Me reformën “Monti” në fushën e pensioneve, në legjislacionin e sigurimeve shoqërore italiane, janë bërë shumë ndryshime, që synojnë rritjen e moshës për përfitimin e pensionit, duke e argumentuar këtë rritje, me rritjen e koeficientit të jetëgjatësisë. Po në këtë kuadër, ka ndryshuar dhe mënyra e llogaritjes së pensioneve.
Ndryshimet kryesore në legjislacionin për pensionet janë:
Për gratë, të regjistruar në AGO (Sigurimin e Përgjithshëm të Detyrueshëm), duke filluar nga 1 janar 2012, është rritur mosha e përfitimit të pensionit të pleqërisë, duke synuar barazimin e moshës së daljes në pension me burrat, moshë që në vitin 2021 do të arrijë në 67 vjeç. Për përfitimin e pensionit të pleqërisë tashmë është e domosdoshme një vjetërsi kontributeve, jo më e vogël se 20 vite.
Nga 1 janar 2012, pensionet e vjetërsisë nuk ekzistojnë më, por janë zëvendësuar me pension të parakohshëm. Nuk mjaftojnë më 40 vjet kontributive për të përfituar pension pleqërie, por, duke filluar nga 01.01.2014 deri më 31.12.2015, vjetërsia kontributive që kërkohet është: 41 vjet e 6 muaj për gra dhe 42 e 6 muaj për burrat.
Në këto kushte, kur për përfitimin e një pensioni, do të duhen jo më pak se 20 vite vjetërsi kontributive, për personat që e kanë të pamundur plotësimin e kësaj vjetërsie, u jepet mundësia për kompletimin e saj nëpërmjet sigurimin vullnetar.
Sigurimi vullnetar, sipas legjislacionit italian, përsa i përket kritereve të përfshirjes, ndryshon nga ai shqiptar. Ndërsa në legjislacionin shqiptar, përfshirja në skemën e sigurimit vullnetar, është tërësisht e liberalizuar, sipas legjislacionit italian, për t’u përfshirë në sigurimin vullnetar, kërkohet që çdo person i interesuar të aplikojë dhe të plotësojë disa kritere ligjore.
Për çfarë shërben pagesa vullnetare
Pagesat vullnetare mund të bëhen nga punonjësit, të cilët kanë lënë ose ndërprerë marrëdhëniet e punës dhe shërben për:
• Plotësimin e kërkesave të sigurimit, për të arritur të drejtën e përfitimit të pensionit;
• Rritur masën e pensionit kur të lindi e drejta, nëse do të jenë përmbushur kërkesat e kontributeve të kërkuara.
Duke qenë se llogaritja e pensionit bëhet në bazë të kontributeve të paguara gjatë gjithë periudhës së punës (sistemi kontributiv) dhe jo sipas pagave, siç bëhej më parë, me anë të sigurimit vullnetar, duke paguar për vitet e punës të ndërprera, së pari, bëhet kompletimi i vjetërsisë kontributive të munguar, si dhe shtohet shuma e kontributeve të paguara dhe rrjedhimisht dhe masa e pensionit të llogaritur.
Cilat janë kriteret:
Për të marrë autorizimin për të vazhduar sigurimin vullnetar, i siguruari duhet të përmbushë një nga kërkesat e mëposhtme:
• Të paktën 5 vjet kontribute (260 javë kontribute mujore ose 60 kontribute mujore), pavarësisht nga koha e pagesës së tyre;
• Të paktën 3 vjet kontribute në pesë vitet që paraprijnë datën e aplikimit. Përjashtohen pagesa për kontributet figurative, të cilat nuk kanë lidhje me marrëdhëniet e punës (shërbim ushtarak, sëmundje dhe aksidente, leje lindje, etj.), edhe nëse ato janë të akredituara.
Kjo formë sigurimi shërben edhe për të mbuluar periudhat e kontributeve, gjatë së cilës punonjësi: nuk kryen ndonjë lloj biznesi si i punësuar apo si autonom; për periudha të shkurtra pushimi pa pagesë, për arsye familjare apo studimi; kur ka përfunduar një kontratë me kohë të pjesshme.
Si mund të bëjmë aplikimin?
Dorëzimi i aplikacioneve për autorizim për pagesat vullnetare duhet të bëhet përmes:
Shërbimeve kompjuterike të aksesueshme, direkt nga qytetarët në portalin e internetit të INPS, nëpërmjet PIN, www.inps.it. Për të patur shërbimin e kërkuar, është e nevojshme përdorimi i PIN (numri identifikues personal të lëshuar nga INPS); Kontaktit me qendrën shumëkanalëshe – Numri gjelbër 803.164, që është pa pagesë, ose në numrin 06164164 mobile me pagesë sipas tarifave telefonike; Patronateve- përmes shërbimeve on-line të ofruara nga vetë patronatet, pa asnjë pagesë.
Koha kur bëhen pagesat do të jetë:
• E shtuna e parë, pas datës së aplikimit për punonjësit në përgjithësi;
• Dita e parë e muajit, në të cilën bëhet aplikimi për autonomët (artizanët dhe tregtarët).
Nëse kërkesa është dorëzuar para përfundimit të punësimit ose të vetëpunësimit, efekti është i fiksuar përkatësisht në të shtunën e parë pas përfundimit të punësimit, apo në ditën e parë të muajit që pason në pagesat për artizanët dhe tregtarët.
Si bëhet pagesa
Kontributet vullnetare mund të paguhen: duke përdorur MAV (Pagesa me njoftim), të cilat mund të paguhet në çdo bankë pa paguar pagesat shtesë (komisione); Online, www.inps.it në faqen e internetit, duke përdorur kartën tuaj të kreditit; duke telefonuar numrin falas 803 164, dhe numrin mobile me pagesë 0616416, dhe përdorur kartën e kreditit; nëpërmjet marrëdhënieve ndërbankare të drejtpërdrejtë me të cilin qytetari kërkon një llogari debiti, e cila aktivizohet duke përdorur formularin e dhënë nga Instituti.
Mënyra e pagesës do të jetë:
• Të prapambetura (përfshirë ndërmjet datës së hyrjes në fuqi të autorizimit dhe tremujorit të menjëhershëm që paraprin buletinin e parë në të cilin MAV është shtypur), që duhet të bëhet brenda tremujorit kalendarik, pas datës së marrjes së urdhrit për dhënien e aplikimit;
• Aktuale (për të katër tremujoret e çdo viti), që duhet të bëhet brenda tremujorit kalendarik pas muajit referues. Për shembull, për të mbuluar tremujorin e parë (janar-shkurt-mars) pagesa duhet të bëhet jo më vonë se 30 qershor.
Kontributet vullnetare mund të shërbejnë për të mbuluar periudhat e pambuluara me kontribute për gjashtë muajt që i paraprijnë datës efektive të autorizimit. Kontributet vullnetare në mbulim të periudhave të zbuluara me kontribute, të cilat shtrihen në gjashtëmujorin para datës efektive të autorizimit, do të paguhen në të njëjtën mënyrë, siç përcaktohet për pagesën e të prapambeturave, së bashku me këto detyrime.
Sa është masa e pagesës?
Për punonjësit e punësuar, shuma e kontributit është javore dhe llogaritet bazuar në 52 javët e fundit të kontributit të detyrueshëm të paguar.
Për të vetëpunësuarit (artizanët dhe tregtarët), shuma e kontributit që paguhet është mujore dhe llogaritet mbi të ardhurat mesatare të subjektit, raportuar për qëllime tatimore mbi 36 muajt e fundit të kontributeve përpara datës së aplikimit.
Për fermerët, shuma e kontributit është javore dhe është e vendosur në bazë të të ardhurave mesatare të tri viteve të fundit të punës. Kjo masë nuk mund të jetë më e vogël se shuma e përcaktuar për të punësuarit.
