Qemal Lame: Kina qartëson vijat e kuqe dhe vizionin ndërkombëtar

286
Sigal

Kongresi Popullor i Kinës theksoi vizionin se Kina do të shpëtojë botën, me të njejtin përmbajtje si në Kongresin e Partisë Komuniste të Kinës, se Partia Komuniste e Kinës do të shpëtojë botën. Kreu i shtetit dhe i qeverisë Xi Jinping akuzoi SHBA-në se donte të rrethonte dhe izolonte Kinën. Megjithatë, kreu i ri i qeverisë, Li Qiang, mbrojti zgjerimin e bashkëpunimit midis Pekinit dhe Uashingtonit. Marrëdhëniet SHBA-Kinë janë në realitet në një gjendje të rrezikshme për shkak të konkurrencës strategjike dhe të një konflikti sistematik hegjemonist për lidërship botëror. Pekini e përshkruan këtë si marrëdhënien më të rëndësishme dypalëshe në botë. Udhëheqja kineze pretendon në frymën e të ashtuquajturës diplomaci të vendit të saj të madh, se Pekini duhet të trajtohet si i barabartë nga Uashingtoni dhe i kërkon Uashingtonit që të ndjekë fjalët e mirëkuptimit me vepra. Pasi pati një fije shprese të shkurtër gjatë takimit midis Presidentit të SHBA Joe Biden dhe Presidentit të Kinës Xi Jinping në samitin e G20 në Bali, nëntorin e kaluar, përsëri marrëdhëniet janë aktualisht në një spirale të rrezikshme në rënie. Përpjekjet për të vendosur një “rrjetë sigurie” (shprehje kineze) ose “shina mbrojtëse” (shprehje amerikane) për të parandaluar rrëshqitjen në dinamikën konfrontuese kanë dështuar për momentin. Në këtë kuptim, shumë shqetësuese janë edhe raportimet se kanalet e komunikimit të krizës në të dy vendet janë ndërprerë dhe duket se kjo gjendje do të vazhdojë për një kohë të gjatë. Në Kongresin Popullor, kryeministri i ri Li Qiang, bazuar në deklaratat e mëparshme të Xi Jinping në një konferencë shtypi, deklaroi relativisht me maturi se “rrethimi dhe shtypja” dhe “hapi i shkëputjes” i promovuar nga disa njerëz nuk do të ishin në interes të asnjërit, as Shteteve të Bashkuara dhe as Kina. Kryeministri i ri i Kinës po sinjalizon kështu një gatishmëri themelore për të bashkëpunuar në një mënyrë shumë pragmatike. Deklaratat e bëra nga ministri i ri i jashtëm i Kinës, Qin Qing, ishin shumë më të mprehta e të formuluara sakte. Kina nuk do të pranojë asnjë “shinë mbrojtëse të propozuar në mënyrë të njëanshme nga Uashingtoni”, që synojnë vetëm të parandalojnë Pekinin që të reagojë ndaj provokimeve në të ardhmen. Nëse SHBA nuk shkel frenat dhe në vend të kësaj vazhdon të përshpejtojë në rrugën e gabuar, asnjë pengesë përplasjeje nuk do të ndihmojë në “daljen nga shinat” dhe sigurisht që do të pasojë konflikti. Këto politika po e bëjnë të ardhmen e njerëzimit një kumar, tha Qin. Ai e përshkroi strategjinë e SHBA-së për Indo-Paqësorin si “versionin Indo-Paqësor të NATO-s”. Duke iu referuar Tajvanit, ai tha se Tajvani është “vija e parë e kuqe” në marrëdhëniet SHBA-Kinë që nuk duhet të kalohet kurrë. Qin përsëriti se Pekini rezervon çdo mjet të nevojshëm për të siguruar sovranitetin mbi Tajvanin. Në të njëjtën kohë, ministri i jashtëm i Kinës po sinjalizon gatishmërinë themelore të Pekinit për të kryer një konflikt për interesat e tij thelbësore. Udhëheqja kineze ka vendosur një rritje ekonomike relativisht të moderuar prej pesë për qind më shumë dhe krijimin e dymbëdhjetë milionë vendeve të reja të punës si objektiva planifikimi për vitin 2023. Sipas vlerësimeve të Fondit Monetar Ndërkombëtar, kjo do të kontribuonte të paktën një të tretën në rritjen globale. Vendimmarrësit e Kinës përsëritën konceptin e ri të zhvillimit dhe zhvendosjen e ndjeshme nga modeli ekonomik i rritjes sasiore në më shumë stabilitet socio-ekonomik dhe të ashtuquajturin zhvillim me cilësi të lartë, në mënyrë që të bëhet një vend socialist i gjithanshëm modern. Raporti i punës i qeverisë konfirmon objektivin e një transformimi të gjelbër, krijimi dhe zgjerimi i ekosistemeve, një infrastrukture të lidhur me mjedisin në qytet dhe në fshat. U riafirmua realizimi i objektivave të njohura klimatike të Kinës 2030-2060, arritja e nivelit maksimal të emetimeve të CO2 në shtatë vjet dhe të qenit neutral ndaj klimës në 37 vjet. Qeveria kineze po fokusohet kryesisht në tregun e brendshëm dhe rrjedhimisht në rritjen e normës së konsumit dhe në investimet dhe konsumin që janë akumuluar në kohët e pandemisë. Jo më pak për shkak të dëmit të gjerë socio-ekonomik të shkaktuar nga politika zero-Covid, ekonomia kineze po vuan gjithashtu nga një krizë masive besimi, ndaj së cilës janë tendencat afatgjata, si psh plakja e shpejtë e popullsisë dhe rënia e rritjes së produktivitetit, për të cilat kërkohet të merren masa për t’i përmirësuar. Jo vetëm kërkimi dhe zhvillimi, por edhe aplikimi dhe përhapja e teknologjive të fundit duhet të përshpejtohet nga objektet e reja kërkimore. U krijua komisioni qendror teknologjik, i cili do të merret veçanërisht me eliminimin e dobësive teknologjike të Kinës si gjysmëpërçuesit. Gjithashtu u njoftua krijimi i një rregullatori të ri financiar kombëtar për të mbikëqyrur rreziqet sistematike në sektorin financiar. Prandaj, autoriteti i ri ka të ngjarë të ketë një ndikim në nismat kryesore si zhvillimit global, vazhdimësia e Brezave dhe rruga e zhvillimit më të shpejtë dhe kreditimi ndërkombëtar i Kinës. Përveç dokumentit të pozicionit 12-pikësh për Ukrainën, Pekini bëri të njohur një dokument direktiv mbi Iniciativën e Sigurisë Globale (GSI) si thelbin e vizionit kinez të sigurisë. Pekini parashikon një reformë themelore të rendit botëror dhe një rend të ri global të sigurisë. Kjo lidhet me pretendimin se Kina, si një vend i madh dhe i fortë, po ndihmon gjithnjë e më shumë në formësimin e rendit botëror, është përfaqësuesi qendror i interesave të vendeve në zhvillim dhe si një fuqi paqebërëse. Bëhet thirrje për respektimin e sovranitetit, integritetit territorial dhe parimeve të Kartës së OKB-së, shmangia e përplasjeve midis grupimeve politike, asnjë vend nuk duhet të ndjekë interesat e tij të sigurisë në kurriz të një vendi tjetër. Kjo e fundit përkon edhe me deklaratat e zyrtarëve rusë dhe ndoshta është një kritikë indirekte ndaj SHBA-së, të cilën Pekini po e akuzon gjithnjë e më shumë në mënyrë të vendosur se po kërkon të mbrojë interesat e tij të sigurisë me forcën ushtarake dhe egoiste në kurriz të vendeve të tjera. Dokumenti rithekson, se “konsensusin se një luftë bërthamore nuk duhet të fitohet dhe nuk duhet të luftohet kurrë”, rikonfirmon mbështetjen për kontrollin bazë të armëve dhe traktatet e mospërhapjes. Është përmendur në mënyrë parësore bashkëpunimi trepalësh midis Kinës, Afrikës dhe Evropës për armët e vogla dhe të lehta. Qëllimi është që sa më shumë vende dhe organizata pro Kinës të mblidhen pas nismës për të mbështetur zhvendosjen e qendrës së gravitetit të botës drejt botës në zhvillim. Në fund të punimit, i referohet organizatave rajonale si Organizata e Korporatës së Shanghait, BRICS, ASEAN dhe Bashkimi Afrikan për zbatimin e koncepteve, parimeve dhe mekanizmave të përmendur. Qëllimi është që sa më shumë vende dhe organizata miqësore me Kinën të mblidhen pas nismës për të mbështetur zhvendosjen e qendrës së gravitetit të botës drejt botës në zhvillim. Natyrshëm këto probleme tërheqin vëmëndjen e Perëndimit. Referenca e Pekinit për Kartën e OKB-së, integritetin territorial, heqjen dorë nga përdorimi i armëve bërthamore dhe kontrolli ndërkombëtar i armëve ofrojnë pikënisje për dialogun e politikës së jashtme dhe të sigurisë. Kina ka patenciale të mëdha dhe me zhvillim në rritje të pandërprerë. Roli i saj si superfuqi është rritur dhe kërkohet të vlerësohet si e meriton edhe në konkurencën e konfliktet derikate e me rreziqe me Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Bashkimin Evropian. Përfundimi kryesor mendoj se është vlerësimi i ruajtjes së ekilibrit gjeopolitik e gjeostrategjik të Perëndimit dhe të Lindjes, respektimi me përpikmëri i normave ndërkombëtare, vlerësimit më të madh të OKB dhe Këshillit të Sigurimit, përmbajtja e superfuqive në veprimtarinë e tyre gjepolitike sipas interesave të njëanëshme kombëtare, ruajtja e bashkëpunimit dhe gjetja e zgjidhjeve me bisedimeve dhe mjete paqësore të krizave politike, ekonomike e ushtarake, garantimi i sigurisë e paqes në të mirën e njerëzimit për sot dhe të ardhmen.