vitet e fundit si në fushën e prodhimit të naftës dhe gazit, por sidomos në fushën e studimit e kërkimit për rezerva të këtyre burimeve energjitike, që konkretizoheshin më pas me zbulimin e vendburimeve të reja. Në këtë kuadër shqetësimi lidhej me faktin se nuk po realizoheshin planet e shtetit që ishin miratuar zyrtarisht për prodhimin e naftës dhe gazit. Si rrjedhojë nuk po zbuloheshin vendburime të reja nafte dhe gazi sipas detyrave që ishin vendosur në planet ekonomike të shtetit. Kjo cënonte zhvillimin normal të ekonomisë, sepse nafta ishte thembra e Akilit për ekonominë e kohës, ku konsiderohej jo vetëm si një çështje ekonomike, por edhe politike dhe ideologjike !
Pas këtij deklarimi, organet e Partisë dhe të Shtetit, si KQ i Partisë dhe organet e tjera të Shtetit si Ministria e Punëve të Brendshme, Sigurimit i Shtetit, Prokuroria dhe Gjykata , organizuan punën që të mernin masa e duhura. Në radhë të parë, të faktonin këtë veprimtari armiqësore edhe nëpërmjet studimit të dokumentave. Kjo veprimtari sabotuese dhe armiqësore siç u konsiderua nga Enver Hoxha, u përcaktua paraprakisht madje me emra konkret, që në Pleniumin e KQ që u bë posaçërisht për këtë qëllim. Në fjalën që mbajti Enver Hoxha në këtë plenium, e cila u konsiderua edhe si konkluzion përfundimtar , u kërkua që të ndërmerren veprime të mëtejshme për zbulimin e veprimtarisë së këtij grupi armiqësor , siç u përcaktua gjatë fjalimit.
Në datën 24/03/1975, u organizua Aktivi i Partisë për të diskutua në lidhje me punën armiqësore në sektorin e naftës e të gazit nën drrejtimin e Sekretarit të K.Q të PPSH Haki Toska. Ky aktiv u mblodh në pallatin e Kulturës Patos, ku ishin të ftuar mjaft naftëtarë mes të cilëve edhe autorët e këtij shkrimi .Në këtë aktiv merrnin pjesë Sekretarët e parë të Komiteteve të Partisë së rretheve që kishin aktivitet të lidhur me Industrinë e Naftës si dhe përfaqësues të Ministrive të ndryshme, Sigurimit të shtetit, përfaqësues të Degës speciale të Ministrisë së Brendshme në Fier, që mbulonte Industrinë e Naftës etj. Ky Aktiv u organizua posaçërisht për të diskutuar mbi veprimtarinë armiqësore të “grupit sabotator të naftës” që ishte cilësuar tanimë si i tillë, nga vetë Enver Hoxha. Në këtë Aktiv ishin ftuar të merrnin pjesë edhe të cilsuarët e “Grupit Armiqësor” madje edhe të diskutonin, por që në fund dolën të arrestuar nga ky takim. Në këtë grup ishin përfshirë Lipe Nashi (ish-Drejtor i Përgjithshëm i Drejtorisë së Përgjithshme të Naftës dhe Gazit me seli në Fier, me eksperiencë pune në Industrinë e Naftës dhe Gazit, i arsimuar në Shkollën e Partisë në Moskë, drejtues organizativ i shkathët dhe i zoti ), Beqir Alija ( Ing. gjeolog, diplomuar në ish-BRSS, ish Drejtor i Institutit të Naftës Fier, i martuar me një grua sovjetike), Koço Plaku ( Ing. gjeolog, i diplomuar në ish BRSS, punonte në Institutin e Naftës Fier dhe vëllai i gjeneral Panajot Plakut, i cili ish arratisur për në ish Jugosllavi), Milto Gjikopulli ( Ing gjeolog, studimet i kish kryer në Universitetin Shtetëror të Tiranës, Shef i Sektorit të Përgjithësimeve në Institutin e Naftës Fier, specialist mjaft i mirë), Protoko Murati ( Ing. gjeolog, studimet i kish kryer në Universitetin Shtetëror të Tiranës, Shef i Sektorit të Gjeologjisë në Institutin e Naftës Fier ), Jani Konomi (Ing Prodhimi Nafte, studimet i kish kryer në Institutin e Naftës Bukuresht, kryeinxhinier i Ndërmarjes së Nxjerrjes së Naftës Ballsh ). Në këtë kohë pati një konvejer arrestimesh dhe dënimesh. Filloi me Ing. Nuredin Skraparin gjeollog, vazhdoi me grupin e Lipe Nashit, që u arrestuan në kuadrin e aktivit të naftës në 27 mars 1975 më tej vazhdoi me arrestimin e Jani Konomit (Ing Prodhimi Nafte, studimet i kish kryer në Institutin e Naftës Bukuresht, kryeinxhinier i Ndërmarjes së Nxjerrjes së Naftës Ballsh ) dhe Dhimitër Stefës ( Inxhinier gjeolog , i diplomuar në Rumani ) në 18 Prill 1975. Mbas tyre u arrestuan dhe u dënuan me pushkatim , dhe Abdyl Këllezi ( Kryetar i Komisionit të planit të shtetit dhe antar i byrosë Politike ) , Koço Theodhosi ( ministër i Industri -Minierave , antar i byros Politike specialist i lartë: kimist i diplomuar në Francë). Ky aktiv u zhvillua nga data 24-27 Mars 1975 . Në ditën e fundit ata u arrestuan në prani të gjithë pjesëmarrësve. Në aktiv mori pjesë dhe e drejtoi atë Haki Toska, anëtar i Byrosë Politike dhe Sekretar i Komitetit Qëndror etj. Në presidiumin e aktivit ishte dhe Ing gjeolog Kadri Rama , ( i cili pak më vonë u arrestua dhe u dënua me 24 vjet burg për sabotim ) dhe Jorgo Varfi ( teknik i mesëm i prodhimit të Naftës). Varfi i kishte dërguar një letër Enver Hoxhës duke i ngritur shqetësimin se në Industrinë e Naftës po bëhen sabotime dhe punë armiqësore. Letra mund të konsiderohet sipas mendimit tonë si fillesa e kësaj raprezalje, që u bë në Industrinë e Naftës në atë kohë. Në radhën e parë të sallës, ishin të pranishën edhe autoritete të tjera të vëndit si : Koço Theodhosi , ( ish Ministër i Industri Minierave , i cili pak më vonë u dënua dhe ai , me pushkatim , i akuzuar për sabotim dhe punë armiqësore ) dhe Piro Gusho , ish Sekretar i parë i Komitetit të Partisë së Rrethit të Fierit ( i cili mbas pak ditësh të mbarimit të aktivit të naftës , nga presionet që i bënë në një analizë Partie në Fier në shtëpinë e oficerëve, në pushimin e mbledhjes, shkoi në shtëpi dhe vrau veten) etj.
Atmosfera e krijuar
Kur u bë analiza e “Grupit Armiqësor” të Lipe Nashit atmosfera e krijuar ishte shumë e ndezur dhe e tensionuar. Analiza u zhvillua në një mjedis masiv të mbushur me njerëz të shumtë në sallën e pallatit të kulturës Patos. Salla ishte mbushur plot me përfaqësues të punëtorëve që punonin në Sektorin e Naftës , por edhe me specialistë të ndryshëm . Drejtimin e analizës e kryesonte një presidium me në krye Haki Toskën, anëtar i Byrosë Politike dhe Sekretar i KQPPSH -së ; njeri që ishte përzgjedhur të përfaqësonte autoritetin e partisë. Ishte një situatë shumë e rëndë presioni psikologjik, që endej mbi të gjithë specialistët e naftës. Diskutimet ishin të përgatitura në mbështetje të Enver Hoxhës dhe të PPSH dhe përmbanin kritika të ashpra ndaj personave që ishin cilësuar si sabotator dhe armiq. Në ditën e fundit të Aktivit dolën edhe të akuzuarit një e nga një e mbajtën fjalën e tyre duke bërë autokritikë të thellë. Por diskutimi i tyre u ndërpre në mes, nga një zë (klithëm) që erdhi nga fundi i sallës : “ të arrestohen, nuk kemi ç’të dëgjojmë nga këta armiq e sabotatorë”. Sigurisht ai që foli ishte i udhëzuar dhe i vënë qëllimisht nga Sigurimi i Shtetit që të bënte një thirrje të tillë. Të akuzuarit kryesorë ishin Lipe Nashi, Beqir Aliaj, Koço Plaku, Milto Gjikopulli. Ne i njihnim të gjithë shumë mirë madje me Milto Gjikopullin dhe Koço Plakun, kemi pasur shumë shoqëri. Por edhe me të tjerët nuk ishim të largët se na lidhte puna. Ishte skenar shumë i çuditshëm ! Disa prej tyre sapo ishin dekoruar deri me dekoratën më të lartë : “Hero i Punës Socialiste “që ia kishin dhënë Lipe Nashit, ndërkohë brenda një periudhe shumë të shkurtër u akuzuan për sabotim dhe veprimtari armiqësore! Disa kohë mbas arrestimit të grupit të ashtu quajtur “ armiqësor” , na thirrën nga Ministria e Brendshme , grupe- grupe dhe na ngarkuan me analizën dhe ekspertizën e “veprimtarisë armiqësore” të grupit të Lipe Nashit. U caktuan disa grupe pune për të bërë këtë analizë dhe ekspertizë si: Grupi i gjeologjisë , Grupi i prodhimit të naftës , Grupi i shpimit të puseve të thellë për naftë dhe gas , Grupi i prapavijës. Për të qënë në përputhje me këndvështrimin politik, u njohëm me materialet e KQ të PPSH sidomos me fjalimet e Enver Hoxhës dhe Mehmet Shehut në pleniumet e fundit të KQ dhe materiale të tjera politike . Kryetarët e grupeve i thirrën në Tiranë në KQ dhe u dhanë një material “ Tepër Sekret “ në lidhje me problemin e grupit të sabotatorëve që ishin arrestuar.
Shqyrtimi i dokumentacioneve
I kushtuam mjaft kohë, shqyrtimit të dokumentacioneve, por dhe akuzave që u bëheshin atyre në përgjithësi, apo akuzave që bënte “klasa punëtore” në analizat që zhvilloheshin anë e mbanë industrisë së naftës në organizata të ndryshme ku analiza kryesore bëhej ne organizatat bazë të partisë të çdo njësije . Materiali kryesor bazë për ne si pjesë e Grupit të Ekspertëve , ishte fjala e Enver Hoxhës, e cila tashmë ishte një aktakuzë e bërë për këtë grup . Në këtë kuadër ne ishim të detyruar që t’i përmbaheshim kësaj akuze, sepse nuk na u la që të bënim ne ekspertizën dhe të evidentonim problematikat përkatëse dhe pastaj të fliste Enver Hoxha ku të jepte konkluzionet, por u bë e kundërta ! Ne si grup ekspertësh tashmë ishim para një kufiri të rrezikshëm për ta kaluar apo thyer, fjalës së mbajtur nga Enver Hoxha. Nga data 4/05/1975 deri në datën 1/09/1975 u shkëputëm nga puna për të punuar në Komisionin Qeveritar për evidentimin e punës armiqësore në industrinë e Naftës të grupit të Lipe Nashit. Ne, autorët e shkrimit ishim caktuar antarë të grupit për Sektorin e Industrisë së Shpimit. Në këtë grup merrte pjesë: Ing. Fatmir Shehu- Kryetar grupi , Inxhinier shpimi Ing.Hysen Bundo, Inxhinier shpimi, Ing. Elmaz Leka , Inxhinier shpimi, Ek.Genci Xhuvani ( djali i Aleksandër Xhuvanit dhe kunati i Ramiz Alisë, ekonomist dhe një njeri shumë fisnik dhe i ditur ) dhe një inxhinier mekanik Ing. Arif Gjata; një njeri mjaft i përgatitur dhe fisnik. Në këtë grup merrte pjesë edhe Sulo Kamberi, një përgjegjës pusi me eksperiencë, në cilësinë e përfaqësuesit të klasës puntore. Analiza jonë nisi duke na shkëputur fillimisht nga puna dhe u autorizuam se kishim të drejtë që të merrnim çdo dokument të cilin e konsideronim se ishte i nevojshëm në kuadër të kësaj ekspertize. Ditën e parë pas krijimit si grup i Sektorit të Industrisë së Shpimit, u thirrëm dhe u takuam me ish Ministrin e Brendshëm, Feçor Shehun, i cili edhe na orientoi për detyrën që na ishte ngarkuar. Drejtoria e Përgjithshme e Naftës dhe e Gazit me arrestimin e Lipe Nashit, u shkri menjëherë dhe u bllokuan gjithë dokumentat. Mbas kësaj shkrirje, Ing. Hysni Frakulla ish Sekretar i Komitetit të Partisë së Patosit u caktua në rolin e individit të plotfuqishëm për administrimin e përkohshëm të Drejtorisë së Përgjithshme të Naftës në Fier.
Sigurisht që grupi ynë ashtu si grupet e tjera u krijuan mbasi çdo gjë ishte bërë fakt nga ana e më të madhit të vëndit –Enver Hoxhës. Ai nxori një material zyrtar ku bënte akuza direkte dhe e cilësonte këtë grup si “armiqësor dhe sabotator”. Pra, të akuzuarit ishin arrestuar dhe akuzuar për punë armiqësore nga vetë Enver Hoxha, ekspertiza jonë ishte formale dhe ishte e detyruar që të bëhej politike dhe jo një analizë reale ekonomiko- teknike e shkencore. Për rrjedhojë , ne ishim në një situatë shumë të vështirë, sepse për çdo gjë ishte me kufij të përcaktuar ideologjik dhe politik. Ne si grup ekspertize, nuk mund të bënim dot asnjë argumentim tjetër veçse që të mbështesnim konkluzionet politike, që i kishte bërë vetë Enver Hoxha në bazë të të cilit edhe grupi faktikisht ishte arrestuar. Grupi jonë i ekspertizës së shpimit , në fakt , nuk kish ndonjë lidhje me asnjë të arrestuar e të akuzuar për punë armiqësore . Por Sigurimi i Shtetit shpesh na “konsultonte” dhe udhëzonte që edhe në industrinë e shpimit , pavarësisht se nuk ishte arrestuar ndonjë person bashkë me grupin e ashtuquajtur armiqësor të Lipe Nashit , kishte shumë vënd për të bërë analiza të thella !Sipas tyre edhe në industrinë e shpimeve kishte patur punë sabotuese, sepse aty ishin bërë avari që kishin dëmtuar shumë ekonominë, dhe partia kish hedhur parrullën: “ të luftojmë konceptet se : “nuk ka shpim pa bërë avari” “se shpimi, nuk mund të bëhet pa avari“, “se avaritë janë si thërrimet kur ha bukë” etj .
Konkluzionet tona
Ne si grup, ishim shumë të bindur dhe kishim argumentuar, se avaritë që ishin bërë, nuk kishin qënë për faje konkrete individësh, por për shkaqe tekniko-teknologjike të caktuara. Madje , në sektorin e shpimit ishin bërë mjaft studime dhe aplikime që kishin zgjidhur probleme të vështira, të cilat edhe specialistët sovjetikë gjatë punës së tyre , kur u përballuan me to , nuk kishin mundur t’i kapërcenin. Në drejtim të grupit tonë u këmbëngul shumë që të argumentonim mundësinë e sabotimit në drejtim të mbytjes së shtresës produktive dhe si pretekst nxirrnin përdorimin e baritit, i cili përdorej me sukses në përballimin e presioneve anormale të larta, dhe më vonë të bykut të orizit , që përdorej me sukses kundër humbjeve të qarkullimit. Kjo gjë u argumentua nga ana jonë se përdorimi i baritit është një nevojë teknologjike, që është e pranishme në tërë praktikën botërore të shpimeve, sidomos në shtresa me përmbajtje fluidesh që kanë presione të larta . Ne argumentuam nëpërmjet studimeve që kishim bërë , se në praktikën tonë të shpimit kemi takuar shtresa me gradient presioni mbi 2.1-2.2 atm/10 metra , gjë që detyronte përdorimin e baritit dhe rënduesve të tjerë . Gjatë kohës së punës në kuadrin e ekspertizës , herë pas here, sidomos Kryetarët e Grupeve , thirreshin veç e veç , nga Ministria e Punëve të Brendshme siç ishte vetë ish ministri i kohës Feçor Shehu, apo nga Hetusia e Përgjithshme dhe kërkonin konsulencë prej shumë ekspertëve që ishin angazhuar në këtë punë nga të dy institucionet. Grupi i Ekspertëve të Sektorit të Industrisë së Shpimit nuk kishte asnjë të burgosur nga ky sektor brenda grupit dhe nuk pati ballafaqime konkrete siç pati Grupi i Ekspertëve të Gjeologjisë dhe i Nxjerrjes së Naftës me të arestuarit gjatë hetuesisë apo zhvillimit të gjyqeve. Kjo ekspertizë zgjati nga 4/05/1975 deri në 1/09/1975 dhe të themi të drejtën , nuk gjetëm ndonjë element të theksuar që të vërtetonte punën armiqësore të këtij grupi sidomos në fushën e shpimeve . Ne si grup ekspertize , nuk mund të dilnim kundër analizës dhe denoncimeve që ishin bërë nga strukturat e shtetit dhe personalisht nga Enver Hoxha para se të krijohej e të fillonte nga puna grupi i ekspertizës. Prandaj nuk synuam që të kundërshtonim përmbajtjen politike të kësaj çështje, sepse e dinim se ç’na priste !
Rruga më e drejtë , mendojmë se do ishte që para se të akuzoheshin të arrestoheshin dhe të dënoheshin, të bëhej ekspertiza e dokumentuar nga ekspertë teknik dhe ekonomik.Vetëm më pas, kur të gjëndeshin fakte duhet të dilnin akuzat për sabotim armiqësor. Në gjykimin tonë kjo do ishte rruga më e drejtë dhe jo e kundra siç u bë, që u vu karroca para kalit.
Megjithëse , grupi jonë e ruajti etikën politike të “ vlerësimit” të akuzave që ishin bërë nga vetë Enver Hoxha për “ sabotimin në naftë” para se ne të krijoheshim si Grup Ekspertësh , në mënyrë unanime mundëm që me argumentime shumë të hollësishme të shmangim burgosjen apo dënime më të rëndë të çdo drejtuesi të kohës që kish punuar në industrinë e shpimeve të naftës. Në fakt në atë kohë, në industrinë e shpimeve ushtronin aktivitetin e tyre gjashtë ndërmarje shpimi me rreth 70 sonda më kapacitete shpimi deri në 6700 m dhe kishte një aktivitet shumë të madh pasi realizoheshin rreth 300 mijë metro linear shpime në vit. Gjatë punës për shkaqe të shumta bëheshin edhe avari të tipeve të ndryshme madje dhe fontana të pa kontrolluara (shpëthim gazi), të cilat në përgjithësi kanë qënë pasojë e mosnjohjes së saktë të prerjes gjeologjike( sidomos në puset e kërkimit ) . Kjo ndodhte edhe për shkaqe të thyerjes së disiplinës teknike dhe protokolleve të punës gjatë kryerjes së proceseve të shpimit . Bilanci ynë i analizës ishte një sukses për grupin tonë të ekspertëve të industrisë së shpimit pasi ishim nën presion të zbulonim patjetër “veprimtari armiqësore dhe sabotuese” në këtë sektor. Kësisoj , ndërsa në sektorin e gjeologjisë pati dy pushkatime dhe dënime të tjera të rënda, po ashtu dhe në industrinë e prodhimit të naftës dhe gazit pati dënime të rënda në industrinë e shpimeve pati vetëm një dënim siç ishte përjashtim nga partia i Prof.Ramadan Perhatit dhe dërgimi për edukim në bazë pranë gjirit të klasës puntore. Ai u përjashtua nga Partia, siç u deklarua , për “një fshehje në autobiografi”. Ky dënim u bë nga struktura që kishin të bënin me organizatën e partisë ku ai bënte pjesë. I dënuari nuk ishte i rekomanduar nga ekspertiza jonë ! Madje në ekspertizën tonë nuk ishte përmendur asnjëherë emri i tij.
S’kemi pse mos të themi, se duke patur besim të plotë tek Partia dhe tek lideri i saj , nuk mund të dyshonim tek ajo që deklarohesh në atë kohë, sepse kishim bindjen që Partia para se të të dënojë, ka të dhëna të plota nga shumë burime informacioni, që nuk diskutoheshin në atë kohë .
Ata që kanë punuar dhe jetuar në atë rregjim, e kuptojnë natyrën e bindjeve tona. Gjithëkush mund ta provojë, që t’i thotë një njeriu jo më shumë se një javë rresht se “ sa qënke zverdhur!” e të shohë se ai do të zverdhet me të vërtetë. Po ne që u lindëm dhe u rritëm me emrin e Partisë e të Enver Hoxhës në mendje, si mund të ishim ndryshe?! Gjithsesi intuita jonë na bën të dyshojmë se ajo trazirë e pështjellim i madh që u krijua në atë kohë, mund të ketë qënë edhe veprimtari e shërbimeve intelegjente armiqësore të huaja. Tashmë është e ditur se ato kanë qënë aktive në Shqipëri, deri në nivele të larta, sidomos ato fqinje e me shumë mundësi ajo greke, me qëllim që të shkatërrohej industria e naftës dhe rrjedhimisht, ekonomia shqiptare që e kish naftën, thëmbrën e Akilit.
Këtu mund të shtojmë se Greqia dhe sidomos ithëtarët e Vorio Epirit në atë kohë, nuk mund të mos kenë qënë të shqetësuar që Shqipëria zbuloi naftë në Vurg që siç dihet ata e quajnë pasuri të tyre, Nëse kjo është e vërtetë atëherë nuk është çudi që Enver Hoxha të ketë rënë preh e kësaj loje, kur dhe letrën “frymëzuese” e bëri një minoritar, që s’mund të themi se e ka bërë me inisjativën dhe ndërgjegjen e tij , por i induktuar me mënyra të stërholluara nga shërbime të caktuara të specializuara për këto punë !
Kemi pasur dhe kemi bindje të plotë që në Industrinë e Naftës nuk kish hapësira për mundësi sabotimi nga specialistë apo drejtues të veçantë, sepse ajo industri ishte e organizuar me nje konvejer shumë fish kontrolli duke filluar nga studimet dhe projektimet, që bëheshin , e deri në aprovimin e tyre për t’u zbatuar, të cilat fillonin nga grupet e vogla të punës , e deri ne vazhdim tek këshillat shkencore, tek njësitë organizative në bazë dhe më lartë në Ministri e deri në Kryeministri etj .
Dënimet dhe turbulencat që janë bërë në kuadrin e Industrisë së naftës, kohë mbas kohe, mendojmë se kanë qënë plotësisht të pa justifikuara. Shpesh thuhet se ata që u dënuan dhe u pushkatuan kanë dëmtuar shumë industrinë e naftës se i konsiderojnë si elita dhe korifej të kësaj industrie dhe se vetëm ata e mbanin industrinë e naftës! Dhe këto i thonë ata që nuk e njofin realitetin. Në mbështetje të fakteve që i njofim fare mirë, mendojmë se këto dënime dhe asgjësime e kanë dëmtuar shumë Industrinë e naftës , jo se naftën e mbanin dhe ish në dorë tek ata që u dënuan dhe u asgjësuan , sepse nafta ka qënë një entitet ku rolin kryesor e kishin kolektiva dhe një sekuencë e tërë punimesh dhe kontrollesh , por këto dënime mendojmë se futën frikën në palcë tek të gjithë specialistëve madje dhe puntorëve të thjeshtë . Pikërisht ky ishte dëmi më i madh, katastrofik që ju bënë Industrisë së Naftës nga këto dënime. Është një thënie e një Presidenti të Amerikës që thotë : “ të kemi frikë nga frika ! Sigurisht edhe nafta ka pasur eliten e saj intelektuale , por nuk mund të thuhet asnjëherë siç dëgjojmë , se naftën e mbanin korifejtë , një grusht specilistësh , sado të ditur dhe me eksperience që të ishin . Pra Industria e Naftës nuk u dëmtua se i ikën disa specialitë sigurisht të shquar , por u dëmtua se me këto masa drastike dhe terorizuese , ju fut në palcë frika tek 1700 speciaitëve të lartë , 5000 specialistëve të mesëm dhe mbi 30 mijë puntorë , që punonin në këtë industri shumë të komplikuar dhe më përgjegjësi. Mbas këtyre dënimeve , asnjë , në çdo pozicion pune që ishin , nuk e ndjente veten të sigurtë për të nesërmen. A punohet me frikë ?!
Së bashku, me të gjithë grupin e ekspertizës së industrisë së shpimeve , punuam me paradigmën: “kontrollo dhe ekuilibro!”
Megjithatë , ne kërkojmë falje dhe ndjesë , për ndonjë qëndrim të padrejtë për shkaqe vetmbrojtje , sado i parëndësishëm dhe i vogël qoftë , të cilin kemi qënë të detyruar të mbajmë për arsye politike e mund të ketë ndikuar sado pak , për shkak të ekspertizës sonë në drejtim të dënimit të të akuzuarve . Ne nuk ishim vendimarrës ; ekspertët e hetimit dhe të drejtësisë e kishin fjalën e fundit .
Mbasi doli nga burgu Lipe Nashi , që sigurisht njifeshim shumë mirë personalisht , por që e kisha shumë mik pasi kishte qenë partizan me dajot e gjyshes time nga Toçi i Tepelenës ( Xhemalajt) , e takova rastësisht ne Sarandë dhe pimë një kafe . Këtë ndjesë ja kërkova sy më sy dhe më tha :- Fatmir , ju ishit në prefsen të briskut për vete, sepse ne e kishim marrë dënimin para ekspertizës suaj , dhe po të na mbronit , ( megjithëse nuk dëgjuam as një akuzë nga ty!) do shtonit radhët e grupit që u arrestua me në krye mua!
