Suplementi Pena Shqiptare/ Petrit Ruka: “Kadri Roshi në Tepelenë”

704
Sigal

Fragment nga libri im “Kadri Roshi, Kalorësi mbi det” 2009

Ishja në Tepelenën time, miqtë e mi të vjetër ishin mbledhur së bashku për të pirë një kafe me shokun e tyre të rinisë. Kishim folë për aq e aq gjëra që i takonin kohës së mësuesisë sime në gjimnazin e qytetit, kur Kryetari i Bashkisë më pyeti, nëse mund të organizonim një premierë me dokumentarin tim “Butrinti i gjallë”, kushtuar Kadri Roshit.
Ca ditë më parë kishin parë në lajme kronikën për premierën që ishte bërë në Teatrin Kombëtar, u ishte bërë qejfi dhe tani kërkonin ta shihnin aty në Pallatin e Kulturës që po mykej nga vetmia.
Si të mos thoshja “po!” me gëzimin që më jepte përherë çdo gjë që lidhej me vendlindjen time.
U gëzuan që mund të bënin një aktivitet aty ku tani mbretëronte një shkretëtirë kulturore ashtu si kudo në qytetet e vogla periferike.
“Pa shiko se mos ia prishësh mendjen dhe na i bie këtu edhe atë të Madhin e të Mëdhenjve”, – më tha mësuesi im i nderuar, i ndjeri Maliq Lila. “Në se e bën dot do ishte mrekullia vetë”.
Ndjeva si m’i mbërthyen sytë të gjithë duke pritur një përgjigje të vështirë.
Nuk u mendova gjatë, u premtova se do ta bija. I dija vetë punët e mia me Kadri Roshin dhe ishja i sigurt që tani kjo quhej një gjë e bërë.
Në tavolinë u përsëritën raki të tjera ashtu siç porositen vetëm në Tepelenë, ku çdo kundërshtim është një marrëzi e tërë. U thua njëqind herë se nuk mundesh, por është njësoj si t’i flasësh murit, kur të thonë duke qeshur: e po mirë, ne po e pimë dhe ti derdhe! Ma mbyllën gojën, duke më thënë se kjo ishte vetëm një gotë më shumë, sa për të ngritur një shëndet për Kadri Roshin.
Ia tregova historinë e vogël Mjeshtrit të Madh në Tiranë dhe ai qeshi. “Mbase kam bërë gabim, po unë u premtova”. Përgjigjja e tij nuk qe as jo as po, por një “a ç’më çan kokën, o lab gjysmë opinge!” E pashë që u gëzua dhe porosita dy raki të tjera duke i thënë se duhet të ngremë një shëndet për Tepelenën.
Mbas një jave na dërguan një makinë të vogël. Kur shoferi i saj pa Kadri Roshin, që po zbriste shkallët e pallatit, u hutua aq shumë sa i iku goja. Vrapoi si një fëmijë, e përqafoi, i hapi derën dhe një copë herë të tërë u mor me sedilen si e si ta rehatonte plakun mjekërbardhë sa më mirë.
Në vendin e Ali Pashës nuk kishin patur nevojë të vinin ndonjë afishe se lajmi kishte marrë dhenë. Te sheshi i aghencisë, aty ku tani rri e sheh fshatin e tij Pashai i Madh, Ali Tepelena, kishte dalë një turmë e madhe dhe tërë administrata e vogël e Tepelenës.
Aktori u dha dorën pothuajse të gjithëve dhe kërkoi që rrugën deri tek Pallati i Kulturës ta bënim në këmbë. Nuk kishim bërë as dhjetë çape kur ndaloi e preu skiç trotuarin. Ndaluam e u kthyem të gjithë andej nga po shkonte me hapa të mëdhenj e energjikë si të një djali.
Përpara një magazine, buzë trotuarit, katër – pesë egjiptiane po ngarkonin një makinë me miell. Dy prej tyre, sapo e panë, mbetën të hutuar me thasët e rëndë në kurriz. Kadri Roshi ndërkohë ishte përqafuar me të parin dhe po takonte të dytin që iu hodh në qafë duke ia bërë kostumin e zi krejt të bardhë. Ne ishim afruar rreth këtij takimi të Aktorit me djemtë hamallë të emocionuar.
– E di pse u takova, mor djem?! – u tha Kadri Roshi, – … se…se kam qenë vetë hamall në Kavajë e në Durrës. Ja në moshën tuaj isha…
Zëri i tij u valëzua përmes një ngashërimi të përmbajtur. Filloj t’i mbahej goja…
Ishte me të vërtetë diçka prekëse.
Një djalë me kamera amatore e pati xhiruar gjithë skenën. Kostumi i Kadri Roshit është përlyer i tëri me pahun e miellit të bardhë, po ai as që e vuri re dhe u nis ashtu i përzbardhur midis rrugës që të çonte në qendër të qytetit. Tek pallati nuk u besoje dot syve. Nuk kishte zbarkuar vetëm qyteti, kishin ardhur qindra njerëz edhe nga fshatrat. Sapo u shfaq ia befën si një shungullimë duartrokitjet.
Duke ngjitur shkallët më kap një valë mallëngjimi. Si ishte e mundur?! Me çfarë ia kishte arritur kësaj dite ky njeri që lëviste kaq zemra prej kraharorit. Me çfarë sekreti ishte ngjitur deri në këto maja të pasosura adhurimi?!
Kishte ardhur një kohë tjetër, ku idolet ishin përdhosur deri në atë derexhe sa të ikte mendja e kokës. Kisha parë sesi njerëzit kishin filluar t’i prisnin të mëdhenjtë e shtetit deri tek presidentët e kryeministrat me një indiferencë therëse, për të mos thënë me një farë përçmimi të pafshehur. Ndërsa këtë njeri, thjesht një njeri, pa kurrfarë pushteti politik, një artist të varfër, një plak që po u afrohej sinoreve të vdekjes po e prisnin si një hero të përjetshëm të tyre edhe në rrugë. Koha e shkretëtirave shpirtërore nuk po e vjetëronte, përkundrazi e ngrinte lart deri në kufinjtë e shenjtërimit.
Kam parë aktorë të tjerë që i prisnim me respekt ngado, por vetëm Kadri Roshi ishte kthyer qysh i gjallë në një mit.
Është tmerrësisht e vështirë ta shpjegosh këtë me fjalë.
Nuk di ta them sesi. Por ja që ndodhte kështu dhe pikë…
Pas filmit ai u ngrit dhe mori fjalën. Ishte i emocionuar, po i dridheshin duart dhe mjekra. Nuk kam parë asnjë aktor të emocionohej aq shumë nga njerëzit në sallë. Atë e dehte fryma njerëzore e sallës sepse e besonte dhe e bënte të tillë dashuria.
Falënderimi i tij ishte i sinqertë, me fjalë të zjarrta. Vura re sesi kaloi deri në nuancat më të holla në gjuhën karakteristike të Tepelenës. Ishte një gjë e habitshme që mund ta bënte vetëm ai me një lehtësi kaq të pabesueshme. Kur nuk pati se ç’të shtonte tjetër, nga që ndjehej borxhli, tha se do të recitonte poemën e Naimit.
“Nuk di në se do ta mbaj dot mend, po unë do të përpiqem ta bëj për ju, megjithëse kam vite që as luaj, as recitoj më…”
Bëri një hap përpara.

“ O malet e Shqipërisë dhe ju o lisat e gjatë…
Ju fushat e gjera me lule, që u kam ndër ment
ditë e natë…”

Betohem, se kurrë nuk kam dëgjuar variant më të bukur të poemës “Bagëtia e Bujqësia” të Naim Frashërit. Kurrë nuk kam dëgjuar interpretim më të bukur të ndonjë poezie shqipe deri më sot sesa atë ditë në Tepelenë. Mallkoj veten që nuk e mora dot me mend, të kisha gjetur një kamera për ta xhiruar atë mrekulli skenike që po ndodhte diku larg, në një skenë modeste si ajo e Tepelenës. Po kush e dinte se ai do ta bënte aty atë kryevepër të fundit të jetës së tij. Si mund t’i parashikoje “kapriçiot” e tij!?
Çuditërisht kujtesa e përndezur nuk harroi asnjë varg, megjithse interpretoj gjysmën e asaj poeme të gjatë. Nëpër fjalë ai nuk derdhte tinguj, por lot, kokrriza lotsh që e bënin zërin e tij të magjishëm një këngë. Dridhej i tëri si një purtekë dhe sytë i mbante pothuajse të mbyllur për të parë sa më mirë kushedi se çfarë bukurish të lemerishme, që edhe Profeti ynë i kish parë me sytë e shpirtit prej Stambollit.
Kur arriti tek vargu: “…do të këndoj bagëtinë që ju mbani dhe ushqeni”, ia mori këngës. Tre – katër vargje i këndoi si në një këngë të vërtetë e të përmallshme labe me një zë që vetëm një mushkëri e përvëluar si e tij dinte ta bënte.
Mbaroi. Në sallë nuk kishte duartrokitje. Ishte një stuhi e tërë që vinte nga të gjitha anët.
Kur mbaroi nuk di pse ula kokën dhe pashë duart e tij. Duart e tij prej plaku, të thata prej vitesh, ishin djersitur…
Zot i Madh, qysh e kishje ormisur këtë njeri?!
Përse ia kishje dhënë atij gjithë këtë fuqi?!
Përse ishje treguar kaq kurnac me ne të tjerët?!
Dreqi e mori! Përse je kaq i padrejtë, kur të do qejfi?!…