Suplementi Pena Shqiptare/ Sulejman Mato: Akili

191
Sigal

Akil Vasjari pas kthimit nga spitali zuri krevatin dhe nuk u çua më. Mjekët kishin konstatuar që sëmundja e tij, si enjtja ashtu dhe mpirja e këmbëve kishin shkaqe të ndryshme, enjtja vinte nga një gjendje e përkohshme e shkaktuar nga qëndrimi për një kohë të gjatë në këmbë, por, mund të ishte dhe shenjë e një problemi shëndetësor, serioz, ndërsa mpirja e këmbëve mund të ishte shenja e parë e diabetit, Mund të vinte dhe nga përdorimi i duhanit, mirëpo, Akil Vasjari, i kishte kaluar të shtatëdhjetat pa vënë as duhan as alkol në buzë. Ishte një njeri fjalëpak, serioz dhe familjar, i shmangur nga shoqëria e kafeneve. Nuk e kishte vrarë mendjen kurrë për të ditur dhe ca gjëra të thjeshta, si përshembull, pse Toka rrotullohej rreth Diellit, ose kush ishte Akili i Mirmidonëve dhe pse ia kishin vënë emrin Akil. Kishte punuar tërë jetën si një dem në lërimin e arave të kooperativës, por dhe si një kal i hazdisur në prerjen e lëndëve drusore, në ngritjen e trarëve dhe në ndërtimin e shtëpive, jo vetëm në fshatin e tij, por dhe në fshatrat përrreth. Vajza e tij,Vasilika, e martuar në Tiranë, kur e kishte shoqëruar për kontroll në spitalin “Nënë Tereza”, e shqetësuar për shëndetin e të atit, kishte pyetur mjekun. “Ka qarkullim të dobët të gjakut në enët periferike”,- i kishte thënë ai. Kjo vjen dhe për shkak të moshës. Në mjekësi njihet si një “vrasës i heshtur”. Përveç ilaçeve e kishin rekomanduar të pinte ujë, sa më shumë ujë, tetë gota uji në ditë, meqë uji përmirëson qarkullimin e gjakut. Mund të konsumonte mjaftueshëm dhe hudhrën dhe xhenxhifilin. Kur u kthye në fshatin e tij Adilja, e shoqja, rregulloi dhomën e gjumit, solli mangallin, që mbanin në kuzhinë, pranë krevatit të tij prej hekuri, hodhi përsipër krevatit një velënxë ngjyer me bojë të kuqe. Ishin ditë dimri dhe bënte një i ftohtë i hidhur. Ata kishin vite që flinin në dhoma të veçanta. Ajo flinte në një divan druri, në atë që e quanin ‘magjëri”, pranë oxhakut. Pas ikjes së vajzës shtëpia e tyre, e gjendur në krye të fshatit, u mjaftonte për të banuar dy të moshuar, Akili kishte disa ditë që kishte mbushur shtatëdhjetë e gjashtë vjeç. Adilja gjashtëdhjeteshtat. Akilin e njihte i gjithë fshati për njeri të drejtë. E kishte pranuar jetën siç i kishte ardhur: pa ankesa dhe pretendime. Një njeri që nuk shihte ëndrra natën dhe ditën nuk ëndërronte gjëra të paqena. Ishin martuar me mblesëri. Në rini Adilen e kishin lakmuar disa djem të fshatit, shumë më të hedhur se Akili, të cilin shokët e quanin njeri të urtë e pak leshko, por ai ishte fati i Adiles. Dhe emrat e tyre sikur ngjasonin. Para martesës Adilja e kishte parë Akilin vetëm një herë, shkarasi, ajo i kishte bërë bisht takimit me të, por dhe kureshtare, i kishte bërë përshtypje trupi i gjatë dhe ecja e drejtë…Propozimin, për martesën me Adilen e kishte pranuar pa hezitim, si një djalë, i cili jo vetëm nuk merrte vesh nga këto punë, por, nuk e kundështonte vullnetin e të atit. Më pas u mor vesh se kjo martesë kishte dalë me sukses. Adila në rininë e saj kishte qenë një vajzë e shëndoshë, faqekuqe. Flokët i kishte të zes e të dendur, ngjyrën e syve e kishte të veçantë, ngjyrë ulliri me një nuancë të gjelbër, me shkëlqim. E shkurtër, e shëndoshë dhe me gjoks tepër të madh për trupin e saj. Shumë nga moshatarët e Akilit ia kishin vënë syrin, e sidomos një djali i lagjes së përtejme,i quajtur Sabri.

Muajin e parë pas martesës , kur Adila u kthye në derëbabe, sipas zakonit, nëna e saj e kishte pyetur. -Si është? -I mirë… -I mirë.dakort. Po si të duket si burrë? A keni ndërmend të nisni një fëmijë? -Po ai, moj mama, -i kishte thënë ajo,- ai nuk ia ka haberin asaj pune. -Si, nuk ia ka haberin, moj?…Ishte shqetësuar ajo. -Po ja…Natën e parë sa më preku…dhe…e zuri gjumi.”

E ëma u shqetësua shumë. Ju duk se dhëndërri i saj nuk ishte burrë.E nguci Adilën gjersa ia nxorri si me grep, se ai jo vetëm ishte burrë, por ishte shumë i ndjeshëm ndaj trupit të një femre. Me prekjen e parë prishej… -Ty të takon ta mësosh.- i tha e ëma.-Këto punë burrave ua mësojnë gratë… Nuk u mor vesh se sa kuptoi nga këshilla e mamasë, por duhet të kishte kuptuar, pasi gjashtë muaj më vonë Adilja u kthye në derëbabe duke u dhënë lajmin gazmor; kishte mbetur shtatzënë. Pas lindjes së vajzës, gojët e këqia të fshatit nisën të flisnin; se fëmija nuk ishte i Akilit, se Akili ishte leshko, se Akili nuk lindte fëmijë. Ishte përhapur në fshat dhe një e fshehtë, që sa ikte Akili në punë, Adilës i kërcisnin gurët mbi çati. Ishte Sabriu, nga lagjja e përtejme e fshatit. Po llafet e fshatit shkrihen si bryma e mëngjesit. Ata kishin një jetë që kishin jetuar së bashku pa pasur kurrë grindje. Ishin lidhur me një dashuri të heshtur. Në atë famije nuk flitej. Kuptohej Kuptoheshin siç kuptohen dy dallandyshe, që kanë ngritur folenë së bashku.

Pas kthimit nga spitali Adila i la të gjitha punët e tjera të shtëpisë dhe nisi të kujdesej vetëm për shëndetin e Akilit…Shumë herë e kishte pyetur veten nëse kjo përkujdesje e saj ishte dashuri apo dhëmbsuri. Në fakt ajo asnjëherë nuk e kishte kuptuar çfarë është dashuria dhe çfarë është dhëmbsuria. Atë mëngjes,i përgatiti gotën e çajit të malit ,i hodhi një lugë mjaltë, shkoi në dhomën e ti , iu afrua te koka dhe e pyeti…”Do pish pak çaj?” -S’kam oreks”,-iu përgjigj ai me një zë të shuar.-Këmbët nuk i ndjej fare, më duket sikur i kam prej druri… Adila i vuri dorën te balli. Nuk kishte temperaturë. Ia la gotën te komodina, shkoi te bishti i krevatit, hapi jorganin nga poshtë dhe nisi t’i fërkonte këmbë. Këtë punë e kishte bërë dhe ditët e tjera. Ishte një përkujdesje e heshtur e plot dhëmbshuri për njeriun e jetës. Adila gjatë ditës bënte dhe punë të tjera. Shkonte të bluante grurin në mulli, shkonte për shkarpa me kunatën e saj, në të dalë të fshatit, gatuante, shpëlante, por mendjen e kishte tek ai. E ndjente se po venitej e po shuhej dita-ditës, në qetësi. Gjatë ditës ajo merrej me kërkesat e tij, i përgatiste ilaçin, i çonte gjellën e ngrohtë te komodina, i fërkonte këmbët e ftohta, i jepte ujë, për të pirë, sipas këshillës së mjekut i jepte të pinte gjatë gjithë ditës, gjatë natës i qëndronte te këmbët, duke ia fërkuar me ngadal Të gjitha këto veprime ajo i bënte në heshtje, pa shkëmbyer fjalë…I vinte keq për këtë njeri të mirë i cili duhet të kishte dhëmbje të mëdha por i duronte në heshtje.Të nesësmen i vajti sërish te koka e krevatit,i çoi çajin ,i foli por ai nuk u përgjigj. Në çast ndjeu diçka të keqe, kobzezë…Iu fut në krevat siç i futej dikur në kohën e rinisë. -Kam ftohtë, pëshpëriti ai!-Kam shumë ftohtë. -E di, – i tha ajo. E mbështolli me krahët e saj të shëndoshë, mbështeti gjoksin e madh pranë fytyrës së tij, dhe ai, sikur u qetësua. Mbase nga që ndjeu për të fundit herë kënaqësinë e atij gjiri femëro. Një lot i ftohtë fëmije i rrëshqiti në faqe… -Po vdes…- tha me gjysmë zëri… -Mos ki frikë. -i tha ajo…Ja ku më ke mua. Në ato çaste ajo solli ndër mend atë ditë të mallkuar, kur Sabriu i kishte zënë pritë pas murit të shtëpisë, e kishte kapur me forcë dhe e kishte shtrirë për tokë. Po të mos kishte ulëritur ajo dhe po të mos ishte gjendur në çast djali i xhaxhait të Akilit, kushedi çdo të kishte ndodhur. Akili këtë ngjarje e kishte dëgjuar qetësisht. “Mos u mërzit,- i kishte thënë Akili ,-pasi e kishte dëgjuar mirë .-E pagoi me drurin që hëngri…Po do ta paguajë dhe më shumë, kur ta lënë gruaja dhe fëmijët…” Dhe vërtet, ashtu kishte ndodhur. Atë çast dhe ato fjalë qetësuese të tij Adila kurrë nuk do t’i harronte. U përul dhe e puthi në ballë. Balli iu duk i ftohtë, si prej mermeri. I foli por nuk u përgjigj. E tundi, por nuk lëvizi. Në çast ajo lëshoi një britmë sa u tundën dhe trarët e shtëpisë. U hodh nga krevati me rrëmbim, pa ditur ç’të bënte…”Iku…Më iku..Iku..”Vetëm këto fjalë mundi të thoshte me zë të lartë… Sa mirë që i shkoi mendja të lajmëronte komshijtë, të lajmëronte vajzën, të lajmëronte vëllezërit e Akilit, të lajmëronte të gjithë të afërmit, të lajmëronte të gjithë fshatin për këtë gjëmë të madhe që i kishte rënë mbi kokë, se nuk mund ta përcillte dot e vetme, për në botën tjetër, atë njeri aq të mirë me të cilin kishte kaluar jetën…