Flet Prof.Dr.Ing.Sazan Guri: Antenat celulare mbi pallate po ndryshojne aktivitetin fiziologjik te qelizave celebrale duke shkaktuar kancer në pankreas, prostat,zorrë dhe melanoma të lëkurës. Rrjeti 5G , lidhjet me COVID-19 dhe ndikimet në mushkëritë e bllokuara dhe qarkullimin e gjakut në tru.

Rrezatimi  elektromanjetik dhe ndikimet në shëndetin njerëzor

Nga Prof.Ing.Av Sazan GURI

Nxitjet e telefonive celulare ndryshojne aktivitetin fiziologjik te qelizave celebrale ne nivel te pakten 20 here me të ulet. Rrjeti 5G , lidhjet me COVID-19 dhe ndikimet e tij në shëndetin njerëzor, në mushkëritë e  bllokuara dhe qarkullimin e gjakut në tru tj

 Njohuritë të bazë

Fushat elektrike (FE) krijohen nga ndryshimet në tension: sa më i lartë të jetë tensioni, aq më e fortë do të jetë fusha elektrike. Fushat elektro magnetike (FEM) krijohen kur rrjedh rrymë elektrike: sa më e madhe të jetë rryma, aq më e fortë është fusha magnetike. Një nga parametret kryesorë të FEM është frekuenca – numrin i lëkundjeve / sek. Disa prej valevë të këtyre fushave mbajnë aq shumë energji për kuantë, saqë kanë aftësinë të prishin lidhjet midis molekulave, siç janë rrezet gama që lëshohen nga materiale radioaktive, rrezet kozmike dhe rrezet X dhe quhen ‘rrezatim jonizues’.[1] Fushat, kuantat e të cilave janë të pamjaftueshme për të prishur lidhjet molekulare, quhen ‘rrezatim jo-jonizues’ si të gjitha pajisjet shtëpiake, përfshirë dhe pajisjet Ëifi, celularët, antenat, 2G, 3G, 4G dhe gjenerata 5G, studim së cilës po i kushtojmë. Fuqia e FEM matet me amper për metër (A/m), por në aplikimet e përditshme, shkencëtarët preferojnë të flasin për parametrin sasinë e lidhur e quajtur ‘dendësi e fluksit’ e shprehur në mikrotesla, μT. Në ndryshim me fushat elektrike, një fushë magnetike prodhohet, vetëm pasi të jetë ndezur një pajisje dhe të rrjedhë rryma. Sa më e lartë të jetë rryma, aq më e madhe është forca e fushës magnetike. FM e tokës është fushë statike.

Mba mend që

Efektet e FEM në trupin e njeriut varen, jo vetëm nga niveli i fushës së tyre, por nga frekuenca dhe energjia e tyre. Ndaj na duhet të dimë se në cilat frekuenca dhe në sa dendësi energjie (Ë/m²), teknologji të caktuara ndikojnë në shëndetin e njeriut?

Teknologjitë me fushat përkatëse elektrike

Ndaj të gjitha pajisjet sipas frekuencës dhe sasisë së energjisë ndahen në:

1. Teknologji me fushat të ulta elektrike (FUE) në përgjithësi me frekuenca deri në 300Herz (Pajisjet shtëpiake).
2. Teknologjitë që prodhojnë fusha me frekuencë të ndërmjetme (FNM) nga 300Hz në 10MHz (ekranet e kompjuterave, pajisjet anti-vjedhje dhe sistemet e sigurisë);
3. Teknologji me rrezatim frekuencës (RF), nga 10MHz deri në 300GHz si radio, televizione, antena telefonike celulare, furrat me mikrovalë, 2, 3, 4 deri 5G).

Kujdes!

Pikërisht, fusha e këtyreve të fundit shkaktojnë rryma brenda trupit të njeriut, të cilat nëse janë të mjaftueshme mund të prodhojnë një sërë efektesh, siç janë ngrohja dhe goditja elektrike, që varen nga amplituda e tyre dhe diapazoni i frekuencës.

 FEM në shtëpinë tonë – pa shqetësim për njeriun

 Te pajisjet shtëpiake, nëse rri 30cm larg objektit (prizës, tharëses së flokëve, fshesës me korrent, fuqia elektrike e shprehur ne mikrotesta μT është 200-300 herë më e vogël se te burimi, dhe nëse rri 1m larg burimit ajo është 150,000 herë më e vogël, dhe të gjitha së bashku pajisjet elektrike shtëpiake japin një fuqi të fushës eletrike (Vat/m) 5 herë më pak se standardi.[2] Po në një distancë prej 30cm, fushat magnetike që rrethojnë shumicën e pajisjeve shtëpiake janë më shumë se 100 herë më të ulëta se kufiri i dhënë i udhëzimit prej 100 μT në 50 Hz (83 μT në 60 Hz) për publikun e gjerë. Shembull: tharëse flokësh 6-2000μT, 3cm larg pajisjes, 0,01-0,7μT për 30cm larg, dhe 0.01-0,03μT për 1m larg. Një ekspozim mesatar ditor prej 0,10μT, një mijë herë më e ulët se kufiri standard prej 100 μT për publikun dhe pesë mijë herë më i ulët se kufiri i ekspozimit 500 μT për punëtorët, mund të quhet edhe i domosdoshëm për njeriun.

Mos harro

1. Nëse shtëpia juaj bie nën një linjë tensioni, ku nivelet e fushës elektrike mund të jenë deri në 10kV/m ose 10,000V/m, ndodheni në rrezik të madh për shëndetin e pjesëtarëve të shtëpisë. Vetëm në distancat 50m, FEM bie në krahasim me të qenurit nën linjë, por në distancat 100m e tutje, ndikimi i saj është në nivelet e dendësisë së fluksit magnetik të tokës që shkon deri në disa μT, dmth shumë normale.
2. Problem tjetër, që ndeshët në nënstacionet dhe linjat e fuqisë të tensioneve të larta është edhe dukuria e kurorës, e cila lidhet me shkarkimet në ajër, kur intesiteti i fushës elektrike kalon kufirin e shpimit të ajrit.

Përfundim praprak

1. Nivelet maksimale që mund të përjetoni në mjedis ose në shtëpinë tuaj janë të paktën 50 herë më të ulëta se niveli i pragut, në të cilin bëhen të dukshme ndryshimet e para të sjelljes te kafshët – thot Komisioni Ndërkombëtar i Mbojtjes nga Rrezatimi jo Jonizues.
2. Këtu ka një konflikt, sepse atë që ndjen kafsha, nuk mund të jetë diferencë kaq e madhe me njeriun, sepse ato kanë pothuajse anatomi të njëjtë në kuptimin e të qenurit gjitar apo mamal, sepse te të dy këto klasa të mëdha (kafshë e njerëz)[3], të dyja fushat, si ajo elektrike dhe magnetike shkaktojnë tensione dhe rrymë në trup.
3. Sikundër udhëzimet për ndotjen e ajrit, që nuk bazohen në nevojat e veçanta të astmatikëve, edhe udhëzimet e FEM nuk janë të menduara për të mbrojtur njerëzit që kanë probleme shëndetësore ose aparate mjekësore si ‘peace maker’ në trupat e tyre.

Rrezatimet prej telefonave celular

Dr. George Carlo, shkencëtari kryesor në studimin më të madh të kryer ndonjëherë për rrezatimin telefonik celular, kishte parashikuar epidemi të shpejtë të kancerit të trurit. Sipas llogaritjeve, ai priste që numri i rasteve të kancerit të trurit të arrinte 400.000-500.000 brenda vitit 2010. Jo brenda vitit 2010,  por  u tejkalua deri në nëntor 2014, kur gati 700.000 njerëz në SHBA jetojnë me një lloj tumori të trurit, por komisionet ndërkombëtare, si dhe OBSH shpesh na thonë se rezultatet negative janë përgjithësisht më pak bindëse sesa ato pozitive. Kur dihet tashmë se antenat lëshojnë një rreze shumë të ngushtë rrezatimesh, e cila përhapet pothuajse paralel me tokën. Gafa tjetër është se telefonat celularë operohen shumë afër kokës.

Ankesa nuropsikiatrike të banorëve, që jetojnë pranë një antene celulare

• Dhimbje koke (23.5%)
• Ndryshime të kujtesës (28.2%)
• Marramendje (18.8%)
• Të dridhura (9.4%)
• Çrregullime të gumit (23%)

Në Tiranë, aktualisht janë mbi 260 antena të vendosura në tarracat e pallateve. Këto bashkëveprojnë me njëra-tjetrën, duke krijuar fusha të rrezikshme, kur bashkohen. Edhe nëse nuk do të ketë një efekt të menjëhershëm, pasojat negative të këtij rrezatimi do të ndjehen me kalimin e viteve.[4] Sigurisht që rrezatimi jo jonizues nuk ka rrezikshmërinë e rrezatimit jonizues. Por, kur rrezatimi ka qenë tepër i lartë kanë bërë që kaviet të kenë pasur efekte vdekjeprurëse. A ka ndryshim kavia me njeriun, kur të gjitha eksperimentet flasin se ç’pëson kavia, sot, është ajo që mund t’i ndodh njeriut nesër.

Efekte termike dhe jo termike të antenave të celularëve

Vlerat e lejuara për antenat, si nga OBSH-ja dhe BE-ja janë maksimumi 10Ë/m² (vat për metër katror). Në zonat me dendësi të madhe të popullsisë, kjo vlerë duhet të jetë më e vogël se 6-8Ë/m².[5] Një kompani e caktuar mund të vendosë një antenë, e cila transmeton një rrezatim me 4Ë/m². Por, nëse kemi 4 antena me këtë vlerë, atëherë vlera e tyre e kalon kufirin dhe rrezatimi bëhet kritik. Lindin ato që quhen efekte termike dhe jo termike.

Efektet termike janë efektet që i shkaktohen çdo personi të ekspozuar ndaj antenave, çka e bëjnë të ketë si pasojë humbjen e elektroliteve në tru, që shpesh nuk rigjenerohen. Tjetër efekt janë çrregullimet mendore deri te edhe sëmundje tumorale, si dhe shkëputje të copëzave yndyrore nëpër muret e eneve të gjakut që lëvzin më pas, si mikroembole dhe embole, deri sa të formojnë ose të bashkohen me trombocide duke formuar ‘kloget-copëza të ngurta’ dhe fundin e kanë shkaktimin e një tromboze, o në zemër, o në tru, o në këmbë, o në mushkëri në rastet kur kemi persona me duhanpirje, me pije me ngjyra, me ajër të ndotur ose me shkaqe virusale.

Efektet jo termike ende nuk janë vërtetuar shkencërisht, por të gjithë njerëzit, që kanë kontakt të drejtpërdrejtë kanë lodhje, këputje, përgjumje, etj. Këto mund të kenë pasoja në të ardhmen, por ende nuk janë vërtetuar.

Përfundim paraprak

Grupi i punës i NIEHS ka arritur në përfundimin që ekspozimi ndaj frekuencës të linjave të fuqisë është një burim i mundshëm kancerogjen dhe madje thonë vetë të mëdhenjt e fushes së ndotjes elektromanjetike, se si ndikim i parë shëndetësor nga rrezatimi ekspozues konsiderohet kanceri ku:

• përsëritja e dëmtimeve në nivelin molekular dhe qelizor, mund të ndërpresë procesin e kontrollit, duke lejuar rritjen e pakontrolluar të qelizave kancerogjene.[6]
• mund të shkaktojë ndrydhime në zinxhirin e ADN-së, që është baza e kodit gjenetik dhe këto ndryshime quhen mutacione gjenetike.

Efektet jostokastike

Këto efekte shfaqen në rastet e ekspozimit në nivele të larta rrezatimi që dtth ekspozim për një kohë të gjatë në objekte që kanë rrezatime elektromanjetike si nenstacione, linja elektrike, etj. Po aq ekspozim, madje më tepër quhet edhe banori më afër se 150 apo 100m larg një antene 3G apo 4G apo nesër 5G. Sëmundjet rrezatuese quhen gjithashtu edhe helmime nga rrezatimi.[7] Tre janë rrugët e mundshme të ekspozimit klinik:

1. Me anë të frymëmarrjes,
2. Me anë të tretjes,
3. Me anë të ekspozimit direkt.

Efektet e këtyre rreaziteve janë në formë graduale dhe akute të cilat jepen në tabelën e mëposhtme:

Për të dhënë një ide për shkallën e ekspozimit, shumë njerëz marrin rreth 3 të dhjetat e rem-it (300 mrem) çdo vit nga burimet natyrale të rrezatimit të errëta (përgjithësisht nga radoni).[8]

Kullat celulare

Kullat celulare janë veçanërisht të rrezikshme, sepse ato lëshojnë mikrovalë në një frekuencë prej 1900 MHz. Rrezatimi nga burimet natyrore është 10^-5μË/m², kurse rrezatimi mesatar artificial është 10μË/m²-20μË/m². Distanca mesatare për vendosjen e antenave në zonat e banuara duhet të jetë 150m dhe niveli mesatar i rrezatimit duhet të jetë 10μË/m², lartesia e antenes duhet të jetë mbi 30m, për të shmangur rrezatimet e dëmshme. P.sh., nëse një antene është e vendosur mbi një pallat 8 katësh, dhe ka lartesinë 15m, ajo bën që niveli i rrezatimit në katin e katërt të këtij pallati të jetë 103.000 μË/m² , dmth 10-fishi i normës mesatare.

Pozicionet e antenave

Për pozicionet e antenave të larta p.sh. 50m – 90m, të pozicionuara kryesisht në mal, fuqia maksimale në nivelin e tokës është arritur në distancën 300 meter dhe është mjaft e moderuar, praët janë nën këtë rrezik të rrezatimit elektromanjetik. Për antena më të ulëta, 15 – 20m, pozicionim tipik i çative të larta, fuqia maksimale në nivelin e tokës është relativisht e lartë dhe është arritur në 50 metër, pra ekspozimimi qytetarëve është nën trusninë e një fushe të lartë elektromanjetike. Antenat e vendosura në distancen 0m-400m larg zonave të banuara, kanë një rrezikshmëri 100 herë më të lartë, në krahasim me zonat që ndodhen 1000m larg antenave, për shkak të emetimeve që vijnë nga këto antena transmetuese.

Rrezatimet prej antenave

Rrezatimet e antenave rrisin 3.38 here rrezikun per kanser, siç është kanseri i prostatës, pankreasit, zorrëve, melanoma të lëkurës, mushkërive dhe gjakut. Kullat celulare janë veçanërisht të rrezikshme, sepse ato lëshojnë mikrovalë në një frekuencë prej 1900 MHz ose 1,9 Ghz. Nxitjet e telefonive celulare ndryshojne aktivitetin fiziologjik te qelizave celebrale ne nivel te pakten 20 here me të ulet. Ne Ëifi, dhe në 3G, valët me gjatësi λ 10^-2 arijnë të kenë frekuenca deri 10¹⁰ herz, ndërkohë që pragu i rrezikshmërisë është 10^-14 dhe janë me gjatësi vale 10^-4 – 10^{– 6}. Kupto që 10^-16 është rrezatimi në herz që bëjnë rrezet  UV, dhe ato X.

Ndikimet akute dhe graduale të rrezatimeve elektromanjetike

1. Ka dozë që shkaktojnë dëme tek palca e kockave dhe si të tilla mund të prodhojnë ndryshime në kiminë e gjakut dhe të shoqërohet nga të vjella.
2. Ose te fëmijët, të cilët rriten më shpejt, ku gjenden më shumë qeliza, që ndahen dhe zhvillohen dhe ekziston një mundësi shumë e lartë, që rrezatimi ta ndërpresë këtë proces.
3. Gjithashtu, foshnjet (fetuset) janë shumë të ndjeshme ndaj rrezatimit.[9]
4. Vlera e rrezatimit të ekspozuar rritet dhe zvogëlohet në përputhje me kohën që njerëzit harxhojnë afër burimeve të rrezatimit, pra afër antenave 3G, 4G apo 5G, afër nënstacioneve, linjave 220kV, apo 400kV. etj., por sa më larg të jenë njerëzit nga burimi i rrezatimit, aq më i vogël është ekspozimi i tyre. Ekspozimi është shpesh një faktorial, por mund të jetë gjithashtu shumëfaktorial.

[1] shkencëtarët kanë vlerësuar se në 1,000 fetuse, të cilat janë midis javës së 8 dhe të 15 dhe të ekspozuar prej 1 rem 4 fetuse shfaqin vonesa mendore

Nesër do të lexoni

Rrjeti 5G dhe ndikimet e tij në shëndetin njerëzor

A mundet që Covid 19, të jetë shkak virusal plus katalizim 5G!?

 Atherë cilat janë lidhjet e Covid 19 me 5G dhe efektet prej 5G?

Si funksionon teknologjia 5G

Le të shohim se ç’ndodh me molekulat e O2, kur ato ekspozohen ndaj sinjalit të valëve të frekuencave 5G.

 Tashmë çfarë ndodh realisht te pacienti me mushkëri të  bllokuara?

 Provat me 5G dhe qeniet e gjalla si dëmtim i ADN-së , rritje e barrierave të qarkullimit të gjakut në tru tj

[1] Rrezatimi jonizues mund të dëmtojë edhe ndonjë ind të trupit të njeriut. Forma më e përhapur e rrezatimit jonizues janë rrezet α (alfa) dhe β (beta), ose rrezet X dhe γ (gama).

[2] Federal Office for the radiation Safety, Germany 1999

[3] Në fushat magnetike natyrale mund të përfshijmë fushën e tokës, fushën magnetike të rrymave të jonosferës, si pasojë e aktivitetit diellor, rrufetë etj. Organizmat e gjalla janë përshtatur ndaj fushave natyrale. Si shembull mund të përmendim që fusha magnetike e tokës shfrytëzohet nga zogjtë dhe peshqit për t’u orientuar në shtegëtimet e tyre.

[4] Sipas Konstandin Dollanit, specialist në

[5] Organizata Botërore e Shëndetësisë, NRPB – Bordi kombëtar për mbrojtjen nga rrezatimi – Angli, NIEHS – Instituti kombëtar i shkencave të shëndetit mjedisor – SHBA.

[6] Ja pse rrezatimi jonizues është në gjendje të shkëpusë lidhjet kimike në atome dhe molekula, duke i kthyer qelizat në kancerogjene.

[7] që nivelet e ulëta të rrezatimit janë të dobishme për shëndetin e njeriut (kjo ide është e njohur si hormesis).

[8] Të gjitha tipet e rrezatimit jonizues mund të shkaktojnë kancer dhe ndikime të tjera në shëndet. Diferenca kryesore e aftësive të pjesëzave α (alfa) dhe β (beta), si edhe rrezeve X dhe γ (gama) të shkaktojë efekte në shëndet qëndron në madhësinë e energjisë, që ato zotërojnë. Energjia e tyre përcakton sa shumë ato mund të penetrojnë në indet.