Kompanitë gjigande farmaceutike Pfizer, BioNTech dhe Moderna kanë dhënë tashmë prova se vaksinat e tyre janë rreth 95% të efektshme në parandalimin e sëmundjes, ndërsa AstraZeneca Plc këtë javë tha se vaksina e saj mund të jetë deri në 90% efektive.
Nëse ekspertët e lartë miratojnë ndonjë prej vaksinave në javët e ardhshme, kompanitë kanë deklaruar që shpërndarja mund të fillojë menjëherë pasi qeveritë në të gjithë botën të kenë vendosur se kush i merr ato dhe çfarë radhe do të zbatojnë.
Aktualisht, mbarë bota është nën “kthetrat” e virusit si anjëherë më parë ku numërohen mbi 61 milionë të prekur, ndërsa numri i jetëve të humbura ka arritur në 1.4 milion. Shtetet e Bashkuara të Amerikës kryesojnë listën pasi raportuan 1 milion raste të reja me COVID-19 në më pak se një javë. Në një situatë serioze globale, ku masat nuk po japin efektin që pritej, e vetmja shpresë mbetet vaksina.
Kur do të prodhojnë kompanitë një vaksinë që të shpërndahet masivisht?
Pfizer, Moderna dhe AstraZeneca tashmë kanë filluar prodhimin e vaksinave të tyre. Kompania farmaceutike Pfizer deklaroi se do të ketë mjaft doza për të mbuluar të paktën 25 milion njerëz, Moderna ka parashikime për vaksinën për 10 milion njerëz dhe AstraZeneca do të ketë për më shumë se 100 milion njerëz.
Departamenti i Mbrojtjes i SH.B.A.-së dhe Qendrat për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) do të menaxhojnë shpërndarjen në Shtetet e Bashkuara, gjë e cila ka të ngjarë të fillojë në mes të dhjetorit, ku pritet të shpërndahen 6.4 milion doza në të gjithë vendin.
Autoritetet shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar planifikojnë të hapin një vaksinë të aprovuar sa më shpejt të jetë e mundur dhe pritshmëria është në dhjetor.
Në Bashkimin Evropian, pritet angazhimi i bllokut me 27 anëtarë të fillojë shpërndarjen e vaksinave për përfaqësitë e tyre.
Kush e merr i pari një vaksinë të aprovuar?
Pas autorizimit nga Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave, CDC ka deklaruar se të parët në radhë për vaksinimet do të jenë rreth 21 milion punonjës të kujdesit shëndetësor dhe 3 milion banorë në institucionet e kujdesit.
Një grup prej 87 milion njerëzish që bëjnë punë thelbësore dhe që nuk mund t ëpunojnë nga shtëpia, janë grupi tjetër i ardhshëm. Kjo përfshin zjarrfikësit, policinë, punonjësit e shkollës, punëtorët e transportit, punëtorët e ushqimit dhe bujqësisë dhe punonjësit e shërbimeve ushqimore.
Rreth 100 milion të rritur me gjendje mjekësore me rrezik të lartë dhe 53 milion të rritur mbi moshën 65 vjeç, të konsideruar gjithashtu me rrezik më të lartë të sëmundjes së rëndë, janë përparësia tjetër.
Mbetet e paqartë se kur do të jetë në dispozicion një vaksinë për fëmijët. Pfizer dhe BioNTech kanë filluar testimin e vaksinës së tyre tek vullnetarët rreth moshës 12 vjeç.
Kur do të jetë në dispozicion një vaksinë në Europë dhe në Mbretërinë e Bashkuar?
Bashkimi Evropian dhe Mbretëria e Bashkuar po zhvillojnë të gjitha proceset e shpejta rregulluese të vaksinave.
Shumë nga dozat e AstraZeneca këtë vit pritet të shkojnë në Mbretërinë e Bashkuar, ku zyrtarët shëndetësorë kanë thënë se nëse miratohen ata mund të fillojnë të vaksinojnë njerëzit në dhjetor. Në krye të listës së tyre janë njerëzit që jetojnë dhe punojnë në shtëpitë e kujdesit.
Në Evropë, E.U. rregullatori i barnave ka thënë se mund të vendosë mbi sigurinë e një vaksine COVID-19 në dhjetor.
Shumica e vendeve kanë thënë se vaksinat e para do të shkojnë për të moshuarit dhe punëtorët e prekshëm dhe të vijës së frontit si mjekët.
Italia pret të marrë dozat e para të Pfizer-BioNTech dhe së AstraZeneca në fillim të vitit të ardhshëm. Spanja ka në plan të shpërndajë vaksina në janar.
Në Bullgari, inspektori kryesor shëndetësor i vendit pret dërgesat e para në mars-prill. Ministri i jashtëm i Hungarisë tha se dozat do të zbresin në pranverë më shpejt.
Gjermania, shtëpia e BioNTech, pret të shpërndajë vaksinën në fillim të vitit 2021 me qendrat e vaksinimit masiv në sallat e ekspozitave, terminalet e aeroporteve dhe vendet e koncerteve. Do të përdorë gjithashtu ekipe për shtëpitë e kujdesit. Punonjësit e kujdesit shëndetësor në vijën e parë dhe njerëzit në rrezik për COVID-19 serioz pritet të vaksinohen së pari.
Po në vendet e varfëra?
COVAX, një program i udhëhequr nga Organizata Botërore e Shëndetësisë dhe grupi i vaksinave GAVI për mbledhjen e fondeve nga vendet më të pasura dhe organizatat jofitimprurëse për të blerë dhe shpërndarë vaksina në dhjetëra vende më të varfra, ka mbledhur 2 miliardë dollarë.
Qëllimi i tij i parë është të vaksinojë 3% të njerëzve në këto vende me një qëllim përfundimtar për të arritur në shifrën 20%. Ajo ka nënshkruar një marrëveshje të përkohshme për të blerë vaksinën AstraZeneca, e cila nuk kërkon ruajtje në pajisje të specializuara ultra të ftohta si vaksina Pfizer.
Vendet më pak të pasura në Afrikë dhe Azinë Juglindore, të tilla si India, do të marrin vaksina me kosto të ulët ose pa kosto sipas këtij programi në 2021. Vende të tjera si ato në Amerikën Latine mund të blejnë vaksina përmes COVAX. Disa janë gjithashtu të arritshme marrëveshje furnizimi me prodhuesit e drogës.
