Një raport i vonuar i Ministrisë së Financave në lidhje me ecurinë e kontratave koncesionare, në mënyrë misterioze dështon të raportojë mbi vlerën e investimeve të kryera në koncesionin kontrovers të fushave të plehrave të Tiranës, ndërsa raporton se kontrata koncesionare për segmentin Milot-Balldre është ndërprerë.
Ministria e Financve publikoi së fundmi raportin vjetor të ecurisë së kontratave koncesionare për vitin 2021, pas këmbënguljes së përsëritur të medias, por në raportin e publikuar, disa të dhëna kyçe, të tilla si vlera e investimeve të kryera në incineratorin e Tiranës, në mënyrë misterioze, mungojnë. Raporti, i cili mund të gjendet në faqen e internetit të Ministrisë së Financave, vëren se projekti koncesionar për ndërtimin e rrugës së Arbrit nuk ka realizuar investimet e planifikuara, por edhe në këtë rast, nuk flet për kompensim për taksapaguesit për këtë vonesë në realizim. Raporti njofton gjithashtu se kontrata koncesionare për ndërtimin e segmentit rrugor Milot-Balldre përfundimisht ka dështuar dhe se qeveria ka njoftuar kompaninë koncesionare për ndërprerjen e kontratës. Ministria e Financave u detyrua nga ligji “Për koncesionet/PPP” në vitin 2018 që të raportojë në Kuvendin e Shqipërisë dhe për publikun e gjerë për ecurinë e kontratave, në veçanti për kostot e tyre dhe për ecurinë e planeve të investimeve të kontraktuara nga qeveria me operatorët privatë, me synimin e mbajtjes llogaridhënëse të qeverisë. Raporti i publikuar së fundmi paraqet ecurinë e kontratave koncesionare gjatë vitit 2021. Qeveria shqiptare nënshkroi një kontratë koncesionare me një grup biznesmenësh kontrovers në vitin 2017. Kontrata parashikonte një investim në masën 17.1 miliardë lekësh që duhej të kryhej nga kompania private në këmbim të të ardhurave mikse nga buxheti i shtetit si dhe nga tarifat e përdorimit, të ardhura që vlerësohet të arrijnë në së paku 50 miliardë lekë në tre dekadat e ardhshme. Kontrata parashikon mes të tjerash edhe ndërtimin e një inceneratori për djegien e plehrave dhe prodhimin e energjisë elektrike, projekt që ka shqetësuar Bashkimin Evropian, i cili promovon ekonominë qarkulluese, pra riciklimin dhe jo djegien. Gjithsesi, në landfillin e Tiranës aktualisht nuk vërehet se po punohet për ndërtimin e ndonjë objekti, të tillë si incineratori ndërsa Ministria e Financave pati raportuar në raportin e mëparshëm se pajisjet për impjantin “janë porositur” por nuk janë vendosur ende në situacionin e punimeve.“…janë kryer dhe porositë e pjesëve përbërëse të impiantit, të cilat nuk janë situacionuar ende, pasi situacionohen në momentin që vijnë në kantier. Vlera e investuar për porositë e këtyre pjesëve të impiantit është 30 milion Euro,” shkruhet në raportin për ecurinë e koncesioneve të vitit 2020. Ndryshe nga ky raport, në raportin e vitit 2021, Ministria e Financave harron të përmendë se si kanë ecur investimet në këtë koncesion. Raporti thotë se Bashkia Tiranë dhe bashkitë e tjera kanë kryer 100% detyrimin kontraktor për pagesat për kompaninë ndërsa sa i përket investimit të saj, për këtë nuk ka të dhëna.
/Gjergj Erebara
2/3 e PPP-ve ‘në terr’. Ministria e Financave s’monitoron zbatimin e 163 kontratave
Pothuajse dy të tretat e kontratave koncesionare aktive të vitit të kaluar nuk janë monitoruar nga Ministria e Financave. Të dhënat e publikuara në raportin vjetor të performancës së koncesioneve tregojnë se gjatë vitit të kaluar ishin 228 kontrata koncesionare/PPP aktive. Nga këto Ministria e Financave ka monitoruar 65 dhe për 163 të tjera nuk ka të dhëna të raportuara nga institucionet. Ministria e Financave thotë se numri i lartë i koncesioneve, kompleksiteti i kontratave dhe fakti që për shumë kontrata nuk ka njësi zbatimi projekti vështirëson punën e saj për mbledhjen e informacionit mbi ecurinë e tyre. Për të zgjeruar monitorimin, Ministria e Financave deklaron se është duke u kërkuar me këmbëngulje autoriteteve kontraktore që të përcjellin informacion sa më të plotë për të zbatuar detyrimin ligjor të transparencës së koncesioneve. Te kontratat e monitoruara, infrastruktura rrugore, energjia, shëndetësia dhe mjedisi janë koncesionet me peshën më të madhe financiare. Monitorimi dhe publikimi i raporteve vjetore të përmbledhura është detyrim ligjor i Ministrisë së Financave i vendosur që në 2019-n si reflektim i një kërkesë të përsëritur të Fondit Monetar Ndërkombëtar për më shumë transparencë për koncesionet dhe PPP-të.
