Dash: Raporti i të Drejtave të njeriut për Turqinë 2018

403
Sigal

Qeveria u angazhua në një përpjekje mbarëbotërore për të arrestuar anëtarë të dyshuar të “FETO”, një term që qeveria aplikoi edhe për ndjekësit e Fethullah Gylenit të njohur si anëtarë të lëvizjes Gylen. Në korrik Ministri i Jashtëm Mevlut Cavusoglu konfirmoi se Organizata Kombëtare e Inteligjencës (MIT) kishte mundësuar kthimin e më shumë se 100 anëtarëve të dyshuar të “FETO” nga 18 vjeç vende. Në disa raste, qeveritë bashkëpunuese depërtuan individë të kërkuar pa asnjë proces të duhur. Për shembull, Televizioni Turan dhe Meydan raportojnë që dy qytetarë turq u transferuan nga Azerbajxhani në Turqi pa një proces të rregullt në shkurt. Kyivpost.com njoftoi 16 korrik se më 12 dhe 15 korrik, MIT solli në fshehtësi nga Ukraina dy anëtarë të dyshuar të “FETO” dhe zyrtar i qeverisë turke falënderoi shërbimet e sigurimit të Ukrainës për ndihmën e tyre. Në bashkëpunim me autoritetet e Kosovës, MIT solli në fund të marsit gjashtë të dyshuar nga Kosova në Turqi.

Tortura dhe Trajtime të tjera Mizore, Çnjerëzore ose Poshtëruese

Grupet e të drejtave të njeriut raportuan në dhjetor se tortura dhe keqtrajtimi në polici ka ndodhur në nivele të reduktuara krahasuar me vitin 2017. Raportet treguan se policia gjithashtu keqtrajtoi të burgosurit jashtë ambienteve të stacionit të policisë. Raportoi HRFT se, gjatë 11 muajve të parë të vitit, ajo mori 538 ankesa në lidhje me abuzime gjatë arrestimit, 280 prej të cilave tortura ose trajtim çnjerëzor. HRFT gjithashtu raportoi se ishin të zakonshme frikësimi dhe mashtrimi i të paraburgosurve nga policia dhe se viktimat hezitonin të raportonin abuzimin për shkak të frikës nga ndëshkimi. Shoqata e të Drejtave të Njeriut raportoi se, në 11 muajt e parë të vitit, ajo ka pranuar 2,719 ankesa për abuzim nga forcat e sigurisë, duke përfshirë 284 ankesa në lidhje me abuzimet në ambientet e paraburgimit, 175 ankesa për abuzim jashtë objektevetë paraburgimit dhe 2,260 ankesa për abuzim gjatë demonstrimeve.

Sipas njoftimeve të shtypit, më 8 qershor, në Stamboll, policia arrestoi dhe rrahu 22 nxënës të shkollës së lartë, ndërsa ata ishin të prangosur në një fugon policor.

Gjyqësori u përball me një numër sfidash që kufizuan pavarësinë e gjyqësorit, duke përfshirë pezullimin, ndalimin ose shkarkimin e personelit gjyqësor të akuzuar për përkatësi me lëvizjen Gylen.

Turqia është një republikë kushtetuese me një sistem ekzekutiv presidencial dhe një sistem legjislativë 600-vendesh. Parlamenti njëdhomësh (Asambleja e Madhe Kombëtare) ushtron autoritetin legjislativ. Zgjedhjet presidenciale dhe parlamentare më të fundit u zhvilluan më 24 qershor; (OSBE) shprehu shqetësim lidhur me kufizimet në media                dhe mjedisin e fushatës që kufizoi mundësitë e kandidatëve të opozitës për të konkurruar në baza të barabarta dhe fushatë të lirë, duke përfshirë edhe vazhdimin e paraburgimit të një kandidati presidencial.

Vendi përjetoi ndryshime të rëndësishme politike gjatë këtij viti. Gjendja e jashtëzakonshme dy vjeçare e imponuar pas përpjekjes së grushtit të vitit 2016 përfundoi në 19 korrik, por kishte efekte të gjera në shoqërinë dhe institucionet e vendit, duke kufizuar ushtrimin e shumë lirive themelore. Ligjet dhe dekretet e reja kodifikuan disa dispozita nga gjendja e jashtëzakonshme. Deri në fund të vitit, autoritetet largua më shumë se 130,000 nëpunës civilë nga puna, u arrestuan ose u burgosën më shumë se 80,000 qytetarë, dhe u mbyllën më shumë se 1,500 organizata joqeveritare (OJQ) mbi baza të lidhura me terrorizmin që nga përpjekja e grushtit të shtetit, kryesisht për lidhjet e dyshuara me kleriken Fethullah Gulen dhe lëvizjen e tij, të akuzuar nga qeveria për përpjekjen e grushtit të shtetit dhe i caktuar nga turqit si “Organizata Terroriste Fethullah” (“FETO”).

Çështjet e të drejtave të njeriut përfshinin raporte për vrasje arbitrare, vdekje të dyshimta të personave në paraburgim; zhdukjet me forcë; tortura; arrestimi dhe ndalimi arbitrar i dhjetëra mijëra persona, duke përfshirë edhe anëtarë të parlamentit të opozitës, avokatë, gazetarë, shtetas të huaj dhe tre punonjës turq-kombëtarë të misionit të SHBA në Turqi për lidhje të supozuara me grupet “terroriste”; të burgosur politik, duke përfshirë zyrtarë të zgjedhur dhe akademikë; mbyllja e mediave dhe bllokimin e faqeve online.

Kushtetuta siguron të drejtën për një gjykim të drejtë publik, edhe pse shoqatat dhe grupet e të drejtave kanë pohuar se ndërhyrja ekzekutive në dispozitat e gjyqësorit dhe veprimet e ndërmarra nga qeveria përmes gjendjes së jashtëzakonshme, ia kanë kushtëzuar të drejtat gjyqësorit. Siç shkruhet, ligji u jep të pandehurve një prezumim të pafajësisë dhe të drejtës të jenë të pranishëm në gjyqin e tyre, edhe pse në një numër të rasteve të profilit të lartë, të pandehurit gjithnjë e më shumë u shfaqën nëpërmjet lidhjes video nga burgu, në vend të personit fizik. Gjyqtarët mund të kufizojë qasjen e avokatëve mbrojtës në dosjet gjyqësore të klientëve të tyre.

Në 2016 autoritetet arrestuan shtetasin e SHBA Pastor Andrew Brunson me akuzat e anëtarësimi në një grup “të terrorizuar” të armatosur, spiunazh, dhe përpjekje për të përmbysur shtetin. Aktakuza e lëshuar pas 17 muaj paraburgimi, u referohet aktivitetet të dyshuara “krishterimit” në lidhje me krimet e tij. Më 12 tetor, Gjykata e Izmirit dënoi Pastor Brunson dhe e dënoi me tre vjet, një muaj, dhe 15 ditë. Gjykata e pezulloi dënimin për kohën e shërbyer dhe e hoqi ndalimin e udhëtimit, duke i lejuar që ai të largohet nga Turqia.