Alain Badiou:E ardhmja e kapitalizmit nuk është një e ardhme pozitive

    459
    Sigal

    Intervistë me filozofin Alain Badiou

     Alain Badiou është një nga filozofët më të rëndësishëm në Evropë. Vepra e tij ka influencuar shumë mendimtarë dhe është përkthyer në gjuhë të ndryshme. 1968 është një vit i rëndësishëm në jetën dhe të menduarit e tij. Në veprën, por edhe në jetën e tij ai gjithmonë ka vazhduar betejën e tij kundër kapitalizmit. Pas një fjalimi që kishte në Bruksel, filozofi politik Bleri Lleshi e intervistoi mbi komunizmin dhe demokracinë sociale.

    -Bleri Lleshi: Gjatë fjalimit ishit duke folur mbi alternativa sociale dhe politike. Mund të na tregoni pak më shumë?

    -Alain Badiou: Mendoj që jetojmë në një botë e cila dominohet edhe më shumë nga një vizion politik dhe social që në zemër është kapitalist. Së bashku me demokracinë parlamentare vetëquhet sikur forma më e mirë politike që mund të ekzistojë. Jetojmë në një botë ku ajo që na prezantohet duket sikur është rruga e vetme për njerëzimin. Kjo rrugë është e dominuar nga interesat private dhe politikanët tanë, që më mirë t’i quajmë menaxherët që ne i zgjedhim. Këta marrin përsipër të menaxhojnë interesat e kësaj elite. Këtë sistem unë e quaj sistem parlamentar-kapitalist. Çështja është nëse ky është i vetmi sistem politik dhe gjithashtu nëse ky sistem është unik. Çështja e alternativave është një pyetje botërore, d.m.th.: a është e mundur dhe a dëshirojmë që shoqëria jonë të organizohet në një mënyrë krejt të ndryshme? Nëse ju më pyesni cila është alternativa? Unë nuk e di. Nëse do e dija, do ta tregoja. Madje dhe do bëja fushatë për këtë alternativë.

    Për mua që nga shekulli i 19-të kjo alternativë është komunizmi. Çfarë do të thotë komunizmi? Për mua do të thotë një shoqëri e cila organizohet në nivele të ndryshme, d.m.th. ekonomik, politik dhe social, me themele të tjera nga ato të kapitalizmit, d.m.th. prona private dhe sundimi i fitimit maksimal. Komunizmi duhet të jetë një shoqëri ku nuk sundon egoizmi kapitalist. Për mua kjo është një pikë nga e cila mund të hapim rrugën. Në disa shtete është provuar kjo formë komunizmi, por në të vërtetë kishte pak të bënte me teorinë komuniste. Këto shtete kanë qenë mizore dhe terroriste. Ajo që propozoj unë është të hyjmë në fazën e tretë të komunizmit. Fazë e cila mban llogari me të gjitha eksperiencat dhe që i jep formë projektit të një shoqërie kolektive, dhe në të njëjtën kohë refuzon çdo formë terrori që ekzistonte në komunizmin e shekullit te 20-të.

    Bleri Lleshi: Po të marrim parasysh imazhin që ka komunizmi tek njerëzit si mund ta realizojmë këtë ndryshim? Për shumë njerëz fjala ‘komunist’ është sharje.

    Alain Badiou: Përpara se të themi që jemi komunistë apo të etiketojmë dikë për komunist duhet pikë së pari ripërcaktuar çfarë është komunizmi. Në këtë moment komunizmi është një ide. Prandaj duhet ta riformulojmë idenë e komunizmit, ta diskutojmë, dhe pastaj do të shohim se çfarë do të thotë të jetë ose të bëhesh një militant komunist .

    -Bleri Lleshi: Si mund ta ripërcaktojmë komunizmin në shekullin e 21-të?

    Alain Badiou: Unë mendoj se ne duhet të vazhdojmë të përcaktojmë komunizmin sikur sapo thashë. Që është, një shoqëri e organizuar ndryshe se si organizohet aktualisht, d.m.th. të mos bazohet në pronën private dhe fitimin. Një ekonomi që nuk është e organizuar rreth fitimit, por që mbahet kolektive dhe organizohet nga një vizion barazimtar. Në thelb ka dy ide kryesore në komunizëm, por ato duhet te ripërcaktohen. I pari është mendimi negativ, që është, pronësia dhe fitimi nuk duhet të jenë qendrore në organizimin e ekonomisë dhe shoqërisë. E dyta është një ide pozitive, që do të thotë se është e nevojshme në të gjitha situatat të përpiqemi të arrijmë një barazi maksimale.

    -Bleri Lleshi: Nëse shikojmë situatën e tanishme, atëherë partitë komuniste në Evropë nuk janë të mëdha apo të rëndësishme…

    -Alain Badiou: Komunizmi mbi të cilin unë jam duke folur nuk ka të bëjë asgjë me partitë ekzistuese komuniste. Ato janë gërmadha të së kaluarës. Ato janë mbeturinat e komunizmit ashtu siç është përcaktuar në shekullin e 19-të. Gjithkush e di se kjo është e kaluara. Bashkimi Sovjetik u shemb, Kina është zhvilluar në një shoqëri dhe ekonomi kapitaliste. Ne jemi përsëri në fillim. Pra, si gjithmonë, ne duhet të fillojmë me projektin, të menduarit, ideologjinë.

    -Bleri Lleshi: A ka shembuj të këtij komunizmi të ‘ri’?

    -Alain Badiou: Jo, nuk kemi shembuj. Komunizmi nuk është përcaktuar akoma, kështu që është e vështirë të jap shembuj. Kur Marksi përkufizoi komunizmin nuk ka pasur shembuj. Në kohën e tij ka pasur edhe më pak shembuj se sa sot. Pra, le të mos kërkojmë për shembuj, por në radhë të parë të angazhohemi të mendojmë mbi idenë. Kur Marksi shkroi më 1848 Manifestin e Partisë Komuniste, nuk kishte ende asnjë komunist. Sot jemi në të njëjtën situatë. Përvoja e komunizmit duhet rifilluar nga zeroja. Një përpjekje e një shekulli ka përfunduar. Sot duhet rifilluar.

    -Bleri Lleshi: Janë filozofët dhe mendimtarët politikë ata që duhet të zhvillojnë këtë ide të re?

    Alain Badiou: Saktësisht, sikur në të kaluarën kur intelektualët dhe filozofët sikur Marksi dhe Furieri së bashku me shumë të tjerë kontribuuan në idenë e komunizmit. Ne duhet të marrim parasysh përvojën praktike dhe më tej është në dorën tonë që të riformulojmë, diskutojmë dhe analizojmë idenë e komunizmit. Ne duhet të mendojmë se si mund të marrë një formë praktike. Marksi, pasi kishte shkruar mbi komunizmin, është përpjekur të realizonte Internacionalen e Parë, e cila fundja ishte partia e parë komuniste në botë. Ne duhet të ndjekim të njëjtën rrugë.

    -Bleri Lleshi: A jeni optimist për të ardhmen? Mund të tregoni më shumë në lidhje me kursin që duhet ndjekur? Keni në mendje emra të disa njerëzve të cilët do të marrin iniciativën?

    -Alain Badiou: Kur ne fillojmë diçka duhet të jemi optimist përndryshe më mirë mos të fillojmë fare. Unë jam optimist, në kuptimin që jam i bindur se para së gjithash, kapitalizmi është i keq për njerëzimin dhe ky fakt është duke u provuar çdo ditë. Për momentin jemi në krizë dhe pas kësaj krize të tjera do të vijojnë sikurse konfliktet edhe lufta. E ardhmja e kapitalizmit nuk është një e ardhme pozitive. Prandaj jam optimist. Herët ose vonë njerëzit do të shohin gjërat e këqija të kapitalizmit. Për më tepër, unë jam optimist, sepse unë mendoj se ne tani kemi aftësinë që të formulojmë propozime filozofike, teorike dhe ideologjike për të mbështetur komunizmin.

    Në një vend si Franca, deri pak vite më parë, ne nuk mund të flisnim mbi komunizmin. Të flisje mbi komunizmin konsideroheshe si një kriminel, terrorist dhe stalinist. Fakti që sot jemi në gjendje të bisedojmë rreth komunizmit, mendimtarë dhe filozofë nga të gjitha anët e botës që mblidhen për të folur dhe diskutuar mbi këtë projekt, për mua është një hap përpara. Kjo fitore është aktualisht një fitore në kokë, por është një fillim.

     Bleri Lleshi: Cili është mendimi juaj në lidhje me pozitën e partive socialdemokrate në Evropë sot? Si mund të përcaktojnë veten e tyre këto parti duke pasur parasysh krizën e këtyre partive dhe dominimin e së djathtës?

    Alain Badiou: Unë besoj se demokracia sociale në Evropë një herë është fallco. Është pjesë e kapitalizmit. Këto janë forca që nuk dëshirojnë të shkëputen me kapitalizmin dhe të synojnë një shoqëri të ndryshme. Ato ofrojnë një kapitalizëm që është vetëm pak më ndryshe nga kapitalizmi i së djathtës. E ardhmja e komunizmit është plotësisht jashtë demokracisë sociale. Demokracia sociale është një forcë e brendshme në sistemin kapitalist-parlamentar. Ata thonë të njëjtën gjë. Asnjë Parti Socialdemokrate nuk synon ndryshime sociale dhe ekonomike të sistemit.

    Bleri Lleshi: Cilat mendoni se janë shkaqet e rënies së demokracisë sociale?

    Alain Badiou: Për këtë, duhet të shikojmë në histori. Unë besoj se demokracia sociale në Evropë është e ngjashme me modelin amerikan social demokratik. Në Francë, mund të themi se një thyerje me këtë model erdhi me qeverinë e François Mitterand-it. Qeveria e Mitterand-it erdhi me një program të ndryshimit dhe shtetëzimit, por pas dy viteve në pushtet, ndryshoi komplet kurs. Rënia e demokracisë sociale nuk është një problem që ka filluar kohët e fundit. Është një proces që ka nisur 20-30 vjet më parë dhe ky proces është në fazën e fundit në shumicën e vendeve evropiane. Në fakt unë sapo jam kthyer nga Greqia. Atje kur flasin mbi partitë e së majtës, Partia Socialiste nuk llogaritet tek to. Ndryshimi i vërtetë nuk do të vijë nga këto parti, por nga ide, principe dhe ideologji të reja. Komunizmi i ripërcaktuar dhe i aktualizuar për shekullin e 21-të është projekti për të cilin unë angazhohem dhe jap kontributin tim.

     Intervista realizuar nga: Bleri Lleshi